704 نتیجه برای نوع مطالعه: پژوهشي
مهدی فیض اله پور، ندا کنعانی،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
متن چکیده
بیابان زایی شکلی از تخریب زمین در مناطق خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب بوده که ناشی از تغییرات آب و هوایی و فعالیت های انسانی می باشد. هدف از این تحقیق بررسی وضعیت بیابان زایی در نواحی روستایی دشت سیرجان در بازه زمانی 1990 تا 2023 می باشد. به این منظور چندین شاخص طیفی با یکدیگر ترکیب شده تا بهترین شاخص انتخاب گردد. در این تحقیق بر اساس شاخص های albedo، MSAVI و SFI، شاخص پایش بیابان زایی (DMI) پیشنهاد گردیده و توزیع مکانی و زمانی بیابان زایی در غرب دشت سیرجان در سال های 1990 و 2023 برآورد شد. برای طبقه بندی نتایج حاصل از شاخص DMI، از روش های طبقه بندی شکست طبیعی جنکز و شاخص کمی استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از شاخص جنکز مشاهده شد که پهنه های با بیابان زایی خیلی کم در سال 1990 حدود 7/59 کیلومتر مربع بوده که به 5/127 کیلومتر مربع در سال 2023 کاهش یافته و 68/47 درصد از مساحت منطقه دارای بیابان زایی خیلی کم بوده است. پهنه های با بیابان زایی زیاد با تغیر قابل توجهی مواجه شده و از 7/465 کیلومتر مربع در سال 1990 به 6/118 کیلومتر مربع در سال 2023 رسیده است. نتایج نشان داد که روش طبقه بندی شکست طبیعی جنکز به میزان دقت کلی 74درصد و ضریب کاپای 67/0 در سال 2023از قابلیت بالاتری نسبت به شاخص کمی برخوردار است. در نهایت مشاهده شد که شاخص albedo از بیشترین میزان همبستگی مثبت نسبت به شاخص DMI برخوردار بوده است. به طوری که میزان همبستگی بین این دو شاخص در سال 1990 و 2023 به ترتیب معادل 71/0 و 82/0 برآورد گردید. |
دکتر صادق الهیاری،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
شهر سالم شهری است که در آن کیفیت زندگی شهروندان در تمام زمینه‌ها، از جمله سلامت جسمی و روانی، رفاه اجتماعی، توسعه اقتصادی و حفاظت از محیط زیست، بالا است.این شهر فرصت‌های کافی برای مشارکت شهروندان در فرایندهای تصمیمگیری و توسعه را فراهم می‌کند و از همه شهروندان، صرف نظر از سن، جنسیت، نژاد، مذهب یا وضعیت اجتماعی اقتصادی، حمایت می‌کند. این پژوهش با استفاده از شاخصهای شهر سالم از دیدگاه دستور کار 2023 سازمان ملل متحد به ارزیابی شاخصهای شهر سالم در شهر شوش دانیال پرداخته است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت یک پژوهش کمی است که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. جامعه آماری کارشناسان، برنامهریزان، پژوهشگران شهری و خبرگانی بودند که از شهر شوش اطلاعات کاملی داشتندکه با روش نمونهگیری هدفمند 30 نفر برای پاسخگویی به سوالات انتخاب شد. از رگرسیون لجستیک باینری جهت تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که از بین 6 مولفه اصلی چگالی اقتصادی و سرمایهگذاری با ضریب تاثیر (210/0)، سلامت، رفاه و شهروندان سالم با ضریب (203/0)، ایجاد محلهها، زیرساختها و مسکن سالم با ضریب (191/0)، محیط زیست سالم با ضریب (186/0) بیشترین تاثیر را بر ایجاد شهر سالم و پایدار در شهر شوش داشتهاند.از بین 38 شاخص نیز 10 شاخص که مهمترین آنها، سلامت جسمی و روانی شهروندان با ضریب (393/0)، کم بودن استرس و اضطراب در جامعه (382/0)، تامین زیرساختها و تجهیزات شهری (328/0)، بیشترین تاثیر را بر ایجاد شهرسالم و پایدار شوش داشته ومهمترین شاخصهای ایجاد شهر سالم و پایدار در شهر شوش دانیال هستند
حمیدرضا کریمی، شهریار خالدی، رضا برنا،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
قاچاق کالا و ارز، معضلی فراگیر در ایران است که برنامهریزیهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را مختل می‌کند. این پدیده تنها مختص مناطق مرزی نیست، اما این مناطق به دلیل شرایط خاص جغرافیایی، بیشتر در معرض این آسیب قرار دارند. پژوهش حاضر با تمرکز بر عوامل طبیعی مؤثر در قاچاق مناطق مرزی، به بررسی نقش توپوگرافی، پوشش گیاهی، اقلیم و منابع آبی در این زمینه میپردازد. هدف اصلی این پژوهش، تعیین میزان و مکانیزم تأثیرگذاری هر یک از این عوامل طبیعی در کنترل قاچاق کالا و ارز در مناطق مرزی کشور است. این تحقیق از نوع بنیادی-کاربردی بوده و با استفاده از روش‌های توصیفی-تحلیلی و کمّی انجام شده است. دادهها از طریق پیمایش در میان نیروهای نظامی و مرزبانی مستقر در مناطق مرزی جمع‌آوری و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و مدل تحلیل مسیر، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهند که توپوگرافی، پوشش گیاهی و اقلیم، بیشترین تأثیر را در مختل کردن عملیات نیروهای نظامی و مرزبانی در مقابله با قاچاق دارند. ضریب همبستگی پیرسون (0.620) بیانگر ارتباط قوی بین جغرافیای طبیعی و جغرافیای نظامی مبارزه با قاچاق کالا است. در تحلیل رگرسیون، متغیر «اقلیم» با ضریب بتای 0.350 بالاترین و متغیر «منابع آبی» با ضریب بتای 0.124 پایین‌ترین تأثیر را نشان می‌دهند. همچنین، مدل تحلیل مسیر نشان میدهد که پوشش گیاهی، توپوگرافی و منابع آبی تحت تأثیر شرایط اقلیمی، کیفیت مبارزه با قاچاق را تحت تأثیر قرار داده و کار نیروهای نظامی و مرزبانی را با مشکل مواجه می‌سازند.
