آقای جاسم گلابی‌فر، دکتر یاسر محمدی،
جلد 16، شماره 50 - ( بهار و تابستان 1404 )
چکیده
افت انگیزه تحصیلی و پژوهشی یکی از چالش‌های جدی در نظام‌های آموزشی، به‌ویژه در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. این پدیده نه تنها بر یادگیری و موفقیت تحصیلی دانشجویان تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند عواقب اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای نیز به همراه داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل چرایی افت انگیزه تحصیلی و پژوهشی در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته کشاورزی، از رویکرد تئوری بنیادی استفاده کرده است. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختارمند با 35 دانشجوی تحصیلات تکمیلی جمع‌آوری و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که 64 کد مفهومی استخراج شده، در 19 مقوله و 6 طبقه اصلی دسته‌بندی شدند. عوامل زیرساختی، روانشناختی، آموزشی، اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی به‌عنوان ریشه‌های اصلی افت انگیزه شناسایی شدند که به‌طور علی با یکدیگر مرتبط بودند و عامل روانشناختی به‌عنوان طبقه محوری در نظر گرفته شد. عدم اطمینان از آینده شغلی و عدم رضایت از شرایط موجود، مهم‌ترین دلایل افت انگیزه در حیطه روانشناختی بودند. شناسایی و تحلیل استقرائی پدیده افت انگیزه تحصیلی-پژوهشی در نهایت منجر به ارائه نظریه تعامل عوامل چندگانه شد که نشان می‌دهد انگیزه تحصیلی و پژوهشی یک پدیده چندبعدی است و تحت تأثیر عوامل شش‌گانه‌ای قرار دارد که بصورت علی یکدیگر را تقویت می‌کنند. عناصر این نظریه در انتهای مقاله مورد تشریح و بحث قرار گرفته و می‌تواند راهنمای مناسبی برای سیاستگذران حوزه آموزش عالی در راستای ارائه واکنش مناسب نسبت به افت انگیزه تحصیلی و پژوهشی دانشجویان باشد. این تحقیق بر لزوم تعامل مؤثر بین آموزش عالی و بازار کار، حمایت مالی از دانشجویان و توجه به نیازهای آنان تأکید می‌کند.
