1- دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیای دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران ، f_mojarrad@yahoo.com
2- کارشناس ارشد اقلیم شناسی، گروه جغرافیای دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران
چکیده: (5486 مشاهده)
استعداد ایران برای وقوع خشکسالی با شدتهای مختلف، ضرورت بررسی این پدیده را با شاخصهای جدیدتر بیش از پیش روشن میسازد. محدودیت مهم شاخصهای موجود این است که قادر به پایش خشکسالیها در مقیاس روزانه نیستند. شاخص خشکسالی مؤثر این نقص را برطرف کرده است. مطالعۀ حاضر، با هدف تحلیل فراوانی خشکسالیهای روزانه با شاخص خشکسالی مؤثر در 43 ایستگاه سینوپتیک کشور در یک دورۀ آماری 30 ساله بهانجام رسیده است. بر این اساس، فراوانی خشکسالیهای روزانه در ایستگاههای کشور در طی فصول و سال با شاخص خشکسالی مؤثر محاسبه شد. سپس ایستگاههای کشور با استفاده از تحلیل خوشهای بر پایۀ مجموع فراوانی خشکسالیهای ملایم تا بسیار شدید (ردههای 1 الی 4) به پنج گروه تقسیم گردید و الگوهای فراوانی در هر گروه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که خشکسالیهای بسیار شدید، بهجز سه ایستگاه گرگان، زنجان و تربت حیدریه در سایر ایستگاهها رخ نداده است. در مقابل، فراوانی وقوع خشکسالیهای ملایم، متوسط و شدید در کشور، خیلی بیشتر از خشکسالیهای بسیار شدید و تعداد آنها تقریباً با هم برابر بوده است. در کل کشور در 56 درصد از روزها انواع خشکسالی (ملایم تا بسیار شدید) رخ داده است. بر اساس نقشههای خروجی، توزیع فراوانی خشکسالیها در کشور از الگوی جغرافیایی خاصی تبعیت نمیکند. لذا میتوان گفت که انواع خشکسالی در تمام مناطق کشور اتفاق افتاده است. مقادیر کاهشیِ شاخص خشکسالی مؤثر در طول زمان، نشان از گرایش اغلب ایستگاههای کشور بهسمت خشکسالی دارد.