موسی کمانرودی کجوری، آزاد رحیم زاده، فریده فلاح حسینی،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
شهرخلاق شهری پرجنب‌وجوش است که یادگیری فرهنگی و بین‌فرهنگی را تقویت می‌کند، جایی که هر ساکن در آن به دانش، مهارت‌ها و آگاهی فرهنگی خود اطمینان دارد. شهرخلاق ویژگی‌هایی را برجسته می‌کند که تصویر شهر را برای ساکنان آن جذاب‌تر می‌نماید. هدف این پژوهش، رتبه‌بندی مناطق شهرداری کلانشهر تهران براساس شاخصهای شهرخلاق است. این پژوهش به‌لحاظ روش، از نوع توصیفی-تحلیلی و از منظر هدف، کاربردی میباشد. دادهها در چهار بعد کیفیت زندگی، سرمایه انسانی، سرمایه اجتماعی و نوآوری و به روش کتابخانهای-اسنادی به‌دست آمده است. از مدل تصمیمگیری WASPAS برای رتبه‌بندی و از مدل آنتروپی برای وزن‌دهی به شاخص‌ها استفاده شده است. نوآوری این پژوهش، استفاده از رویکرد تطبیقی و مدل جدید در تعیین و ارزیابی شاخصهای شهرخلاق در مقیاس مناطق شهر است. نتایج حاصل از بهکارگیری مدل تصمیمگیری WASPAS نشان میدهدکه بین مناطق بیست‌ودوگانه شهرداری تهران نسبت به شاخصهای شهرخلاق تفاوت وجود دارد. سطحبندی این مناطق به‌لحاظ شهرخلاق بیانگر این است که هفت منطقه(شش، یک، دوازده، سه، چهار، دو، هفت) دارای وضعیت مطلوب، هشت منطقه دارای وضعیت متوسط و هفت منطقه(نوزده، هیجده، شانزده، بیست ویک، هفده، ده، نه) دارای وضعیت نامطلوب و در اولویت برنامهریزی توسعهی شهری می‌باشند. همچنین نتایج نشان داد که بعد اقتصادی شهرخلاق دارای بیشترین مناطق(17 منطقه) با شرایط نامطلوب بوده است.
دکتر عابد گل کرمی، دکتر محمد یوسفی شاتوری، دکتر افشین متقی،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
دیپلماسی آب بهعنوان یکی از ابزارهای مؤثر در مدیریت منابع آبی مشترک، به‌ویژه در مناطق دارای رودخانه‌های مرزی، نقش برجسته‌ای در کاهش تنش‌ها و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای ایفا می‌کند. این پژوهش با رویکردی کاربردی و روش توصیفی–تحلیلی، به تحلیل ژئوپلیتیکی دیپلماسی آب در رودخانه‌های مرزی ایران میپردازد. برای تبیین بهتر مسئله، از سه رویکرد نظری همگراکننده در روابط بین‌الملل شامل نهادگرایی نئولیبرال، لیبرالیسم و سازه‌انگاری استفاده شده است. بر این اساس، سؤال اصلی تحقیق آن است که رویکردهای نظری یادشده چگونه می‌توانند به تحلیل مؤثر دیپلماسی آب در رودخانه‌های مرزی ایران کمک کنند؟ فرضیه پژوهش بر آن است که بهرهگیری تلفیقی از این رویکردها می‌تواند به درک دقیق‌تر از مناسبات ژئوپلیتیکی، کاهش تنش‌ها و ارتقای سازوکارهای همکاری میان ایران و کشورهای همسایه در مدیریت منابع آبی مشترک منجر شود. یافتههای تحقیق که از تمرکز این رویکردها بر سه رودخانه هیرمند، هریرود و ارس به‌دست آمده‌اند، نشان میدهد که با وجود تفاوت‌های نظری، هر سه رویکرد بر ظرفیت‌سازی نهادی، وابستگی متقابل اقتصادی، و شکلگیری هویت‌ها و هنجارهای مشترک تأکید دارند؛ امری که می‌تواند بستر مناسبی برای تقویت دیپلماسی آب در سطح مرزهای ایران فراهم سازد. این مطالعه همچنین تأکید می‌کند که بهرهگیری از یک رویکرد تلفیقی می‌تواند به سیاست‌گذاران در تدوین راهبردهایی چند‌بعدی و جامع برای مدیریت پایدار منابع آبی مرزی کمک شایانی کند.
