زهرا حجازی، مصطفی قادری، علیرضا صادقی، پروین صمدی، زهرا نیکنام،
جلد 8، شماره 42 - ( بهار و تابستان 1400 )
چکیده
هدف پژوهش حاضر، استخراج مؤلفه‌ها و کنشگران برنامه درسی تربیت جنسی خانه – مدرسه است. روش تحقیق، سنتز آثار پژوهشی مرتبط در بازه‌های زمانی 2010 تا 2020 برگرفته از پایگاه‌های اطلاعاتی است. تعداد 376پژوهش علمی شناسایی و پس از بررسی‌های لازم، 19پژوهش به مرحله نخست سنتز وارد شدند که با استفاده از روش سنتزپژوهی ساسکویس، هان و رودلا ترکیبی بهینه از نتایج آنها ارایه گردید. استفاده از ارزیاب برای کدگذاری مجدد یافته‌ها، بیان شفاف آنچه انجام شده است و وجود شاخص های معین و قابل دفاع برای انتخاب مطالعات ورودی، جهت ارتقاء اعتبار پژوهش استفاده گردید. طبق یافته‌های حاصل، در برنامه درسی تربیت جنسی خانه- مدرسه مقوله‌های 12 گانه شناسایی گردید؛ شریان حیاتی سلامت و بهداشت؛ تعرض تا تجاوز: از پیشگیری تا درمان؛ رشد، نمو و بالیدگی انسان در چرخه عمر؛ شبکه ارتباطی انسانی: من به توان ما؛ مهارت‌های بهزیستن؛ ارزش‌مداری و نقش‌آفرینی معنویت؛ فعل جنسی؛ کیستی جنسی و جنسیت؛ شاهراه اطلاعاتی- رسانه‌ای؛ همدلی و همیاری سازمانی؛ حق در ترازوی عدالت و بازتاب هنجارهای فرهنگی- اجتماعی. از میان کنشگران برنامه درسی جهت سهم بری از مشارکت در برنامه درسی مذکور، به ترتیب معلم، والدین، دانش آموزان و سپس متخصصان و علمای دینی شناسایی شدند.
عباس رزاقی، مصطفی قادری، کامبیز پوشنه، علیرضا عصاره،
جلد 17، شماره 51 - ( پاییز و زمستان 1404 )
چکیده
مقدمه: تعامل فقط به روابط چهره به چهره بین معلم و دانش آموزان در کلاس درس محدود نمی‌شود، بلکه بین معلم و دانش آموزان از طریق فناوری در یک محیط آنلاین نیز رخ می‌دهد و یکی از مهمترین مؤلفه‌های هر تجربه یادگیری است. تصور یادگیری بدون تعامل بی‌معنی است و این عنصر نقشی اساسی در اثربخشی و موفقیت سیستم‌های یادگیری ترکیبی امروزی ایفا می‌کند. در مطالعات گذشته به تأثیر تعامل بر یادگیری آنلاین کمتر پرداخته شده است و تحقیقات تجربی پراکنده‌ای وجود دارد که نشان دهد چگونه باید تعاملات آنلاین را برای بهبود یادگیری معنادار و اثربخش بکار برد. بنابراین هدف از سنتزپژوهی حاضر، شناسایی انواع تعامل در محیط یادگیری آنلاین بوده و اینکه تعامل چه اثراتی خواهد داشت و چگونه می‌تواند در برنامه درسی آنلاین مؤثر باشد. سؤالات پژوهش حاضر شامل موارد زیر است:
شاخص‌های تعامل آنلاین کدامند؟، تعامل در محیط یادگیری آنلاین چه اثراتی دارد؟ و چه عواملی در اثربخشی تعامل در برنامه درسی آنلاین نقش دارند؟
روش: پارادایم پژوهش حاضر کیفی است و از میان رویکردهای مختلف تحقیق کیفی برای ارائه انواع تعامل، اثرات و عوامل اثربخشی تعامل در برنامه درسی آنلاین، از سنتز پژوهی استفاده گردید که شکل خاصی از پژوهش مروری است. سنتز پژوهی برای توصیف رویکردهای ترکیب، تجمیع، ادغام و سنتز تحقیقات اولیه استفاده می‌شود. معیارهای ورود برای پژوهش‌های تجربی(مقالات معتبر فارسی و انگلیسی، از 2005 تا 2021) و معیارهای خروج(مقالات نامعتبر، قبل از 2005) است.جامعه هدف این پژوهش، ادبیاتی در حوزه یادگیری، برنامه درسی آنلاین و متون مرتبط با آموزش- یادگیری الکترونیکی است و حجم نمونه برای ادبیات مرتبط نیز تا حدی است که پژوهشگر بر اساس معیارهای ورودی و خروجی در روش سنتز پژوهی به پاسخ سوالات پژوهش دست یابد. برای سنتز پایانی 41 پژوهش انتخاب شدند.
