182 نتیجه برای شهری
اسماعیل کمالی باغراهی، امید سمندری، صادق صیدبیگی، مرتضی سرحدی،
دوره 22، شماره 65 - ( 4-1401 )
چکیده
ارزیابی توان اراضی جهت توسعۀ شهری به معنای عینیت بخشیدن به قابلیت بالقوۀ سرزمین در قالب کاربریهای انجام‌پذیر و مورد انتظـار اسـت و از طرفی افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین و در پی آن رشد شهرها، توجه به چگونگی گسترش توسعۀ شهرها و گام برداری در راستای اصول توسعهی پایدار را الزامی مینماید. شهر کرمان نیز به‌عنوان یکی از شهرهای بزرگ و مهم ایران با محدودیت‌های طبیعی و انسانی جهت توسعه مواجه است که از این قاعده مستثنی نمیباشد؛ بنابراین توجه به چگونگی توسعۀ آن، ضرورت دارد. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی اراضی مستعد جهت توسعه آتی شهر کرمان میباشد. این پژوهش از نظر هدف تحقیقی کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی، تحلیلی میباشد. بهمنظور رسیدن به هدف پژوهش، از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و منطق بولین استفاده شده و در نهایت با تلفیق نهایی نقشهها، اراضی مناسب جهت توسعه آتی شهر کرمان شناسایی شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که اراضی واقع در جنوب، جنوب غرب، شمال و شمال غرب شهر کرمان از موقعیت بهتری جهت گسترش آیندۀ شهر نسبت به سایر بخش‌ها برخوردار می باشند.
سوگند یوسفی آذر ابرغانی، حمید ماجدی، زهرا سادات سعیده زرآبادی،
دوره 22، شماره 65 - ( 4-1401 )
چکیده
رشد و گسترش الگوی توسعه پراکندهرویی یکی از روشهای توسعه سکونتگاهی است که بر اساس عوامل متعددی از جمله سیاستها و رویکرهای مدیریت شهری شکل میگیرد. بررسی این موضوع که تحولات توسعه کلانشهر تهران در پنجاه سال اخیر به چه په شکل صورت گرفته و سیاستها و رویکردهای مدیریت شهری مؤثر چه بوده و چگونه توسعه شهر را تحت تأثیر قرار دادهاند از جمله پرسشهایی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است. این پژوهش به سبب اهمیت موضوع با روشی توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی، مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و اسنادی و در مواردی بهرهگیری از مشاهدات میدانی استفاده شده است. بهمنظور حصول به اهداف پژوهش از سه نوع مدل اندازهگیری بسته به موضوع و متغیرهای پژوهش استفاده شده است. در این راستا پیوستگی کالبدی در مجموعه شهری تهران از طریق مدل آنتروپی شانون، پیوستگی عملکردی از طریق مدل تحلیل شبکه (بررسی ارتباطات و جریانهای نقاط سکونتگاهی و توزیع و ترکیب کاربریها) و رشد بد قواره شهری با استفاده از مدل هلدرن مورد سنجش واقع شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که 1) پدیده پراکندهرویی در کلانشهر تهران صورت گرفته است (مدل هلدرن و آنتروپی شانون)، 2) کلانشهر تهران با پدیده تفرق عملکردی مواجه بوده (تحلیل شبکه) و توزیع کاربریها و خدمات در سطح کلانشهر تهران به صورت یکنواخت و متعادل صورت نگرفته است است و 3) سیاستها و رویکردهای مدیریت شهری در سالهای متوالی تأثیرات گستردهای بر پراکندهرویی و توسعه فضایی نامتعادل در سطح مجموعه شهری تهران داشته است.