دکتر عطا غفاری گیلانده، خانم هما واعظی، آقای نوید غفاری چنذانق،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
بافتهای جدید شهری در کشور ما، با وجود برنامهریزیهای قبلی، اغلب دچار بحرانهای کیفیتی هستند. در همین راستا، پژوهش حاضر به ارزیابی کیفیت فضاهای شهری در بافت جدید شهر ادبیل با تأکید بر مؤلفههای روانشناسی محیطی میپردازد. در این پژوهش، با مطالعه ادبیات نظری، مؤلفههای روانشناسی محیطی مؤثر بر کیفیت فضاهای شهری که شامل 20 مؤلفه در 3 بعد است شناسایی گردیده و سپس از طریق پرسشنامه مورد ارزیابی نمونه آماری قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنان شهرک سبلان (فاز یک و فاز دو)، شهرک سینا، شهرک زرناس و شهرک رضوان به تعداد حدود 198647 نفر میباشد.تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران384 نفر تعیین شده است. روایی سؤالات به تأیید سه نفر مدرس دانشگاه و متخصص در این حوزه رسیده و ضریب آلفای کرونباخ برابر 845/0 بر پایایی پرسشنامه دلالت نمود. برای تجزیه و تحلیل محاسبات آماری به کمک نرمافزارهای SPSS و LISREL در قالب روش مدلسازی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم انجام شده است. نتایج حاصل از برازش مدل، میزان همبستگی بین متغیرهای پنهان با متغیرهای مشاهده شده و مقادیر محاسبه شده T برای تمامی بارهای عاملی مرتبه اول و مرتبه دوم، اعتبار بیرونی مدل تحقیق را نشان داد. براساس یافتهها، مؤلفه سلامت محیطی با بار عاملی 75/0 در معیار عوامل محتوایی، مؤلفه خوانایی فضایی با بار عاملی 80/0 در معیار عوامل کالبدی و مؤلفه دسترسی به خدمات تجاری روزمره با بار عاملی 58/0 در معیار عوامل عملکردی بیشترین تأثیر را در ارتقاء کیفیت فضای شهری بافت جدید اردبیل دارند. نتایج نشان داد که میانگین کیفیت مؤلفههای روانشناسی محیطی از نظر پاسخگویان نمایانگر میزان متوسط این مؤلفهها در محدوده مورد مطالعه است.
آقای مسعود صفری علی اکبری،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
در شرایط کنونی هوش مصنوعی می‌تواند عملکرد مدیریت روستایی را از طریق بهینه‌سازی استفاده از منابع، پیش‌بینی تحولات محیطی، و تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه بهبود بخشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر هوش مصنوعی بر عملکرد مدیریت روستایی با نقش واسطه پویایی محیطی در مناطق روستایی شهرستان کرمانشاه میباشد. این تحقیق از نظر روش، توصیفی از نوع پیمایشی، از نظر هدف، کاربردی-عملی و از نظر ماهیت، همبستگی است. جامعه آماری شامل دهیاران و اعضای شوراها در سطح روستاهای شهرستان کرمانشاه به تعداد 1300 نفر می‌باشند. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 297 نفر بوده و روش نمونهگیری به شیوه تصادفی ساده میباشد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های استاندارد هوش مصنوعی از کارل آلبرخت(2003) با 21 گویه، برای سنجش پویایی محیطی از پرسش نامه ورا و کروسان(2009) با 5 گویه و برای سنجش عملکرد از پرسش نامه پاترسون(1970) با 15سوال بوده است. روایی به شیوه صوری، محتوایی و سازه‌ای و پایایی بر اساس آلفای کرونباخ به میزان 861/0 مورد تایید واقع شد. داده‌های گردآوری شده بر اساس تحلیل مسیر معادلات ساختاری در نرم افزار PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که هوش مصنوعی بر عملکرد مدیریت روستایی با ضریب تاثیر 889/0 ، هوش مصنوعی بر پویایی محیطی با ضریب تاثیر 876/0 و پویایی محیطی بر عملکرد مدیریت روستایی با ضریب تاثیر 273/0 تاثیر مثبت و معناداری داشته است. همچنین نتایج آزمون سوبل نشان داد که هوش مصنوعی بر عملکرد مدیریت روستایی با نقش واسطه پویایی محیطی با مقدار T 361/9 تاثیر داشته است. بنابراین هوش مصنوعی توانسته نقش بسیار مهمی در عملکرد مدیریت روستایی داشته باشد، به‌ویژه در بهینه‌سازی منابع، بهبود خدمات عمومی، مدیریت محیط‌زیست و افزایش بهره‌وری کشاورزی دارد.
