دوره 11، شماره 4 - ( 11-1403 )
جلد 11 شماره 4 صفحات 136-112 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
bakhtiari M, ghaffari S. The relationship between media literacy and the utilization and acceptance of news from online sources among the librarians in public libraries in Qom province. Human Information Interaction 2025; 11 (4)
URL: http://hii.khu.ac.ir/article-1-3194-fa.html
URL: http://hii.khu.ac.ir/article-1-3194-fa.html
بختیاری مسعود، غفاری سعید. ارتباط سواد رسانه و استفاده و پذیرش اخبار از فضای مجازی در میان کتابداران کتابخانههای عمومی استان قم. تعامل انسان و اطلاعات. 1403; 11 (4)
گروه حسابداری، دانشگاه پیامنور، تهران، ایران.
چکیده: (1964 مشاهده)
هدف: این تحقیق در پی بررسی رابطه سواد رسانهای با میزان استفاده از فضای مجازی و پذیرش اخبار رسانهای در بین کتابداران است. استفاده از فضای مجازی و پذیرش اخبار رسانهای مسائلی هستند که امروزه در بین کتابداران از اهمیت بیشتری برخوردار است.
روش: روش پژوهش از نوع مطالعات توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق کلیه کتابداران کتابخانههای عمومی استان قم است که تعداد آنها 112 نفر است و حجم نمونه به تعداد 80 نفر به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامهها با نظر اساتید و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد.
یافتهها: دادهها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یکطرفه در نرمافزار SPSS تحلیل شد. نتایج نشان داد بین سواد رسانه با میزان استفاده از فضا مجازی رابطه معنیداری وجود ندارد ٠٥/٠ p>. بین سواد رسانهای و مؤلفههای آن با پذیرش اخبار رسانهای رابطه منفی وجود دارد ٠١/٠p<. از بین متغیرهای جمعیت شناختی، رابطه رشته تحصیلی باسواد رسانهای و پذیرش اخبار رسانهای و رابطه نوع رسانه با میزان استفاده از فضای مجازی و پذیرش اخبار رسانهای معنیدار است.
نتیجهگیری: نتایج این پژوهش هم در حوزه نظری و هم کاربردی دستاوردهای قابلتوجهی داشت بهطوریکه میتوان با تقویت سواد رسانهای، آگاهی و مهارت کتابداران را در زمینه اخبار و اطلاعات رسانهای افزایش و پذیرش اخبار نادرست و غیرواقعی در فضای مجازی پیشگیری کرد.
روش: روش پژوهش از نوع مطالعات توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق کلیه کتابداران کتابخانههای عمومی استان قم است که تعداد آنها 112 نفر است و حجم نمونه به تعداد 80 نفر به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامهها با نظر اساتید و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد.
یافتهها: دادهها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یکطرفه در نرمافزار SPSS تحلیل شد. نتایج نشان داد بین سواد رسانه با میزان استفاده از فضا مجازی رابطه معنیداری وجود ندارد ٠٥/٠ p>. بین سواد رسانهای و مؤلفههای آن با پذیرش اخبار رسانهای رابطه منفی وجود دارد ٠١/٠p<. از بین متغیرهای جمعیت شناختی، رابطه رشته تحصیلی باسواد رسانهای و پذیرش اخبار رسانهای و رابطه نوع رسانه با میزان استفاده از فضای مجازی و پذیرش اخبار رسانهای معنیدار است.
نتیجهگیری: نتایج این پژوهش هم در حوزه نظری و هم کاربردی دستاوردهای قابلتوجهی داشت بهطوریکه میتوان با تقویت سواد رسانهای، آگاهی و مهارت کتابداران را در زمینه اخبار و اطلاعات رسانهای افزایش و پذیرش اخبار نادرست و غیرواقعی در فضای مجازی پیشگیری کرد.
فهرست منابع
1. استرکی، اکبر.(١٣٩١) شبکههای اجتماعی مجازی، فصلنامه جامعه اطلاعاتی، ٤(١):٤٣-٨٣.
2. اسدی، ناصر. (١٣٩٩). رابطه میان مصرف و سواد رسانهای خبری دانشآموزان دبیرستانی شهر تهران. مجله دین و ارتباطات، ٢٧(٥٧): ١٧-٥٦.
3. اسمعیلی، امیر؛ صالح، رحیمی و محمود، مرادی .(1398). رابطه میان سواد اطلاعاتی و توانایی کاربران کتابخانهها در تشخیص اخبار جعلی بر اساس مؤلفههای اطلاعنگاشت ایفلا. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات،30(1) ،7-26 .
