دوره 23، شماره 69 - ( 4-1402 )
جلد 23 شماره 69 صفحات 53دوره33فصل__Se |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Esfandiary Darabad F, Gharachorlu M. Regional estimation of sediment yield using monthly sediment rating curve in Qarasu watershed. jgs 2023; 23 (69) : 3
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3422-fa.html
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3422-fa.html
اسفندیاری درآباد فریبا، قراچورلو مرتضی. برآورد منطقهای رسوبدهی با استفاده از منحنی سنجه رسوب ماهانه در حوضه آبریز قره سو. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1402; 23 (69) :33-53
1- استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران ، fariba.darabad@gmail.com
2- دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2- دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده: (3310 مشاهده)
با توجه به آثار و پیامدهای منفی برخاسته از پدیده فرسایش و رسوبدهی در حوضههای آبریز، تحقیق حاضر با هدف تخمین و تعیین تغییرات مکانی رسوبدهی در حوضه آبریز قرهسو واقع در استان اردبیل انجام شد. در این راستا استفاده از مقیاس زمانی ماهانه در جهت تهیه منحنیهای سنجه برآورد رسوب به عنوان اساس کار قرار گرفت. تهیه منحنیهای سنجه رسوب ماهانه بر اساس دادههای نمونه دبی جریان و دبی رسوب متناظر آن در 19 ایستگاه هیدرومتری واقع در سطح حوضه طی دوره آماری 14 ساله (سالهای آبی 1381- 1394) صورت گرفت. تمامی تحلیلهای اماری در محیط نرمافزار آماری SPSS انجام شد. همچنین نمایش تغییرات فضایی میزان رسوبدهی در سطح حوضه از طریق قابلیت سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) میسر گردید. نتایج آزمون روابط رگرسیونی مابین دبی جریان و دبی رسوب حاکی از وجود روابط نزدیک و معنیداری در مقیاس زمانی ماهانه داشت. تعمیم منطقهای این روابط برای کل حوضه نشان داد که اختلاف فصلی مشهود بوده و بالاترین و پایینترین ضریب تعیین به ترتیب به ماههای اردیبهشت (برابر با 74/0) و مرداد (برابر با 55/0) تعلق یافت. همچنین وقوع بیشترین انتقال رسوب در فصل بهار و کمترین آن در فصل تابستان مشهود بوده و اشاره به نوع رژیم بارش- رواناب حاکم بر حوضه قرهسو داشت. به لحاظ مجموع سالانه رسوبدهی، ایستگاه یامچی با 3970 تن در سال، بالاترین و ایستگاه ننهکران با با 66 تن در سال، پایینترین میزان رسوبدهی را در بین 19 ایستگاه حوضه قرهسو به خود اختصاص داد. نظر به کلاس رسوبدهی بالای ایستگاههای واقع در زیرحوضههای بالیخلی و خیاو، توصیه گردید که توجه ویژهای به حفاظت و تقویت ارکان آب و خاک و تخفیف نیروهای پیشبرنده فرسایش و تولید رسوب در حوضههای مذکور گردد.
شماره‌ی مقاله: 3
نوع مطالعه: كاربردي |
موضوع مقاله:
ژئومورفولوژی
فهرست منابع
1. آقابیگی امین، سهیلا. الگوی تغییرات زمانی و مکانی رسوب معلق در زیرحوزه‌های مهم رودخانه هراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس، دفاع‌شده در سال 1384.
2. پیری، عبدالسلام؛ حبیب‌نژاد روشن، محمود؛ ضیاء تبار احمدی، میرخالق؛ سلیمانی، کریم؛ مساعدی ابوالفضل. (1384). بهینه‌سازی رابطه دبی آب و رسوب در حوزه معرف امامه، پژوهشنامه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خزر، 3: 40-30.
3. حکیم‌خانی، شاهرخ؛ عرب‌خدری، محمود. (1385). تحلیل رگرسیونی بین رسوب معلق و ویژگی‌های هیدروژئومورفولوژیک حوضه دریاچه ارومیه، فصلنامه علوم کشاورزی ایران، 37(2):231- 223.
4. خداشناس، رضا؛ قهرمان، بیژن؛ داوری، کامران، ناظریان، حسن. (1387). ارائه مدل‌های رگرسیونی چندمتغیره برآورد رسوب در حوضههای شمال استان خراسان، مجله آب وخاک، 22(2): 164-150.
5. خزایی‌موغانی، سولماز؛ نجفی‌نژاد، علی؛ عظیم محسنی، مجید؛ بردی شیخ، واحد. (1392). تغییرات مکانی و فصلی رسوب معلق در ایستگاههای واقع در طول رودخانه گرگانرود، استان گلستان، پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، 7: 15-1.
6. ذرتی‌پور، امین؛ مهدوی، محمد؛ خلیقی سیگارودی، شهرام؛ سلاجقه، علی؛ شمس‌المعالی، نگار. (1387). بررسی تأثیر طبقه‌بندی رسوب بر بهبود روش‌های هیدرولوژیکی برآورد بار معلق رودخانه‌ها (مطالعه موردی: حوزه آبخیز طالقان)، نشریه منابع طبیعی ایران، 61(4): 819-809.
7. صادقی، حمیدرضا؛ آقابیگی، سهیلا؛ یثربی، بنفشه؛ وفاخواه، مهدی؛ اسماعیلی ساوری، علی. (1384). تغییرات زمانی و مکانی تولید رسوب معلق زیرحوزه‌های مهم رود آبخیز هراز، پژوهشنامه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خزر، 3(3): 29 -15.