دکتر مرجان بدیعی ازنداهی، آقای احسان متقیان،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
در چند دهه اخیر پیشرفت فناوری هوش مصنوعی، با ایجاد تحولات گسترده به‌ویژه در حوزه اقتصادی، سبب افزایش اهمیت ساخت این فناوری برای قدرت‌های بزرگ شده است. منابع معدنی بهعنوان مواد اولیه در ساخت سخت‌افزار مرتبط با هوش مصنوعی به کار برده می‌شوند؛ از این رو، دسترسی به این منابع برای کشورها و شرکت‌های فعال در این حوزه حیاتی است. در رقابت ژئوپلیتیکی بر سر کسب منابع معدنی، چگونگی کنترل و دسترسی به این منابع می‌تواند بهعنوان اهرمی برای اعمال فشار و محدودیت در توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی مورداستفاده قرار گیرد. درنتیجه، کشورهای دارنده این منابع به دنبال ذخیره‌سازی و استفاده از منابع سایر کشورها هستند تا علاوه بر افزایش نفوذ و کنترل خود، دسترسی آتی به این منابع را نیز برای خود تضمین کنند.
تحقیق حاضر از نوع کاربردی است و به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده است. سؤال اصلی این است که منابع معدنی چه نقشی در ساخت فناوری هوش مصنوعی دارند؛ و چگونه رقابت ژئوپلیتیکی قدرت‌های بزرگ بر سر کسب این منابع صورت می‌گیرد. بر اساس یافته¬های تحقیق، منابع معدنی بهعنوان مواد اولیه حیاتی در ساخت تجهیزات و منبع تأمین سرمایه، در ساخت سخت‌افزار فناوری هوش مصنوعی تأثیرگذار هستند. رقابت قدرت‌های بزرگ بر سر کسب این منابع معدنی اغلب ازطریق ذخیره‌سازی، قیمت‌گذاری و فراوری منابع صورت می‌گیرد. نتایج تحقیق نشان می¬دهد، دسترسی، کنترل و نظارت بر معادن معدنی مورداستفاده در ساخت سخت‌افزار فناوری هوش مصنوعی به قدرت‌های بزرگ امکان میدهد تا نه‌تنها بر روند توسعه و بهره‌برداری از این فناوری در سطح جهانی تأثیرگذار باشند؛ بلکه از ورود بازیگران هم‌تراز در این عرصه جلوگیری نمایند و یا از نقش‌آفرینی آنها در این حوزه بکاهند. ایالات متحده و چین جایگاه برتر را در این رقابت دارا هستند. دیگر بازیگران به دلیل محدودیت‌های منابع و اولویت‌های سیاسی متفاوت، نتوانسته‌اند به سطح این دو قدرت دست یابند.
حدیث آسمانی کناری، علی اکبر جعفری،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
قفقازجنوبی، منطقه‌ای نیمه‌کوهستانی واقع در حدفاصل دریای خزر و دریای سیاه است که درطول تاریخ، همواره از موقعیتی ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک برخوردار بوده‌است. درگیری‌های میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان در قفقازجنوبی که به‌رفع تصرف اراضی ناحیه موردمناقشه قره‌باغ توسط جمهوری آذربایجان منتهی شد، به‌دلیل وجود برخی اختلافات اساسی نظیر نحوه دسترسی به منطقه خودمختار نخجوان، دستیابی به صلح پایدار در قفقازجنوبی را در هاله‌ای از ابهام فرو برده‌است. جمهوری آذربایجان، دسترسی فراسرزمینی و بدون مانع را مطرح نمود که ارمنستان و ایران به‌دلیل قطع ارتباط زمینی میان دو کشور و ایجاد تنگنای ژئوپلیتیک به‌شدت با آن مخالفت کردند.
باتوجه به اهمیت قفقازجنوبی و تاثیرپذیری سیاست‌های ایران از هرگونه تغییر و تحول ژئوپلیتیک در این منطقه، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، به‌دنبال پاسخ این پرسش است که «دستگاه سیاست خارجی ایران از آغاز درگیری‌ها تاکنون چه راهکارهایی را برای مدیریت تحولات پساجنگ قره‌باغ به‌نفع جلوگیری از هرگونه تغییرات مرزی و تبدیل شدن آن به یک تنگنای ژئوپلیتیک پایدار به‌خدمت گرفته‌است؟» نتایج تحقیق نشان میدهد که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترکیبی از اعلام موضع قاطع در مخالفت با هرگونه تغییر مرز، و درعین‌حال پرهیز از تنش و افزایش همکاری‌ها بوده‌است تا بدین ترتیب از هرگونه تغییر وضعیت ژئوپلیتیک به‌ضرر منافع ایران بویژه در کریدور شمال – جنوب ممانعت به‌عمل آید. این سیاست‌ها در سطوح مختلف اقتصادی، نظامی و سیاسی در تعامل با کشورهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان دنبال شده‌است.