اسماعیل صفرعلی زاده، مجید اکبری، وحید بوستان احمدی، سید چمران موسوی،
دوره 22، شماره 66 - ( 7-1401 )
چکیده
توسعه پایدار شهری در گرو تأمین رفاه نسبی، مشارکت شهروندان و افزایش آگاهی اجتماعی برای همه اعضای جامعه است. هدف مقاله حاضر سنجش شاخصهای سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با توسعه پایدار شهری در مناطق شهری اهواز میباشد. پژوهش حاضر از دید روش، توصیفی- همبستگی و از نوع پیمایشی و از لحاظ هدف کاربردی است. از منظر زمانی تک مقطعی و به طور مشخص مبتنی بر معادلات ساختاری میباشد که در سال 1397 در شهر اهواز انجام شده است. در این راستا در تبیین ادبیات و مبانی نظری از مطالعات کتابخانهای و به منظور مطالعهی نمونه موردی از روش میدانی استفاده شده است. ابزار جمعآوری دادهها به صورت پرسشنامه محقق ساخته میباشد. به منظور تجزیه و تحلیل دادههای آمار توصیفی- استنباطی، از مدلسازی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تائیدی و از نرمافزارهای SPSS و Amos استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش 384 نفر از شهروندان شهر اهواز و روش نمونهگیری به صورت تصادفی بوده است. نتایج این مقاله نشان داد میزان سرمایه اجتماعی و وضعیت توسعه پایدار شهری در بین مناطق شهر اهواز متفاوت میباشد به طوری که بین سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار شهری در کلانشهر اهواز رابطه مثبت و معناداری برقرار است. به عبارت دیگر سرمایه اجتماعی بالا در بین شهروندان شهر اهواز وسیلهای برای افزایش توسعه پایدار شهری و ابعاد ساختاری شهر اعم از اقتصاد، اجتماع، نهادها، فضا و محیط زیست میباشد. دلالتهای این تحقیق مبنی بر ارتباط وثیق بین سرمایه اجتماعی با توسعه پایدار شهری، لزوم توجه به مؤلفههای سرمایه اجتماعی و اتخاذ سیاستهایی برای حفظ، تقویت و ارتقای سرمایه اجتماعی در راستای تضمین توسعه پایدار شهری در فضای جغرافیایی شهر اهواز را دو چندان مینماید.
آناهیتا ظریف‌پور لنگرودی، فریبا البرزی، جمال الدین سهیلی،
دوره 22، شماره 66 - ( 7-1401 )
چکیده
تحلیل نماهای ساختمانهای شهری به منظور شناخت مولفه های موثر در ادراک مخاطب گامی مهم میباشد و با انجام مطالعات بر ساختمانهای موجود میتوان به ارائه راهکارهای مناسبی برای ساماندهی نمای خیابانهای شهری رسید. این مقاله سعی دارد چارچوبی برای سنجش نمای خیابانهای شهری از منظر ادراک شهروندان مهیا و از سوی دیگر زمینه ارتقا کیفیت نماهای شهری و افزایش ادراک‌پذیری شهروندان از آنها را فراهم آورد. بر اساس روش تحلیل محتوا در بررسی مطالعات جهانی و داخلی مدل مفهومی تدوین شده که عوامل موثر بر ادراک شهروندان از نما را ارائه میدهد. همچنین، مبتنی بر روش موردپژوهی، محدوده پیادهراه‌های مرکز تهران به دلیل دارا بودن کیفیت‌های اولیه و تاکید بر حضور پیادهمدار شهروندان جهت مطالعه انتخاب گردیده است تا درک واقع‌بینانه‌ای از عوامل موثر بر ادراک نمای خیابان شهری فراهم آید. بر اساس بازدید میدانی، گفتگوهای اولیه و مدل مفهومی، پرسش‌نامه‌های هدفمندی تهیه گردیده و جهت یافتن روابط پنهان متغیرها، و مقایسه تطبیقی آرای شهروندان و متخصصین برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات پرسشنامه‌ها، از نرمافزار SPSS استفاده شده است.ابتدا مولفه‌های کلی مدل ادراک‌پذیری، از دیدگاه متخصصین معماری و طراحی شهری سنجیده شده و سپس بر مبنای مدل ویژه نمونه موردی پرسشنامه تدوین گردیده است. پرسشنامه و مصاحبه همراه با برداشت‌های ناظر از شناخت و ادراک‌پذیری شهروندان و در ارتباط مستقیم با مخاطب این محور بوده است. هدف شناخت مولفه‌های اصلی و اولویت‌بندی مولفه‌های ادراک‌پذیری از منظر ذهنی شهروندان میباشد. نتایج نشان میدهد که از مولفه های اصلی ادراک‌پذیری نماهای شهری،مولفه‌های تاثیرگذاری، وحدت، هماهنگی، دلبستگی به مکان، تنوع و جذابیت بر میزان ادراک و شناخت نمای سنتی پانزده خرداد موثر میباشد.
