مطالعات اکتشافی و انجام آزمون‌های پمپاژ، پایه‌ای‌ترین ابزارهای شناخت رفتار هیدروژئولوژیکی آبخوان‌ها محسوب می‌شوند و نقش کلیدی در مدل‌سازی، برنامه‌ریزی و حکمرانی منابع آب ایفا می‌کنند. این مقاله با هدف تحلیل جایگاه این مطالعات در ساختار حکمرانی آب در ایران، به بررسی چالش‌های نهادی، فنی و قانونی کشور در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد که ضعف در الزامات قانونی، نبود نظام یکپارچه داده‌برداری، محدودیت تجهیزات و کمبود چاه‌های اکتشافی، موجب کاهش دقت مطالعات پایه، تضعیف مدل‌های عددی و تصمیم‌گیری‌های ناپایدار شده است. مقاله همچنین سیر تحول تاریخی حفاری اکتشافی و آزمون‌های پمپاژ، ابزارها و اهداف آن‌ها را مرور کرده و بر نقش چاه‌های اکتشافی در توسعه مدل مفهومی و پایش دینامیک آبخوان‌ها در شرایط افت سطح ایستابی تأکید دارد. در پایان، بر لزوم بازنگری سیاست‌گذاری، تقویت ساختار نهادی، و الزام اجرای آزمون‌های دقیق در راستای تحقق حکمرانی مبتنی بر شواهد تأکید می‌شود.