دکتر علی حقی زاده، آقای نورالدین مریدی، خانم لیلا قاسمی، خانم عاطفه بساک،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
تبخیر بهعنوان یک عامل مهم در سیستم تراز آب در نظر گرفته می‌شود که باعث از دست دادن بخش عظیمی از آب دریاچه‌ها می‌شود. با توسعه فناوری‌های پیشرفته سنجش‌ازدور و الگوریتم‌های محاسباتی، برآورد تبخیر از سطوح آبی تحول چشمگیری یافته است. در پژوهش حاضر با استفاده از الگوریتم SEBAL در محیط گوگل ارث انجین به برآورد تبخیر دریاچه سد ایوشان پرداخته شد. با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست ۸ و پردازش ابری آنها در سامانه گوگل ارث انجین، محاسبات تبخیروتعرق به‌صورت پیکسلی و با الگوریتم سبال (SEBAL) انجام شد. نتایج نشان داد که در هر سه تاریخ موردمطالعه (۲۰/۰۴/۱۴۰۳، ۱۴/۰۵/۱۴۰۳ و ۰۶/۰۶/۱۴۰۳)، میزان تبخیر در نزدیکی مرکز مخزن سد بیشتر از نواحی کناری است. همچنین نتایج این مطالعه نشان میدهد که پیاده‌سازی الگوریتم SEBAL در بستر گوگل ارث انجین با وجود چالش‌هایی مانند عدم دسترسی به داده‌های تشت تبخیر و فاصله 11 کیلومتری ایستگاه هواشناسی از منطقه موردمطالعه، از دقت قابل‌قبولی برخوردار است که این موضوع با مقادیر RMSE برابر 2.4 و ضریب نش 0.83 تأیید می‌شود. بر اساس محاسبات انجام‌شده، میزان تبخیر در ماه‌های تیر، مرداد و شهریور به ترتیب 9.15، 7.12 و 9.34 میلی‌متر برآورد شده که بیانگر اتلاف قابل توجه آب از مخزن سد میباشد. این یافتهها حاکی از کارایی مناسب الگوریتم مذکور در برآورد تبخیر حتی در شرایط محدودیت داده‌های زمینی است. با توجه به اینکه بارش‌ها در منطقه موردمطالعه بیشتر به‌صورت رویدادی و کوتاه‌مدت اتفاق می‌افتند و بسیاری از روزهای سال خشک هستند، ذخیره آب برای دوره‌های خشک ضروری است.
دکتر محمد شالی، خانم حسنا امامزاده،
دوره 0، شماره 0 - ( 1-1300 )
چکیده
سکونتگاههای غیررسمی بهعنوان یکی از مهمترین چالش‌های مدیریت شهری در کلانشهرهای ایران، نیازمند اتخاذ رویکردهایی نوین با تأکید بر مشارکت مردمی و نگرش اجتماع‌محور در حوزه برنامهریزی و توسعه محلی هستند. در این چارچوب، دفاتر تسهیلگری با هدف آگاهی بخشی و توانمندسازی ساکنان، تقویت ارتباط میان نهادهای رسمی و جامعه محلی، و ارتقای شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در برخی از محلات غیررسمی تأسیس شده‌اند. با این حال، میزان اثربخشی این دفاتر در عمل کمتر به‌صورت ساختاری و تجربی ارزیابی شده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل عملکرد دفاتر تسهیلگری در چهار محله کلانشهر تبریز، و با تمرکز بر رابطه آن با توانمندسازی، مشارکت اجتماعی و پیامدهای کالبدی، اقتصادی و اجتماعی انجام شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی و کاربردی است. دادهها به‌صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته از میان 396 نفر از ساکنان محلات دارای دفتر تسهیلگری در سال ۱۴۰۱ گردآوری شد و با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار SmartPLS تحلیل گردید. نتایج نشان داد عملکرد دفاتر تأثیر مستقیمی بر توانمندسازی با ضریب 907/0 و بر مشارکت محلی با ضریب 636/0 داشته است. مشارکت نیز نقش میانجی معناداری در ارتقای شاخصهای اجتماعی با ضریب 438/0، شاخصهای اقتصادی با ضریب 294/0 و شاخصهای کالبدی با ضریب 266/0 ایفا کرده است. همچنین، اقدامات آموزشی، اطلاع‌رسانی شفاف و تعامل با نهادهای محلی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در فرآیند توسعه محله‌ای بودند. بر این اساس، یافتههای پژوهش می‌تواند مبنایی برای بازنگری در سیاست‌گذاری‌های شهری و ایجاد نهادهای مشارکت‌محور در فرآیند بازآفرینی و توسعه سکونتگاههای غیررسمی قرار گیرد
جعفر جوان، مهدی سقایی،
دوره 1، شماره 1 - ( 7-1381 )
چکیده
