دوره 24، شماره 75 - ( 10-1403 )
جلد 24 شماره 75 صفحات 195دوره176فصل__Se |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
abedidorcheh M. The Metropolises of the Islamic World in the Process of Globalization and the Global City Comparative Study: Tehran and Istanbul. jgs 2024; 24 (75) :176-195
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4023-fa.html
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4023-fa.html
عابدی‌درچه محسن. کلان‌شهرهای جهان اسلام در فرایند جهانی‌شدن و شهر جهانی مطالعه تطبیقی: تهران و استانبول. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1403; 24 (75) :176-195
عضو هیئت علمی دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین«علیه السلام ، Abedi.mohsen.dor@ut.ac.ir
چکیده: (4434 مشاهده)
روند سریع و رو به رشد کلان‌شهرها در مسیر مبدّل شدن به شهرهای جهانی و جهان‌شهرها متاثر از هم‌افزایی ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی جغرافیای سیاسی شهر می‌باشد. شهرها به مثابه یک موجود زنده در مسیر تکاملی خود از نوزادشهر به مادرشهر، کلان‌شهر، شهر جهانی و جهان‌شهر تبدیل می‌شوند. کلان‌شهرها در این فضای رقابتی می‌کوشند تا سطح رقابت‌پذیری خود را با رقبا ارتقا ببخشند. در این پژوهش محقق با شاخص‌سازی برای شهرهای جهانی براساس نظر اندیشمندان جغرافیای سیاسی در زمینه مطالعه پیرامون شهرهای جهانی، عملکرد دو کلان‌شهر تهران و استانبول را از بین کلان‌شهرهای جهان اسلام برپایه معیارها و کارکردهای شهرهای جهانی مقایسه تطبیقی کرده تا بررسی نماید هر یک از این دو شهر در چه جایگاهی از رتبه‌بندی شهرهای جهانی قرار دارند. به همین منظور با استفاده از نرم‌افزار ArcMap نقشه‌های مربوطه تهیه و به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی شاخص‌ها و معیارهای عددی موجود پرداخته شده است. با تحلیل‌های صورت گرفته این نتیجه حاصل شد که در اکثر شاخص‌ها عملکرد شهر استانبول نسبت به تهران از موقعیت بهتری برخوردار است و به شکل مناسبی در جامعه شبکه‌ای و فضای جریانی شهرهای جهانی قرار گرفته است که البته به دلایل مختلف نظیر موقعیت ژئوپلیتیکی، فضای باز اقتصادی و سایر شاخص‌ها است. نتایج بررسی تطبیقی وضعیت این دو کلان‌شهر، باعث طراحی مناسب‌تر چشم‌انداز آتی این شهرها توسط مدیران در راستای تحقق شهر جهانی می‌باشد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
جغرافیای سیاسی
فهرست منابع
1. احمدی‌پور، زهرا و مصطفی قادری‌حاجت، (1394)، ساماندهی و آمایش سیاسی فضای شهری، چاپ اول، تابستان، تهران: انتشارات سمت.
2. اسکات، آلن. جان، (1384)، شهر- منطقه‌های جهانی، ترجمه پانته‌آ لطفی کاظمی، انتشارات پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
3. اطلاعات کامل و جامع درباره شهر تهران، (1392)، www.irebooks.com
4. آقایی، پرویز، احمد پوراحمد و سعید ضرغامی، (1392)، میزان ادغام تهران در فرآیند جهانی‌شدن، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، 1(4)، زمستان: 26- 11.
5. بصیرت، میثم، محمدمهدی عزیزی، اسفندیار زبردست و عباس‌احمد آخوندی، (1391)، فرصت‌ها و چالش‌های حکمروایی کلان‌شهری خوب در عصر جهانی‌شدن؛ مطالعه موردی تهران، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 17(1)، بهار: 16- 5.
6. بنی‌فاطمه، حسین، (1391)، شهر جهانی، فصلنامه مطالعات شهری، 2(3)، تابستان: 20- 1.
7. پورموسوی، سید موسی، مرتضی قورچی و قهرمان رستمی، (1390)، تبیین ژئوپلیتیکی کلان‌شهرهای جهانی؛ تأملی بر تفاوت‌‌یابی مفهومی شهر جهانی و جهان‌شهر، فصلنامه ژئوپلیتیک، 7(4)، بهار: 69- 41.
8. پیشگاهی‌فرد، زهرا، (1380)، نگرشی ژئوپلیتیکی بر پدیده جهانی‌شدن، تئوری نظام‌های فضا- منطقه‌ای، چاپ دوم، دوره عالی جنگ دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تهران.