4. اسلوین، جیمز. (١٣٨٠). اینترنت و جامعه، ترجمه عباس گیلوری و علی رادباوه، تهران: کتابدار.
5. بلبلی، الهام سادات و تربتی، سروناز. (١٣٩٣). بررسی رابطه میزان استفاده تکنولوژیهای نوین ارتباطی و سواد رسانهای، مجله مطالعات رسانهای، ٩(٢٦)، ٢٨-١٩.
6. پاتر، جیمز. (١٣٩١). نظریه سواد رسانهای، رهیافتی شناختی، ترجمه ناصر اسدی، محمد سلطانی فر، شهناز هاشمی، تهران: سیمای شرق.
7. تقی پور، امیرعباس؛ محمد طاهری، محمود رضا؛ سلطانی فر، محمد. (١٤٠٠). رابطه سواد رسانهای با میزان پذیرش شایعات در بین مخاطبان شبکههای اجتماعی. دین و ارتباطات، ٢٨(ویژهنامه اول؛ دین، رسانه و سواد رسانهای): ١٢٦-٩٤.
8. جعفری هرندی، رضا؛ بهرامی، سوسن. (١٣٩٨). تأثیر اعتیاد اینترنتی، سلامت روانی و معنوی دانشجویان دانشگاه قم. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، ٥(١): ٥٥-٧٧.
9. چناری مهین، شبستانی اعظم. پیشبینی میزان آشنایی بااخلاق در فضای مجازی با استفاده از سواد رسانهای و شایستگیهای فناورانه. اخلاق در علوم و فناوری. ۱۴۰۰; ۱۶ (۱) :۱۵۵-۱۵۸.
10. سالمی، آزاده؛ خانیکی، هادی؛ صبوری خسروشاهی، حبیب؛ هاشمی، شهناز. (١٤٠٠). استفادۀ کاربران از رسانههای اجتماعی و رابطه آن باسواد رسانهای (در حوزۀ سلامت شهر تهران). فصلنامه علمی مطالعات میانرشتهای ارتباطات و رسانه، ٤(پیاپی ١٢): ٥-٣٦.
11. شرقی، مریم. جعفری، علی. (1403). رابطه سواد رسانهای با میزان استفاده از فضای مجازی و پذیرش اخبار رسانهای در بین دانشآموزان دختر دوره دوم متوسطه. پژوهشهای ارتباطی،31 (117) ،105-135.
12. شهبازی، رحیم. قاسمزاده، ابوالفضل. مهری، نصرت. داداش زاده، مجید. (1403). مدل یابی معادلات ساختاری رابطه سواد رسانهای و سواد اطلاعاتی با پذیرش یادگیری الکترونیکی در دوره باندمی کووید-19 (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه هنر اسلامی تبریز)،علوم و فنون مدیریت اطلاعات،10(1)،61-88 .
13. صدیقی،زینب .اسفندیاری مقدم،علیرضا.زارعی،عاطفه.(1399). شناسایی مهمترین معیارهای ارزیابی رابط کاربر کتابخانههای دیجیتال ارائهدهنده خدمات به نابینایان و کمبینایان از دیدگاه کتابداران شاغل در کتابخانههای دیجیتال نابینایان در سطح کشور، فصلنامه مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 2(12) ،160-181.
14. عزیزی،زهره.مرادی، محمود. (1403). بررسی نقش سواد رسانهای در توانایی تشخیص اخبار جعلی کتابداران کتابخانههای عمومی. علوم و فنون مدیریت اطلاعات،10(2)،61-76 .
15. فرقانی، محمدمهدی و مهاجری، ربایه. (١٣٩٨). رابطه بین میزان استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان، مطالعات رسانههای نوین، ٤(١٣): ٢٩٢-٢٥٩.
16. فرج پهلو، فرج پهلو . زوارقی، زوارقی . (1385). ارزیابی اپکهای وببنیاد ایران ازنظر ویژگیهای نمایشی و رابط کاربری. پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت،7(1)،18-31.
17. فکوهی، ناصر (١٤٠٠). تاریخ اندیشه و نظریههای انسانشناسی، تهران: نشر نی، چاپ سیزدهم.
18. فتحی واجارگاه، کوروش، پرداختچی، محمدحسن.، ربیعی، مهدی(1390). ارزشیابی اثربخشی دورههای آموزش مجازی در نظام آموزش عالی ایران. فنآوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 1(4)،5-21 .
19. قناعتی، عاطفه و پیرزهی، مهسا و خنجر خانی، مسعود. (١٣٩٧). رابطه میزان استفاده از فضای مجازی باسواد رسانهای، نهمین همایش انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایران، زاهدان .