امروزه گردشگری به عنوان یک صنعت پویا، با ارزش‌ها و دیدگاه های خاص خود، اهمیت بــسیاری در اقتصاد یافته است. این صنعت ضرایب بالایی را در، درآمدزایی، اشتغال زایی و انباشت سرمایه دارا میباشد که خود از کنش متقابل اجزای تشکیل دهنده آن ناشی می‌شود. بر این مبنا جاذبههای طبیعی در چارچوب عرضه محصول گردشگری، با توجه به رشد 20 درصدی طبیعت‌گردی در دهه‌های آینده قرن حاضر از جایگاه خاصی برخوردار است. سرزمین ایران با داشتن توان‌های مطلوب و زیاد طبیعی در زمینه‌های ژئومورفولوژیکی، ژئولوژیکی، هیدرولوژیکی، اقلیم و حیات گیاهی و جانوری، توانایی توسعه این صنعت جهت دستیابی به گردشگری پایدار را در صورت ترسیم راهبردهای آینده دارا میباشد. از این رو شناسایی گونه‌هایی بر پایه توان‌های محیطی در سطوح ملی و فراملی برای خلق راهبردهای گردشگری ضروری است؛ تا زمینه‌های کسب درآمد ارزی، اشتغال زایی و همچنین شادابی جمعیت جوان جامعه و پاسخگویی به تقاضای آنان را مهیا نماید. در این مقاله سعی شده تا به اختصار این مباحث مورد بررسی قرار گیرد.
سید هادی کهنه پوشی، حمید شایان،
دوره 13، شماره 29 - ( 6-1392 )
چکیده
این تحقیق به بررسی اثرات قاچاق کالا بر شهر مرزی مریوان، که در مرز غربی استان کردستان و هم مرز با کشور عراق است، می پردازد. قاچاق تخلف گمرکی است شامل جابه جایی کالا در طول مرز گمرکی به روش مخفیانه و به منظور فرار از نظارت گمرکی. مساله قاچاق در کشور ما به دلیل شرایط خاص جغرافیایی برای ورود و خروج کالا و نیز نبود شرایط با ثبات در کشورهای همسایه، بسیار قابل توجه است. هدف از این تحقیق، بررسی تاثیرات اقتصادی قاچاق کالا بر شهر مریوان از لحاظ درآمد و اشتغال می باشد. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و بنابر روش توصیفی- تحلیلی است. ساکنین شهر مرزی "مریوان"، جامعه آماری این تحقیق است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 315 بدست آمد. این تحقیق ابتدا به جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای از منابع می پردازد. پس از آن داده ها و اطلاعات مربوط به منطقه گردآوری و سپس به تهیه پرسشنامه و تکمیل آن در بین ساکنین شهر مریوان همراه با مشاهده پرداخته است. برای رسم نقشه ها نیز از نرم افزار ARC GIS استفاده شد. در نهایت اطلاعات بدست آمده با استفاده از نرم افزار Excel و SPSS تحلیل شده و به ارایه نتیجه گیری پرداخته است. نتایج تحقیق حاکی از تاثیرات مثبت و زیاد قاچاق کالا بر میزان اشتغال و درآمد ساکنین شهر "مریوان" و نیز تاثیر قاچاق کالا بر سایر بخشهای اقتصادی منطقه می باشد.
حدیث گل محمدیان، محمدرضا پیشوایی،
دوره 13، شماره 29 - ( 6-1392 )
چکیده
شاخص چرخندگی بیانکننده میزان اثر سامانه چرخندی یا واچرخندی در یک منطقه است. اهداف این پژوهش، تولید شاخصهای چرخندگی روزانه در استان خراسان متمرکز شده در مشهد با استفاده از نقشههای میانگین ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 و 700 هکتوپاسکال، به تعداد 23011 در دوره 2010-1948، برآورد فراوانی سامانههای فشاری حسب تعداد روز حاکمیت در سال بر منطقه و پاسخ اقلیمی دما و بارش مشهد به شاخص چرخندگی می باشد. پنج نوع مختلف گردش جوی شامل منطقه واقع در حاشیه ناوه، خط ناوه، زین ارتفاعی یا الگوی ناشناخته، حاشیه پشته و خط پشته بر مبنای انحنای تراز ارتفاعی ژئوپتانسیل طبقهبندی گردید و درنتیجه سری زمانی شاخص چرخندگی روزانه ساخته شد؛ میانگینهای فراوانی انواع گردش جوی در تراز 500 هکتوپاسکال به ترتیب برابر 67، 15، 111، 105 و 66 روز در سال بودند. سامانههای کمفشار (حاشیه و خط ناوه) در 23% و سامانههای پرفشار (حاشیه و خط پشته) در 47% روزهای سال حاکم بر منطقه بودند. تخمین پوشش مکانی شاخص چرخندگی تا شعاع حدود 300 کیلومتر از نقطهی مرکزی و سطحی بالغ بر 280 هزار کیلومتر مربع میباشد. در نیمه گرم سال به طور مطلق سامانه پرفشار (الگوی پشته) حاکم است که نشاندهنده حاکمیت کمربند پرفشار جنبگرمسیری بر منطقه است. در نیمه سرد سال فراوانی الگوهای پشته، زین ارتفاعی و ناوه به ترتیب برابر 47%، 23% و 20% بودند. میزان همبستگی شاخص چرخندگی و تغییرات دما و بارش در مشهد در مقیاس ماهانه (تراز 500 هکتوپاسکال) به ترتیب برابر 81/0- و 50/0 میباشد.