8. عرب‌خدری، محمود. 1380. روش‌های افزایش دقت برآورد بار معلق رودخانه‌ها، همایش ملی مدیریت اراضی، فرسایش خاک و توسعه پایدار (برگزاری در 2 تا 4 بهمن 1380)، اراک: مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری: 727-711.
9. عرب‌خدری، محمود. (1384). بررسی رسوبدهی معلق حوزه‌های آبخیز ایران، مجله تحقیقات منابع آب ایران، 1(2): 60-51.
10. قراچورلو، مرتضی؛ اسفندیاری، فریبا. (1395). ارائه مدل مناسب برآورد بار رسوب معلق با استفاده از تلفیق توابع رگرسیونی و کلاسه‌بندی زمانی دبی در حوضه آبخیز بالیخلی‌چای (استان اردبیل)، فصلنامه فضای جغرافیایی، 56: 149-133.
11. کاویان، عطاا...؛ صفری، عطا. (1392). تعیین مدل مناسب برای برآورد رسوبدهی با استفاده از روش-های آماری، مطالعه موردی: حوزه آبخیز بابلرود، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 30: 130-11.
12. گرامی لوشابی، زهرا؛ عرب‌خدری، محمود؛ اسدی، حسین؛ بیات، رضا. (1395). تأثیر نوسانات زمانی فرسایندگی باران بر تغییرات فصلی رسوبدهی معلق (مطالعه موردی: حوزه کسیلیان)، پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، 14: 176- 167.
13. محمودی، عمران؛ نجفی نژاد، علی؛ بابایی، اکبر. (1390). اثر تفکیک زمانی دادههای دبی و رسوب معلق بر روی منحنی سنجه بار معلق در ایستگاه هیدرومتری باغه سالیان (استان گلستان)، هفتمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران (برگزاری در 7 اردیبهشت 1390)، اصفهان: دانشگاه صنعتی اصفهان.
14. موسوی، سید فرهاد؛ حیدر‌پور، منوچهر؛ شعبانلو، سعید. (1385). بررسی رسوب در مخزن سد زاینده‌رود با استفاده از مدل‌های تجربی افزایش و کاهش سطح، نشریه آب و فاضلاب اصفهان، 57: 82- 76.
15. میرزایی، محمدرضا؛ عرب‌خدری، محمود؛ فیض‌نیا، سادات؛ احمدی، حسن. (1384). مقایسه روش‌های برآورد رسوب معلق رودخانه‌ها، نشریه منابع طبیعی ایران، 2: 313-301.
16. Duan W., Takara K., He, B., Luo P., Nover D., Yamashiki Y., (2013), Spatial and temporal trends in estimates of nutrient and suspended sediment loads in the Ishikari River, Japan, 1985 to 2010, Science of the Total Environment, 461: 499-508 [DOI:10.1016/j.scitotenv.2013.05.022] [PMID]
17. Grauso, S., Fattoruso, G., Crocetti, C., Montanari, A., (2007), A spatially distributed analysis of erosion susceptibility and sediment yield in a river basin by means of geomorphic parameters and regression relationships, Hydrology and Earth System Sciences Discussions, 4(2): 627-654. [DOI:10.5194/hessd-4-627-2007]
18. Horowitz, A.J., (2003), An evaluation of sediment rating curves for estimating suspended sediment concentrations for subsequent flux calculations, Hydrological Processes, 17: 3387-3409. [DOI:10.1002/hyp.1299]
19. Hudson P.F., (2003), The influence of the el niñoso uthern oscillation on suspended sediment load variability in a seasonally humid tropical setting: pánuco basin, Mexico, Geographic Annals, 85 (3-4): 263-275. [DOI:10.1111/j.0435-3676.2003.00204.x]
20. Khanchoul K., Boukhriss, Z.E.A., Acidi A., Altschul R., (2012), Estimation of suspended sediment transport in the Kebir drainage basin, Algeria, Quaternary International, 262: 25-31. [DOI:10.1016/j.quaint.2010.08.016]
21. Rodríguez-Blanco M.L., Taboada-Castro M.M., Palleiro M., Taboada-Castro, M.T., (2010), Temporal changes in suspended sediment transport in an Atlantic catchment, NW Spain, Geomorphology, 123: 181-188. [DOI:10.1016/j.geomorph.2010.07.015]
22. Rompaey A.V., (2005), Modeling sediment yields in Italian catchments, Geomorphology, 65: 157-169. [DOI:10.1016/j.geomorph.2004.08.006]
23. Rymszewicz A., Bruen M., O'Sullivan J.J., Turner J.N., Lawler D.M., Harrington J.R., Conroy E., Kelly-Quinn M., (2018), Modelling spatial and temporal variations of annual suspended sediment yields from small agricultural catchments, Science of the Total Environment, 619: 672-684. [DOI:10.1016/j.scitotenv.2017.10.134] [PMID]
24. Tramblay Y., St-Hilaire A. Ouarda T.B., (2008), Frequency analysis of maximum annual suspended sediment concentrations in North America. Hydrological sciences, 53(1): 236-252. [DOI:10.1623/hysj.53.1.236]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
CC BY
نشریه «تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی» به‌طور کامل الزامات انتشار دسترسی آزاد را طبق«CreativeCommons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0)» رعایت می‌کند.
