معصوم پور سماکوش جعفر، میری مرتضی، ذوالفقاری حسن، یار احمدی داریوش. تعیین سهم بارشهای همرفتی شهر تبریز بر اساس شاخصهای ناپایداری. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1392; 13 (31) :227-245
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-1686-fa.html
1- استادیار اقلیم شناسی گروه جغرافیا، دانشگاه رازی کرمانشاه ، email: j.masoompour@razi.ac.ir
2- دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
3- دانشیار اقلیم شناسی گروه جغرافیا، دانشگاه رازی کرمانشاه
4- استادیار اقلیم شناسی گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان
چکیده: (5424 مشاهده)
مکانیزمهای صعود بارندگی در مناطق مختلف از الگوهای متفاوتی تبعیت میکنند. شناخت این الگوها میتواند سطح برنامهریزی محیطی را ارتقاء بخشد. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای زمانی بارشهای بیش از پنج میلیمتر و تعیین سهم بارشهای همرفتی شهر تبریز بر اساس دادههای جو بالا میباشد. بدین منظور دادههای ساعتی بارش ایستگاه تبریز طی دوره آماری بیستوشش ساله(2005-1980)، از آرشیو سازمان هواشناسی دریافت و با گزینش دادههای بارش بیش از5 میلیمتر، فراوانی زمانی آنها بررسی گردید. پس از گزینش نمونههای مورد بررسی، نمودارهای اسکیوتی روزهای بارش به همراه شاخصهای ناپایداری ازقبیل CAPE، LI، TT، SI و KI تجزیه و تحلیل شدند. پردازش این داده ها در مقیاس سالانه بیانگر وقوع مکرر آنها است. حداکثر رخداد این بارشها در بهار و حداقل آنها در تابستان است. در مقیاس ماهانه، بیشترین تعداد وقوع در ماههای می و آوریل میباشد. نتایج حاصل از ترسیم نمودارهای اسکیوتی و محاسبه شاخصهای ناپایداری نشان میدهد که نقش عامل همرفت در رخداد بارشهای دوره گرم منطقه، بسیار ناچیز است(تنها در 20 درصد از بارشهای منطقه تاثیرگذار است)، زیرا هنگامی میتوان عامل همرفت را عامل اصلی بارش محسوب کرد که نه تنها میزان همرفت شدت کافی داشته باشد، بلکه ناپایداری لازم برای ایجاد بارش را نیز فراهم سازد. در مجموع، پس از بررسی 96 نمونه بارش دورۀ گرم سال مشخص شد که عامل همرفت، بیشترین نقش را در رخداد بارش ماههای ژوئن و می داشته است.