20. محمد اسماعیل،صدیقه.کاظمی کوهبنانی،سمیه.(1389).160 مؤلفه در ارزیابی تطبیقی کاربردپذیری وبسایتهای کتابخانههای ملی کشورهای جمهوری اسلامی ایران، عراق و ترکیه.دانش شناسی،11(3)،91-115.
21. میری، انیس . بنیهاشم، زهرا . (1398). تأثیر ابعاد سواد رسانهای بر میزان و نوع استفاده از پیامرسانهای فضای مجازی. شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی،11 (42- 43), 28-42.
22. ولی زاده، کمال؛ جعفری، علی. (١٣٩٨). نقش کتاب درسی »تفکر و سواد رسانهای« در ارتقای ابعاد سواد رسانهای دانشآموزان مقطع متوسطه دوره دوم شهر اردبیل. پژوهشهای ارتباطی، ٢٦(١٠٠)، ٢٠٩-٢٣٣.
23. References
24. Anthony, C. M. (2009). Images of girls and women in the media: A media literacy project to mitigate the influence of beauty product advertising for girl scouts. Gonzaga University.
25. Amin, A. M., Adiansyah, R., & Hujjatusnaini, N. (2023). The contribution of communication and digital literacy skills to critical thinking. Jurnal Pendidikan Sains Indonesia (Indonesian Journal of Science Education), 11(3), 697-712. [DOI:10.24815/jpsi.v11i3.30838]
26. Asady, N. (2020). Analyzing the Relationship between News Consumption and Media Literacy of High School Students in Tehran. Religion & Communication, 27(1), 17-56. doi: 10.30497/rc.2020.75515(in Persian)
27. Astarki, Akbar. (2012) Virtual Social Networks, Information Society Quarterly, 4(1):43-83. (in Persian)
28. Azizi, Z., & Moradi, M. (2024). Investigating the Role of Media Literacy in the Ability of Public Library Librarians to Detect Fake News. Sciences and Techniques of Information Management, 10(2), 61-76(in Persian)
29. Bolboli, Elham Sadat and Torbati, Sarvnaz. (2014). Investigating the relationship between the use of new communication technologies and media literacy, Journal of Media Studies, 9(26), 19-28(in Persian)
30. Chenari Mahin, Shabestani Azam.(2011). Predicting the level of familiarity with ethics in cyberspace using media literacy and technological competencies. Ethics in Science and Technology; 16 (1): 155-158(in Persian)
31. Craft, S.; Ashley, S. & Maksl, A. (2020). Elements of News Literacy: A Focus Group Study of How Teenagers Define News and Why They Consume It. Journal of Electronic News, Vol. 10 (3) 143-160. [DOI:10.1177/1931243116656716]
32. Esmaeili, A. , Rahimi, S. and Moradi, M. (2019). The relationship between information literacy and the ability of library users to spot fake news based on the components of IFLA infographic. Librarianship and Information Organization Studies, 30(1), 7-26. doi: 10.30484/nastinfo.2019.2304(in Persian)
33. Fakouhi, Nasser (1400). History of Thought and Anthropological Theories, Tehran: Ney Publishing, 13th edition(in Persian)
34. FathiVajargah,Kourosh,HasanPardakhtchi,Mohammad,Rabeeyi,Mehdi.(2011).Effectiveness Evaluation of Virtual Learning Courses in High Education System of Iran (Case of Ferdowsi University) .Information and Communication Technology in Educational Sciences,4(1),5-21(in Persian)
35. Faraj pahlo, A. and zavareghi, R. (2007). Assessment of opecs web bonyad iran of dramatic features and user interface. Foundations of Education, 07(1), -. doi: 10.22067/fe.v7i1.1831(in Persian)
36. Forghani, M. M. and Mohajeri, R. (2018). the relationship between the use of figurative communication networks and the changes in the life style of youth. New Media Studies, 4(13), 259-292. doi: 10.22054/cs.2018.24690.293(in Persian)
37. Ghanetani, Atefeh, Pirzehi, Mahsa, and Khanjarkhani, Masoud. (2018). The relationship between the use of cyberspace and media literacy, 9th Conference of the Iranian Society of Philosophy of Education, Zahedan(in Persian)
38. Jafariharandi, R., & bahrami, S. (2019). The Effects of Internet Addiction, Mental Health and Spiritual Well-being of Students at Qom University. Sciences and Techniques of Information Management, 5(1), 55-77. doi: 10.22091/stim.2019.1376(in Persian)
39. Kamani, P. (2015). The application of social media tools in academic libraries. Proceedings of the IATUL Conferences. Paper 5. Retrieved December 6, 2015 from http://docs.lib.purdue.edu/iatul/2015/posters/5
40. Li, R., & Suh, A . (2015). Factors Influencing Information credibility on Social Media Platforms: Evidence from Facebook Pages. Procedia Computer Science, 72, 314-328. doi: [DOI:10.1016/j.procs.2015.12.146]
41. Miri, Anis. Bani Hashem, Zahra. (2019). The effect of media literacy dimensions on the amount and type of use of cyberspace messengers. Shamseh: Electronic publication of the Organization of Libraries, Museums and Documentation Center of Astan Quds Razavi, 11 (42-43), 28-42(in Persian)
42. Mohammad-Esmaeil,Sedigheh,Kazemi-Koohbanani,Somayyeh.(2011).A comparative study on the usability of national library websites at Iran, Iraq and Turkey.Journal of Knowledge Studies,11(3),91-115(in Persian)
43. Newman, N.; Fletcher R.; Kalogeropoulos A. & Kleis Nielse, R. (2019). Reuters Institute Digital News, Report 2019, https://reutersinstitute.politics. ox.ac.uk/sites/default/files/2019-06/DNR_2019_FINAL_0.pdf
44. Papaioannou, T. (2017). Assessing digital media literacy among youth through their use of social networking sites. Revista de InformaticaSociala, 8(15), 36-48.