معصومه امیری بشلی، حسین محتبی زاده خانقاهی،
دوره 22، شماره 66 - ( 7-1401 )
چکیده
امروزه زمین به مهمترین بحث ها و دغدغه های دولت های محلی تبدیل گردیده است. همچنین رشد و توسعه پراکنده شهرها، موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی پیرامون شهرها شده است. در این بین، بر اثر تصمیم گیر ی های نامناسب و شتاب زده، برخی از ظرفیت های اراضی درونی و میان بافتی شهرها برای توسعه و یا توسعه مجدد، از سوی مدیران شهری نادیده گرفته شده است. پژوهش حاضر تلاش دارد الگوهای تصمیم گیری سیاست های زمین شهری در توسعه فیزیکی شهر ساری بررسی نماید. نوع روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است و ماهیت کاربرد ی دارد. یافته های پژوهش حاکی از این است که نبود چشم انداز مشخص و به تبع آن سیاست ها و نهادهای ناهماهنگ، تصمیم گیری متمرکز و غیرمشارکتی، و تصدی گری زیاد بدون ظرفیت نهادی لازم از مهم ترین دلایل ناکارآمدی سیاست گذاری مدیریت زمین شهری است . از این رو، الگوی مناسب سیاست گذاری دولت در مدیریت زمین شهری عبارت است از مدیریت یکپارچه زمین شهری مبتنی بر تدوین چشم انداز شفاف و لازم) . پژوهش حاضر به تحلیل متغیرهای اثرگذار در سیاست گذاری توسعه فیزیکی شهر ساری است. در این باره نه متغیر اصلی شناسایی شد و در گام بعدی میزان تأثیر هر یک از این عوامل در سیاست گذاری توسعه فیزیکی شهر ساری مورد سوال قرار گرفت. براساس نتایج پژوهش، عامل نا امنی در نظام تصرف زمین و کاهش سرمایه گذاری بخش خصوصی با نمره میانگین 4، بیشترین تأثیرگذاری را در سیاست گذاری توسعه فیزیکی شهر ساری داشته است.
سیروس رحیم زاده سیسی بیگ، علیرضا شیخ الاسلامی، کیانوش ذاکرحقیقی،
دوره 22، شماره 66 - ( 7-1401 )
چکیده
هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی نقش سازمان‌های مردم نهاد در بهبود نظام مدیریت شهری کلانشهر تهران در شش بعد کالبدی، عملکردی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و نهادی است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و روش جمعآوری دادهها به صورت اسنادی و پیمایشی بوده است. ابزار پژوهش پرسشنامه بوده است. جامعه آماری پژوهش شهروندان شهر تهران و تعداد نمونه 383 نفر انتخاب گردید. روش تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمون T-Test و تحلیل عاملی تأییدی بوده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که سطح معناداری در تمام ابعاد پایینتر از 05/0 است؛ بنابراین با توجه به نمرات میانگین، سازمان‌های مردم نهاد در شهر تهران عمدتاً در ابعاد اجتماعی و زیست محیطی نقش بیشتر و در زمینه ابعاد اقتصادی و نهادی نقش کمتری در قالب ارتباط واسطهای بین مدیریت شهری و شهروندان ایفا کردهاند. در چارچوب روش تحلیل عاملی تأییدی، مقایسه واریانس تبیینی توسط عوامل شش گانه نشان داد که عوامل اجتماعی، زیست محیطی، عملکردی، کالبدی، اقتصادی و نهادی به ترتیب دارای بیشترین واریانس در تبیین نقش سمنها در نظام مدیریت شهری کلانشهرتهران هستند. در مجموع 20 عامل اصلی در تبیین نقش سمنها تأیید شدند؛ بنابراین مشخص شد که سمنها با توجه به اینکه با شهروندان به طور مستقیم در ارتباط هستند، میتوانند مسائل و واقعیتهای شهری را به درستی به نظام مدیریت شهری انعکاس دهند؛ برای این منظور پیشنهاد میشود که ابتدا سمنها با توجه به کارکردهای مختلفی که دارند، به سمنهای تخصصی در خصوص مسائل مختلف شهری طبقهبندی شوند و همچنین جایگاه آنها در نظام مدیریت شهری ارتقاء داده شود.
مهروسادات میرزاده طباطبایی، مریم رباطی، زهرا عزیزی،
دوره 22، شماره 67 - ( 10-1401 )
چکیده
هدف از انجام این تحقیق تعیین الگوی مکانی پراکنش فضای سبز شهری با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه‌ای و ویکور (مطالعه موردی: منطقه 5 شهر تهران) بود. پس از انقلاب اسلامی به دلایل مختلف از جمله سرریز جمعیت به تهران با افزایش جمعیت و توسعه رو برو بوده است و این امر اهمیت دو چندان بررسی فضای سبز در مناطق مختلف این شهر را موجب می‌گردد. دو نوع پرسشنامه استفاده گردید. پرسشنامه اول، با روش نمونه گیری از نوع در دسترس از بین حاضرین در پارک‌های منطقه مورد مطالعه تکمیل گردید. سپس با استفاده از مدل ویکور تجزیه و تحلیل نتایج صورت پذیرفت. پرسشنامه دوم بین خبرگان مربوط توزیع و با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکه ای تحلیل شد. با توجه به اینکه عوامل تجهیزات مناسب، وسعت کافی و مناسب بودن برای بازی کودکان بالاترین وزن‌ها را به خود اختصاص دادند؛ پیشنهاد می‌گردد، مکان‌هایی برای احداث فضای سبز در منطقه مورد مطالعه تعیین گردد تا از این طریق تعداد فضای سبز افزایش یابد. از موقعیت مکانی به عنوان عاملی مهم یاد شد. انجام این امر مهم میتواند از طریق احداث پارک‌ها در مکانهای نزدیک به مکانهای مسکونی و دور از مکانهای نظامی و شریانی صورت پذیرد. نواحی 5 و 2 از فقدان فضای سبز و نارضایتی ساکنین از فضای سبز رنج می‌بردند که بدین ترتیب پیشنهاد می‌گردد؛ اولین نواحی جهت افزایش فضای سبز و بهبود آن توسط شهرداری منطقه باشند.
