رودخانۀ شربیان در استان آذربایجانشرقی، شهرستان سراب، دهستان شربیان واقع است. رسوبات این رودخانه از واحدهای سنگی متعلق به الیگومیوسن و میوسن تأمین میشود که شامل واحدهای سنگی کنگلومرا، ماسهسنگ، آهک، مارن و شیل است. این رسوبات مواد اولیۀ آسفالت دو کارخانۀ آسفالت گرم را که در مجاورت رودخانه ساخته شدهاند، تأمین میکند و آسفالت تهیه شده عمدتاً در استانهای مجاور استفاده میشود که آب و هوای نسبتاً سرد دارند. آنالیز ترکیبی این رسوبات بیان‌گر میزان سیلیس زیاد (60 درصد) است و آسفالتهایی که از این رسوبات تهیه میشوند، در فصول سرد سال مستعد پدیدۀ عریانشدگی میشوند. طی این فرایند، با نفوذ رطوبت به‌داخل مصالح سنگی و مخلوط آسفالتی، اتصال قیر- مصالح تضعیف شده و زمینه برای تخریب آسفالت فراهم میگردد. با توجه به این‌که نقش رسوبات و تأثیر آن در کیفیت آسفالت در این منطقه بررسی نشده است، از این رو، در این پژوهش علاوه بر پرداختن به‌علت رسوبشناسی تخریب آسفالت، راهحل‌های مقابله با این پدیده نیز بررسی و ارائه شده است. این تحقیق بر اساس روشهای مرسوم رسوبشناسی، استانداردهای مختلف ASTM،AASHTO و نیز آییننامههای راه‌سازی و دستورالعملهای وزارت راه و شهرسازی صورت گرفته است. در این پژوهش برای مقابله با پدیدۀ عریانشدگی، از تأثیر توأم آهک هیدراته (فیلر آهکی) و فیلر طبیعی مصالح سنگی با نسبتهای متفاوت (با 3-5/1 درصد آهک هیدراته) استفاده شده و پارامترهای استحکام، نرمی، مقاومت کششی غیرمستقیم به‌عنوان معیارهایی برای ارزیابی کیفیت و دوام آسفالت در مقابل پدیدۀ عریانشدگی ارزیابی شده است. نتایج تحقیق بیان‌گر آن است که با اضافه کردن افزودنیهای مذکور در نسبتهای مختلف، پارامترهای مذکور تغییر یافته و نسبت به حالت اولیه بهتر میگردند. از این رو، آسفالت تولیدی دارای کیفیت و دوام بیش‌تری نسبت به‌روش‌ها و طرح‌های گذشته است. بر اساس این نتایج، درجه عریانشدگی در حداکثر حالت این نسبت یعنی با ترکیب 3 درصد آهک، به عدد 1 رسیده و با افزایش و بهبود سایر پارامترها، پدیدۀ عریانشدگی تقریباً از بین میرود. بر این اساس، به‌کارگیری نتایج این تحقیق میتواند از تخریب جادههای آسفالتی بکاهد و از لحاظ اقتصادی بسیار مطلوب واقع گردد.
