عنابستانی علی اکبر، خسروبیگی رضا، تقیلو علی اکبر، زارعی ابوالفضل. بررسی الگوی فضایی - مکانی عاملیت های موثر بر نهادینه شدن مشارکت مردم در نواحی روستایی بخش جعفر آباد، شهرستان قم. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1392; 13 (31) :7-27
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-1675-fa.html
1- دانشیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی دانشگاه فردوسی مشهد ، anabestani@um.ac.ir
2- استادیارجغرافیا و برنامهریزی روستایی دانشگاه حکیم سبزواری
3- استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی دانشگاه ارومیه
4- کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده: (4262 مشاهده)
مشارکت به عنوان کنش و فعالیت اجتماعی هدفمند تحت تأثیر و برآیند عناصر فضایی است که به صورت منابع و سرمایههایی(روابط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و مدیریتی) در جوامع ظاهر می شوند. مقاله حاضر در صدد است با رویکردی سیستمی و در قالب روش توصیفی- تحلیلی و همبستگی، الگوی فضایی- مکانی عاملیت های موثر بر نهادینه شدن مشارکت را در20 سکونتگاه روستایی بخش جعفر آباد شهرستان قم مشخص سازد. جمع آوری دادهها از طریق پرسشنامه در حجم نمونه 355 نفر و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمونهای مناسب در نرم افزار SPSS انجام شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهدکه عناصرفضایی- مکانی تاثیرگذار برمشارکت که به صورت سرمایه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و مدیریتی ظهور می یابند به صورت خلاء ای جدی در سطح روستاها نمایان شده اند و اگر هم اثری از آنها وجود دارد مبتنی بر پتانسیل های درونی خود سکونتگاه ها می باشد که بدون دخالت رهنمودهای مدیریتی دولت ایجاد شده اند و تصویری ناقص و پراکنده از مشارکت را به نمایش می گذارند. در این ارتباط، بر اساس آزمون تی، سطح مشارکت در اغلب شاخصهای مورد مطالعه بویژه گویه هایی که بازگوکننده مشارکت رسمی با نهادهای سازمان یافته می باشد، پایینتر از حد مورد انتظار است. در رتبه بندی عاملیتهای فضایی-مکانی مؤثر در میزان مشارکت شاخصهایی مانند مانند ارتباطات اجتماعی در بین مردم، میزان اختلافات قومی و قبیله ای در روستا، جویای احوال بودن در بین مردم، احترام به یکدیگر در بین مردم، مشاجره بر سر مسائل کشاورزی در بین مردم، احترام به نصیحت دیگران، اعتماد به یکدیگر در بین مردم و... از نظر اندازه بیشترین سهم را در تبیین میزان مشارکت داشته اند که بیانگر غیر رسمی و عرفی بودن عناصر فضایی تاثیرگذار بر مشارکت روستایی است. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که بعد سرمایه اجتماعی با ضریب تعیین 743/0، بیشترین تأثیر را بر میزان مشارکت در نواحی روستایی داشته است.