9. جعفری، عباس، (1387)، گیتاشناسی نوین کشورها، چاپ سوم، تابستان، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
10. داغسر، رسول، (1391)، استانبول، چاپ اول، تبریز: انتشارات نباتی.
11. ذکی، یاشار و عاطفه گلفشان، (1394)، جهان‌شهرها و نقشه‌های جدید ژئوپلیتیکی، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، دوره 24، شماره 95، پاییز: 80- 63.
12. رنه‌شورت، جان، (1392)، کلان‌شهرهای جهانی، جهانی‌شدن شهرها در دنیای سرمایه‌داری، ترجمه مهدی داودی، تهران: انتشارات ژئوپلیتیک ایران.
13. سالنامه آماری تهران، (1392)، دفتر فناوری اطلاعات و بررسی‌های آماری.
14. سالنامه آماری حمل‌ونقل هوایی کشور، (1392)، دفتر فناوری اطلاعات و بررسی‌های آماری، www.cao.ir
15. سلیمی، حسین، (1384)، نظریه‌های گوناگون درباره جهانی‌شدن، تهران: انتشارات سمت.
16. شکوئی، حسین، (1393)، دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری، جلد اول، چاپ هفدهم، پاییز، تهران: انتشارات سمت.
17. شورت، جان‌رنه و یونگ هیون کیم، (1393)، جهانی‌شدن و شهر، ترجمه: احمد پوراحمد و قهرمان رستمی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
18. صرافی، مظفر، مرتضی قورچی و علیرضا محمدی، (1388)، جهانی‌شدن، شهرهای جهانی و کلان‌شهر تهران، دو فصلنامه اقتصاد شهر، 1(1): 97- 89.
19. گزارش سازمان ملل متحد، (2016)، گزارش جمعیتی شهرهای جهانی.
20. لاله‌پور، منیژه، هوشنگ سرور و رحیم سرور، (1390)، مدیریت و برنامه‌ریزی فضایی مناطق کلان‌شهری در عصر جهانی‌شدن اقتصاد با تأکید بر منطقه کلان‌شهری تهران، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 11.
21. مستوفی‌الممالکی، رضا، (1382)، جغرافیای کشورها و نواحی اسلامی، چاپ اول، زمستان، یزد: انتشارات دانشگاه یزد
22. معین، محمد، (1387)، فرهنگ فارسی معین، چاپ اول، تهران: انتشارات فرهنگ‌نما.
23. مؤمنی، مهدی، (1389)، فرایند جهانی‌شدن و چالش‌های آن در کشورهای جهان اسلام، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام، 25 تا 27 فروردین‌ماه، زاهدان.
24. نصیری، اسماعیل، (1388)، جهانی‌شدن و چالش‌های شهر و شهرنشینی در کشورهای درحال‌توسعه، تهران: نشر گنج هنر.
25. نظریان، اصغر و علیرضا سلیمانی، (1389)، جایگاه کلان‌شهرهای کشورهای اسلامی در فرایند جهانی‌شدن و پراکنش مکانی فعالیت‌های جهانی‌شدن در آن‌ها نمونه موردی: کلان‌شهر تهران، چهارمین کنفرانس جغرافیدانان جهان اسلام، زاهدان.
26. نمایی از وضعیت اقتصادی استان تهران، (1384- 1392)، سازمان امور اقتصادی و دارایی تهران، اسفندماه.
27. ویسی، هادی، (1394)، مفاهیم و نظریه‌های جغرافیای سیاسی، چاپ اول، پاییز، تهران: انتشارات سمت.
28. Acuto, Michel, (2009), Localizing the Global City through the 'Invisible College' - A (Political) Research Note, http://www. Lboro.ac.uk/gawc/rb301.html. Paper, 301.
29. Aghaei, Parviz, Ahmad Pourahmad and Saeed Zarghami, (2012), Tehran's integration rate in the process of globalization, Urban Planning Studies Quarterly, 1(4), Winter: 11-26. (in Persian)
30. Ahmadipour, Zahra and Mustafa Qaderi-Hajat, (2014), Organization and political arrangement of urban space, first edition, summer, Tehran: Samit Publications. (in Persian)
31. Air Transport Statistical Yearbook of the country, (2012), Information Technology and Statistical Research Office, www.cao.ir. (in Persian)
32. An overview of the economic situation of Tehran Province, (1384-1392), Tehran Economic and Financial Affairs Organization, March. (in Persian)
33. Bani Fatemeh, Hossein, (2013), World City, Urban Studies Quarterly, 2(3), Summer: 1-20. (in Persian)
34. Basirt, Maysham, Mohammad Mehdi Azizi, Esfandiar Mozaal and Abbas Ahmad Akhundi, (2012), opportunities and challenges of good metropolitan governance in the era of globalization; A case study of Tehran, Journal of Fine Arts - Architecture and Urbanism, 17(1), Spring: 5-16. (in Persian)
35. Beaverstock, J.V.et al, (1999), "A Roster of World Cities", Cities, 16(6), 445- 458. [DOI:10.1016/S0264-2751(99)00042-6]