مهدی برنافر، کاظم افرادی،
دوره 14، شماره 32 - ( 3-1393 )
چکیده
تامین امنیّت به عنوان یکی از اساسی ترین نیازهای انسانی، می‌تواند علاوه بر تأمین نیازهای اصلی (فیزیولوژیک)، زمینه ساز تأمین سایر نیازها نیز باشد. کاستن از آسیب‌پذیری نیروی انسانی وتاسیسات و تجهیزات حیاتی کشور در حملات خصمانه و مخرب دشمن و استمرار فعالیت‌ها در شرایط بحرانی ناشی از جنگ، از جمله موارد ضروری در برنامه ریزی های مربوط به سکونتگاههای انسانی است که از آن عموما تحت عنوان پدافند غیر عامل یاد می شود. در پژوهش حاضر، شهر بندر انزلی به عنوان شهری ساحلی و با عملکرد بالای اقتصادی، به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده و مراکز ثقل آن، با شیوه تحلیلی و از طریق ماتریس پیشنهادی اولویت بندی مراکز ثقل مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند و در نهایت به وسیله جدول SWOT راهبرد های دفاعی مناسب برای این شهر پیشنهاد شده است. توسعه و ایجاد فضاهای امن در مراکز مهم ، ایجاد مراکز مهم متعدد به جای مراکز حساس منفرد، کاهش خطر ناشی از کاربری های مهم خطرزا و پراکنش مراکز مهم در سطح شهر از جمله این راهبردها هستند.
دوره 15، شماره 38 - ( 1-1394 )
چکیده
سعید زنگنه شهرکی،
دوره 15، شماره 38 - ( 1-1394 )
چکیده
شکل و فرم شهر در زمانها و دوره های مختلف می تواند تحت تاثیر عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، مدیریتی و طبیعی متفاوت و متغیر باشد و در طول زمان ثابت و ایستا نیست. بنابراین تشخیص فرم فضایی- زمانی شهر یکی از مسائل و چالش های کنونی برنامه ریزان شهری برای هدایت و ساماندهی بهینه شکل شهر به جهات مناسب می باشد. شهر مورد مطالعه این پژوهش شهر یزد و دوره زمانی مورد مطالعه از سال 1354 تا سال 1389 می باشد. برای دستیابی به هدف تحقیق که همان اندازه گیری فرم این شهر با استفاده از متریک های فضایی می باشد از داده های سنجش از دور، تصاویر ماهواره ای و نرم افزار Arc GIS بهره گرفته شده است. نتایج به دست امده حاکی از آن است که در چهار دوره مورد بررسی، میزان پیچیدگی یا بی نظمی شکل قطعات ولکه های شهر افزایش، اندازه مرکزیت یا نزدیکی قطعات شهری به یکدیگر کاهش، میزان فشردگی یعنی تعداد قطعات، اندازه قطعات نیز کاهش، میزان تخلخل یا وجود فضاهای خالی و استفاده نشده افزایش و در نهایت تراکم به شدت کاهش یافته است که همه اینها بیانگر این نکته است که شهر یزد از فشردگی و متراکم بودن به سمت گستردگی و پراکنش سطحی بی رویه حرکت کرده است که با توجه به اثرات نامطلوب این پدیده، شایسته است از استراتژی ها و سیاست های کنترلی شدید در بخش های پیرامونی و مرزهای رشد شهر استفاده گردد.