45. Potter, James. (2012). Media Literacy Theory, A Cognitive Approach, translated by Naser Asadi, Mohammad Soltanifar, Shahnaz Hashemi, Tehran: Simay Shargh(in Persian)
46. Potter, W. J. (1998). Media Literacy, Sage Publication, Inc. Primack, Brian A;Fine, Danielle; Yang, Christopher, K; Wicket, Dustin, Zickmund, Susan. Adolescents impressions of antismoking media literacy education. Health Education Research 2009; 24(4): 608-621. [DOI:10.1093/her/cyn062]
47. Robert, L. (2016). Holistic Media Education: An Assessment of the Effectiveness of a College Course in Media Literacy. Communication Quarterly, 56 (1), 49-68. [DOI:10.1080/01463370701839198]
48. Salemi, A. , Khaniki, H. , Sabouri Khosrowshahi, H. and Hashemi, S. (2021). The Relationship between Social Media Consumption by the Users and Media Literacy (in the Domain of Tehran's Health). Journal of Interdisciplinary Studies in Communication and Media, 4(12), 5-36. doi: 10.22034/jiscm.2021.296970.1243(in Persian)
49. Sedighi, Z. , Isfandyari-Moghaddam, A. and Zarei, A. (2020). Evaluation Criteria for digital Libraries providers' services to the blind and visually impaired user interface: Librarians Attitude at blind digital libraries in Iran. Journal of Studies in Library and Information Science, 12(2), 160-181. doi: 10.22055/slis.2020.19492.1283(in Persian)
50. Shahbazi, R., Ghasemzadeh, A., Mehri, N., & Dadashzadeh, M. (2024). Structural Equation Modeling of the Relationship between Media Literacy and Information Literacy with the Acceptance of E-Learning during the COVID-19 Pandemic Period (Case Study: Students of Tabriz Islamic Art University). Sciences and Techniques of Information Management, 10(1), 61-88. doi: 10.22091/stim.2022.8492.1839(in Persian)
51. Sharghi, M. and Jafari, A. (2024). The Relationship Between Media Literacy and the Amount of Use of Virtual Space and Acceptance of Media News Among Female Students of the Second Year of High School. Communication Research, 31(117), 105-135. doi: 10.22082/cr.2023.561781.2413(in Persian)
52. Taghipour, A. A. , Mohammad Taheri, M. R. and Soltanifar, M. (2021). The relationship between media literacy and the level of acceptance of rumors among social media audiences. Religion & Communication, 28(First Special Issue; Religion, media and media literacy), 126-94. doi: 10.30497/rc.2021.75912(in Persian)
53. Valizadeh, K. and Ja'fari, A. (2020). The Role of "Thinking and Media Literacy" Book in Promoting Media Literacy Dimensions of high School Students in Ardabil. Communication Research, 26(100), 209-233. doi: 10.22082/cr.2019.109529.1859(in Persian)
54. Vraga, E.; Tully, M.; Kotcher, J. E.; Smithson, A. B. & Broeckelman-Post, M. (2019). A Multi-Dimensional Approach to Measuring News Media Literacy. Journal of Media Literacy Education 7 (3), 41 -53.
55. Yin, C., & Zhang, X. (2020). Incorporating message format into user evaluation of microblog information credibility: A nonlinear perspective. Information Processing & Management, 57(6), 102345. doi:https://doi. org/10.1016/j.ipm.2020.102345 [DOI:10.1016/j.ipm.2020.102345]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