36. Castells, M, (1996), The Rise of Network Society, Oxford: Blackwell.
37. Clark, D. (2003), Urban World/Global City, 2nd edition 2003, London: Routledge. [DOI:10.4324/9780203439845]
38. Complete and comprehensive information about the city of Tehran, (1392), www.irebooks.com. (in Persian)
39. Daghser, Rasul, (2011), Istanbul, first edition, Tabriz: Nabati Publications. (in Persian)
40. Donald, J, (1992), Metropolis: The City as Text, In Social and Cultural Forms of Modernity, ed.
41. Friedmann, John, (1986), The World City Hypothesis, Development and Change, 17, 69- 83. [DOI:10.1111/j.1467-7660.1986.tb00231.x]
42. Friedmann, John, (1995), 'Where We Stand: a Decade of World City Research'." World Cities in a World- System Edition by: Paul L. Knox and Peter J. Taylor, Cambridge University Press, 48- 62. [DOI:10.1017/CBO9780511522192.003]
43. Friedmann, John, (1999), Intercity Network in a Globalizing Era; Global City-Region, University of California, Los Angeles.
44. Ga. Wc. (1999), Research Bulletin 5, Ga. W. c, Loughborough University, 28 July.
45. Geddes, P. (1915), Cities in Evolution, London: Williams & Norgate Glassner, M. and Fahrer, C. 2004, Political Gegraphy, 3rd Edition, New York: John Wiley.
46. Hall, Peter, (1966), The World Cities, London: Weidenfeld and Nicolson.
47. Hall, Peter, (2005), "The World's Urban System: A European Perspective", Global Urban Development, 1(1).
48. http://fa.wikipedia.org/wiki
49. http://foreignpolicy.com/2012/08/07/the-most-dynamic-cities-of-2025/
50. http://metro.tehran.ir/Portals/0/1395 سایت مترو تهران
51. http://shabestan.ir/detail/news/52801 سایت مصلای امام خمینی (ره) تهران
52. Jafari, Abbas, (1387), Gitaology of modern countries, third edition, summer, Tehran: Institute of Geography and Cartography of Gita (in Persian).
53. King, Anthony D, (1995), Re- Presenting World Cities: Cultural Theory/Social Practice, Cambridge University, 215- 231. [DOI:10.1017/CBO9780511522192.013]
54. Lalepour, Manijeh, Hoshang Sarwar and Rahim Sarwar, (2017), Management and Spatial Planning of Metropolitan Areas in the Age of Economic Globalization with Emphasis on Tehran Metropolitan Area, Geography and Planning Quarterly, No. 11. (in Persian)
55. Moin, Mohammad, (1387), Farhang Persian Moin, first edition, Tehran: Farhangnama Publications. (in Persian)
56. Momeni, Mehdi, (2009), Globalization process and its challenges in Islamic world countries, Proceedings of the 4th International Congress of Geographers of the Islamic World, April 25-27, Zahedan. (in Persian)
57. Mostofi-ul-Mamalki, Reza, (2012), Geography of Islamic Countries and Regions, first edition, Winter, Yazd: Yazd University Publications. (in Persian)
58. Nasiri, Ismail, (2008), Globalization and the challenges of the city and urbanization in developing countries, Tehran: Ganj Honar Publishing. (in Persian)
59. Nazarian, Asghar and Alireza Soleimani, (1389), the position of the metropolises of Islamic countries in the process of globalization and the spatial distribution of globalization activities in them, a case example: Tehran Metropolis, the 4th Conference of Geographers of the Islamic World, Zahedan. (in Persian)
60. Pishgahifard, Zahra, (2010), a geopolitical perspective on the phenomenon of globalization, the theory of space-regional systems, second edition, the advanced war course of the Islamic Revolution Guards Corps Command and Headquarters, Tehran. (in Persian)
61. Pormousoi, Sidmoussi, Morteza Ghorchi and Kahraman Rostami, (2013), Geopolitical explanation of global metropolises; A reflection on the conceptual difference between world city and world city, Geopolitics Quarterly, 7(4), spring: 41-69. (in Persian)