زهرا بیگم حجازی زاده، پریسا سادات آشفته، ابراهیم فتاحی، زهرا غلامپور،
دوره 15، شماره 38 - ( 1-1394 )
چکیده
در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر تغییر اقلیم بر رواناب حوضه رودخانه کر از داده‌های دما و بارندگی ماهانه مربوط به مدل 3 HadCM طی دوره پایه ۲۰۰۱-۱۹۷۲ و دوره آتی ۲۰۴۰-۲۰۱۱ تحت سناریوی انتشار A2استفاده شد. خروجی مدل HadCM3 بر اساس روش کوچک‌مقیاس کردن زمانی عامل تغییر و روش کوچک مقیاس کردن مکانی تناسبی برای حوضه موردنظر کوچک‌مقیاس شدند. سپس، سری زمانی دما و بارندگی ماهانه در دوره آتی تولید شد. نتایج نشان داد که دما و بارندگی در دوره آتی نسبت به دوره مشاهداتی به ترتیب افزایش و کاهش می‌یابد. در ادامه با واسنجی مدل IHACRES، رابطه بارش- رواناب ماهانه حوضه شبیه‌سازی شد. سپس با معرفی سری‌های زمانی ماهانه دما و بارندگی کوچک‌مقیاس شده حوضه به مدل بارش- رواناب، سری زمانی رواناب ماهانه برای دوره ۲۰۴۰ -۲۰۱۱ شبیه‌سازی گردید. مقایسه رواناب دوره آتی نسبت به دوره مشاهداتی نشان از تأثیر تغییر اقلیم بر رواناب این حوضه در سال‌های آتی دارد، بهطوریکه رواناب سالانه حوضه در حدود ۴۳/۹ درصد کاهش می‌یابد. در ضمن، رواناب آتی در برخی ماه‌ها (ژانویه، فوریه، می و ژوئن)، افزایش را نسبت به دوره مشاهداتی نشان میدهد.
جعفر میر کتولی، معصومه مهدیان بهنمیری، علی مهدی، زهرا میرزایی کوتنایی،
دوره 15، شماره 38 - ( 1-1394 )
چکیده
امروزه گردشگری فرهنگی- مذهبی به مفهوم تخصصی خود، فراتر از وابستگی به زمان و اوقات فراغت، بهعنوان عامل مهم جغرافیای انسانی، منجر به شکلگیری مسافرت، ایجاد تمرکز و چشمانداز فرهنگی گردیده و توانسته خود را در متن گردشگری جهان جای دهد. در این میان بهرهمندی از فرهنگهای بومی و آیینهای مذهبی محلی، بهعنوان مصادیقی از گردشگری مذهبی- فرهنگی، عامل مهمی برای غلبه بر خستگی و بازگشت دوباره به درون، میباشد، بهطوریکه تأثیرات و اهمیت آن به تدریج شاخه جدیدی را بهنام گردشگری مذهبی- فرهنگی پدید آورده است. مقاله حاضر با بیان این پیش فرض که آیینهای مذهبی-فرهنگی بومی بر جاذبههای گردشگری در مقصد میافزایند، سعی نموده تا نقش این آداب و رسوم (آیین عید مردهها) را در توسعه گردشگری سوادکوه مورد بررسی و پژوهش قرار دهد. روش پژوهشی در این مقاله، توصیفی- تحلیلی و با بهرهگیری از ابزار پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده میباشد. یافتههای بدست آمده از نتایج تحقیق حاضر که با بهرهگیری از آزمونهایی چون کایاسکوئر، اسپیرمن، ضرایب همبستگی فی وکرامر میباشد، نشان میدهد که در کنار ضعف امکانات و تأسیسات مختلف، آیین مورد مطالعه نقش به سزایی در معرفی فرهنگ دینی منطقه دارد و بستر مناسبی برای توسعه همه جانبه گردشگری در منطقه مورد مطالعه میباشد.
احسان لشگری تفرشی،
دوره 15، شماره 38 - ( 1-1394 )
چکیده
بعد از جنگ جهانی دوم مکاتب متعددی در حوزۀ روابط بین الملل ظهور نموده که هرکدام از آنها به فراخور شرایط تا حدودی قادر بوده اند که رویدادها و حوادث روابط بین الملل را تبیین نمایند. این در حالی است که پس از پایان جنگ سرد و با توجه به پررنگ شدن بنیادهای جغرافیایی رقابت؛ بنظر می رسد که داده های قدرت آفرین طبیعی و انسانساخت موجود در فضاهای جغرافیایی کرۀ زمین، کارکرد مهمی در تولید مفاهیم و موضوعات دانش روابط بین الملل دارد. حال این سئوال مطرح می گردد که آیا می توان با توجه به این بنیادهای ژئوپلیتیک؛ نظریه ای علمی و تعمیم پذیر در حوزۀ روابط بین الملل در خصوص تبیین بخش قابل توجهی از رویدادها و حوادث موجود در این شاخۀ سیستماتیک علمی با اتکا به داده های ژئوپلیتیک ارائه نمود. یافته های پژوهش نمایانگر آن است که شاخص های قدرت آفرین و یا تهدیدزای موجود در فضاهای جغرافیایی جهان مبدع بخش مهمی از رویدادها، رفتارها و مفاهیم در حوزۀ روابط بین الملل بویژه پس از جنگ سرد می باشد.