بحث و نتیجه گیری: تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می دهد که بین یادگیرنده، یاددهنده، محتوا، فناوری و پشتیبان تعامل‌های چندگانه با خود و با یکدیگر وجود دارد. همه این تعاملات بر اساس شبکه‌ای از روابط به هم متصل شده‌اند و همه آنها بخشی از یک سیستم گسترده‌تر هستند و با درگیر کردن فعال دانش‌آموزان در یادگیری آنلاین، به عنوان محوری برای تجربه یادگیری موفق در نظر گرفته می‌شوند. تغییرات در هر یک از این عناصر بر روی عناصر و سطوح دیگر تعامل تأثیر می‌گذارد. اثرات تعامل شامل پردازش ایده ها و پاسخ آگاهانه به سؤالات و مشکلات، ایجاد مباحث عمیق و مستدل، تمرکز علمی، ایجاد احساس تعلق، فراهم کردن تجربه غیر شخصی، ایجاد اهداف، ارزشهای مشترک و احساس اعتماد، فشار زمانی کمتر، کاهش انزوا و ترس، مشارکت گسترده یادگیرندگان، رفع شکاف ارتباطی، امکان ایجاد دانش جدید، فراهم کردن تجربه یادگیری مستمر و انگیزه پیشرفت مداوم، تقویت تفکر انتقادی، عملکرد تحصیلی بهتر، مشارکت در یادگیری فعال است و اثربخشی تعامل به واسطه عواملی همچون بازخورد فوری، همزمانی یا فراوانی تعامل، تعامل غیر شخصی، ماهیت سوالات بحث، عوامل کاهش دهنده برای سطح پاسخ یادگیرندگان، اجتماع یادگیری، ویژگی‌های یادگیرندگان، تسهیلگری معلمان محقق می‌شود.
پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها برای اعتباریابی با استفاده از روش دلفی فازی، سوالاتی به تعداد شاخص‌ها تهیه و در اختیار 32 نفر از متخصصین در دو دور قرار گرفت. برای بیان اهمیت هر شاخص از متغیرهای زبانی بر اساس طیف لیکرت استفاده و به اعداد فازی مثلثی تبدیل شد. سپس میانگین فازی از امتیازات اخذ و به عدد قطعی تبدیل شد. بر این اساس اختلاف میانگین دور اول و دوم دلفی فازی از عدد 0.1 کمتر شده است که نشان از اجماع خبرگان درباره معیارها و شاخص‌های تعامل بدست آمده است. چارچوب این مطالعه می‌تواند به سیاست گذاران، برنامه‌ریزان و دست‌اندرکاران حوزه تعلیم و تربیت کمک کند تا از انواع تعامل ارائه شده در این بررسی در برنامه درسی آنلاین استفاده کنند. همچنین عوامل اثربخشی تعامل را برای بهبود و ارتقاء یادگیری و توانایی‌های بالقوه یادگیرندگان متنوع بکار گیرند. توصیه می‌شود برای یک یادگیری اثربخش، زمینه برای تعامل‌های چندگانه فراهم گردد و نتایج یادگیری حاصل از تعامل، رابطه بین درک یادگیرندگان از عملکرد تعاملی و فراوانی استفاده آنها از تعاملات چندگانه بررسی شود.