62. R. Bocock and K. Thompson, Cambridge Polity, 154.
63. Reneshort, John, (2012), Global Cities, Globalization of Cities in the Capitalist World, translated by Mehdi Davoudi, Tehran: Iran Geopolitics Publications.(in Persian)
64. Salimi, Hossein, (1384), Various Theories About Globalization, Tehran: Samet Publications. (in Persian)
65. Sarafi, Mozaffar, Morteza Ghorchi and Alireza Mohammadi, (2008), Globalization, Global Cities and Tehran Metropolis, Two Quarterly Journal of Economy, 1(1): 89-97. (in Persian)
66. Sassen, Saskia, (1991), The Global City, Princetion, NJ: Princetion University Press.
67. Sassen, Saskia, (2003), The Global: Strategic site/ New Frontier.
68. Scott, Alan. John, (2004), City - Global Regions, translated by Panthea Lotfi Kazemi, Urban Processing and Planning Publications. (in Persian)
69. Shakoi, Hossein, (2014), New Perspectives in Urban Geography, Volume 1, 17th Edition, Autumn, Tehran: Samit Publications. (in Persian)
70. Short, John Rene and Yong Hyun Kim, (2013), Globalization and the City, translated by Ahmad Pourahmad and Kahraman Rostami, 4th edition, Tehran: Jihad University Press. (in Persian)
71. Shot, J.R, (2004), Global Metropolitan: Globalizing Cities in a Capitalist World, London: Routledge.
72. Taylor, P.J D. R F.Walker and M. Hoyler, (2001), A New Mapping of the World for the New Millennium, Geographicall Journal. 167(3), 213- 222. [DOI:10.1111/1475-4959.00019]
73. Taylor, Peter J, (1995), "World Cities and Territorial States: The Rise and Fall of Their Mutuality"." World Cities in a World- System Edition by: Paul L. Knox and Peter J. Taylor, Cambridge University Presss. 48- 62. [DOI:10.1017/CBO9780511522192.004]
74. Taylor, Peter J, (2000), "World Cities and Territorial States Under Conditions of Contemporary Globalization", Political Geography. 19, 5- 32. [DOI:10.1016/S0962-6298(99)00060-8]
75. Taylor, Peter J, (2004), World Cities Network-A Global Urban Analysis, New York: Routledge.
76. Taylor, Peter J, (2005), New Political Geographies: Global Civil Society and Global Governance [DOI:10.1016/j.polgeo.2005.01.009]
77. Tehran Statistical Yearbook, (2012), Bureau of Information Technology and Statistical Surveys.
78. Through World City Network, Political Geography. 24, 703- 730.
79. Turk State, (2013), Turkish Statical Institute, Tourism Statistics, 2010, (www.tuik.gov.tr/turizmapp/turizm.zul(
80. United Nations Report, (2016), World Cities Population Report. (in Persian)
81. Veisi, Hadi, (2014), Concepts and theories of political geography, first edition, Paizi, Tehran: Somit Publications. (in Persian)
82. Wang, chi-Mao & Jou, Sue-Ching. (2002), An Emerging Global City? A Real Estate Perspective. Gral 03.aca.ntu.edu.tw/gdoc/D962, 2002a.pdf.
83. www.bartarinha.ir/fa/news/42480
84. www.brookings.edu/?p=181329&post_type=interactive&preview_id=181329
85. www.dsc.gov.ae/EN/Pages/GrossDomesticProduct.aspx
86. www.iio.oietai.ir
87. www.kojaro.com/2016/10/8/122481/istanbul-airports
88. www.tabnak.ir/fa/news/655276
89. www.tehran.ir سایت شهرداری تهران
90. www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2014#sorting= rank+region=+country=134 رتبه‌بندی دانشگاه‌های استانبول
91. www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2014#sorting= rank+region=+country=98 رتبه‌بندی دانشگاه‌های تهران
92. www.ukmediacentre.pwc.com/imagelibrary/downloadMedia.ashx?MediaDetailsID=1562
93. Zaki, Yashar and Atefeh Golfshan, (2014), World Cities and New Geopolitical Maps, Geographical Information Quarterly (Sephehr), 24 (95), Autumn: 63-80. (in Persian)
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
CC BY
نشریه «تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی» به‌طور کامل الزامات انتشار دسترسی آزاد را طبق«CreativeCommons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0)» رعایت می‌کند.
