دکتر حامد رضایی،
جلد 13، شماره 3 - ( 8-1398 )
چکیده
از خاکهای لسی در سه منطقۀ شرق و شمال شرق استان گلستان نمونهبرداری شد و آزمایش پینهول روی نمونههای با وزن واحد حجم طبیعی (gn) و حداکثر (gdmax) انجام شد و میزان واگرایی آن تعیین شد. پیشنیۀ تحقیق، شواهد صحرایی و نتایج آزمایشهای آزمایشگاهی حکایت از واگرا بودن خاکِ مناطقِ نمونهبرداری دارد. نتایج نشان میدهد، تراکم خاک باعث کاهش شدت واگرایی میشود و نرخ جریان را کم می‌کند، به‌طوری‌که نرخ جریان در نمونه مراوهتپه به میزان 38 درصد، در نمونۀ چشمهلی به‌میزان 13 درصد و در نمونه بققجهبالا به‌میزان 43 درصد کاهش یافته است. تراکم نمی‌تواند واگرایی خاک را از بین ببرد. افزودن نانورس باعث کاهش شدت واگرایی خاک شده و در غالب موارد خاصیت واگرایی آن را از بین می‌برد. به‌منظور بررسی اثر نانورس روی شدت و کاهش خاصیت واگرایی خاک با نسبتهای 5/0، 1، 2، 3، 4 و 5 درصد وزنی نانورس مونتموریونیت افزوده شد. میزان واگرایی نمونههای دارای نانورس در دستگاه آزمون پینهول اندازهگیری شد. همچنین روش اختلاط نانورس با خاک واگرا رفتارهای گوناگونی را در شدت واگرایی و کاهش آن نشان میدهد. نانورس به چهار روش با خاکهای مناطق نمونهبرداری مخلوط شدند. در روش A ، با تهیۀ گل همگن از خاک و نانورس با هم‌زن برقی کاملاً مخلوط شدند. در روش B، اختلاط خاک لس با نانورس در رطوبت بهینه انجام شد. در روش C. اختلاط خاک لس با نانورس به‌صورت خمیر به‌وسیلۀ هم‌زن دستی انجام شد. در روش D. اختلاط خاک لس با نانورس به‌صورت خشکِ ارتعاشی به‌وسیلۀ لرزاننده الک دانهبندی انجام شد. نتایج بررسی نشان داد که، نسبت وزنی یک درصد نانورس از نظر فنی و اقتصادی مناسبترین نسبت اختلاط است. با این نسبت وزنی، روش تهیه گل همگن با هم‌زن برقی (روش A) کم‌ترین نرخ جریان را به‌وجود میآورد؛ به‌طوری‌که نرخ جریان از 3/1 میلیلیتر در ثانیه در خاک خالص به 3/0 میلیلیتر در ثانیه در خاک حاوی نانورس در هد 50 میلیمتر کاهش مییابد. از اینرو، میتوان گفت این روش مناسبتر است ولی از لحاظ اجرایی کارایی ندارد و روش B مناسبتر است. در روش B نرخ جریان از 3/1 به 55/0 میلیلیتر در ثانیه در همین حد میرسد.
