1- مربی اقلیم شناسی، دانشگاه پیام نور ایران، ایران ، ahmad.hooshyar2013@gmail.com
2- دانشیار گروه اقلیم شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
3- استادیار گروه اقلیم شناسی، دانشگاه پیام نور ایران، ایران
چکیده: (6220 مشاهده)
موجهای گرمایی زودرس رویدادهای حدی جو هستند که باعث تلفات شدیدی در زندگی گیاهی و جانوری شده و مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیادی برای جوامع به وجود میآورند. هدف این پژوهش شناسایی الگوهای سینوپتیکی و تحلیل آماری امواج گرمایی زودرس در شمال غرب ایران است. برای این کار از داده های دمایی حداکثر روزانه ماه اسفند چهارده ایستگاه سینوپتیکی شمال غرب کشور در دوره آماری ( 1392-1333 ) شمسی استفاد شد. سپس بر اساس آستانه تعریفشدهی شاخص بالدی تعداد 61 روز موج گرما انتخاب شدند. تمام ویژگیهای آماری دادهها در نرم افزار SPSS پردازش شد. دادههای ارتفاعی تراز میانی جو بر روی شبکه ای با اندازه 5/2×5/2 درجه قوسی بر روی محدوده 0 تا 70 درجهی طول جغرافیایی شرقی و 0 تا 60 درجهی عرض جغرافیایی شمالی از پایگاه داده های NCEP/NCAR استخراج شدند. ماتریسی در ابعاد 864 ستون در 40 ردیف تشکیل شد که بر روی ردیفها روزهای همراه با امواج گرمایی و بر روی ستونها داده های ارتفاعی تراز میانی جو قرار داشت. تحلیل مولفههای مبنا بر روی ماتریس همپراش دادههای ارتفاعی انجام شد و 12 مولفه که حدود 93 درصد واریانس دادهها ( تغییرات ارتفاع فشار تراز hp500 ) را تبیین میکردند، شناسایی شدند. برای شناسایی الگوهای همدیدی بر روی نمرات مولفهها تحلیل خوشهای به روش ادغام "WARD" انجام شد. در محموع پنج الگوی فشار مولد امواج گرمایی زودرس شناسایی شد. نتایج تحقیق نشان داد که، امواج گرمایی زودرس شمال غرب ایران بیشتر براثر ایجاد پر ارتفاع بر روی جنوب عربستان، تنگه عدن و مرکز سودان در سطح 500 هکتوپاسکال و شکلگیری کمفشار سودانی در سطح دریا و گسیل زبانههای آن به طرف شمال و شمال شرق که منطقه مورد مطالعه( شمال غرب ایران ) را نیز در برمیگیرد، به وقوع میپیوندند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اب و هواشناسی