علیرضا میرزائی قطورلار، حسن صابری، حمیدرضا سعیدنیا،
دوره 22، شماره 67 - ( 10-1401 )
چکیده
تحقیقات قبلی، اهمیت منابع انسانی در شرکتهای خدماتی به واسطه تاثیرگذاری بر مشتری نهایی را تایید کرده و نشان دادند در صورت موفقیت بازاریابی داخلی، بازاریابی خارجی نیز توسعه خواهد یافت، ولی توصیف این توسعه از توان مطالعات صرف کمی و یا کیفی خارج است. در همین راستا شبیه سازی می تواند به کمک علوم انسانی آمده و عوامل مؤثر بر توسعه بازاریابی داخلی را نمایان نماید. در این پژوهش با استفاده از رویکرد پویایی سیستم ها، عوامل مؤثر بر موفقیت بازاریابی داخلی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری تمامی خبرگان بازاریابی در شرکت فایبرهوم می باشد. داده های اولیه از طریق مصاحبه با آنها و داده های ثانویه ازطریق بررسی اسناد شرکت بدست آمده است. ترسیم و مدلسازی دینامیکی و شناسایی حلقه های نهایی از طریق نرم افزار VENSIM PLE انجام شد چهار حلقه اصلی برای مدل دینامیکی بازاریابی داخلی شناسایی شد که شامل مشتری گرایی، دانش، رضایت و انگیزش نیروی انسانی می باشد. و نتایج نشان داد که در صورت پشتیبانی و توسعه چهار حلقه شناسایی شده، بازاریابی داخلی رشد بالایی را خواهد داشت. از بین این عوامل؛ مشتری گرایی اهمیت بالاتری پیدا کرد که باید با توسعه فرهنگ مشتری گرایی در سازمان ها محقق شود.
جمال الدین هنرور، محمدعلی طبرسا،
دوره 22، شماره 67 - ( 10-1401 )
چکیده
امروزه اهمیت روددرهها با توجه به افزایش آلودگی شهرهای بزرگی و همچنین کاهش فضاهای تفریحی بیش از هر زمان دیگری احساس میشود و نحوه ساماندهی آنها ، چالشی برای مدیران ، طراحان و شهروندان به شمار می‌رود. هدف از این پژوهش ارائه راهبرد به منظور ساماندهی فضایی مکانی حاشیه رودخانه‌های شهری با رویکرد ارتقا سلامت شهروندان است و بهمنظور دستیابی به شرایط محیطی مناسب برای ادامه حیات شهری و سرزندگی حاشیه رودخانه درکه تهران (حدفاصل پل مدیریت تا اتوبان همت) است. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی با تکنیک پیمایشی بوده است. با استفاده از نرم افزارهای SPSS و LISREL8.80 دادههای توصیفی پرسشنامه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. با مصاحبه‌های میدانی از اهالی عوامل محیطی داخلی و بیرونی سه محله ایران زمین ، دهونک و محدوده طرح شناسایی شدهاند. با استفاده از نتایج حاصل از مدل ساختاری که در نرمافزار لیزرل انجام‌شده و رابطه بین متغیرهای تحقیق بر اساس ضرایب استانداردشده و دیگری براساس ضرایب T روابط بین نتیجه نهایی حاکی از تأثیر مستقیم شاخصهای 4 گانه ساماندهی روددره(امنیت، پیوستگی، سرزندگی و انعطافپذیری) را برارتقای شاخصهای سلامت شهروندان(سلامت فیزیکی ، روانی و اجتماعی) نشان میدهد. همینطور در روش همبستگی و پیوستگی پیرسون ، تاثیر مستقیم شاخصهای ساماندهی روددره و سلامت شهروندان به اثبات رسید. مدل مفهومی براساس تاثیر متغیرهای مستقل ساماندهی روددرهها بر متغیر وابسته سلامت شهروندان ارائه و ترسیم گردید و برازش مدل مفهومی با استفاده از مقادیر استاندارد آزمون T مورد تایید قرارگرفت. در پایان به استناد به تاثیر شاخصها ، 11 راهبرد فضایی و راهکار جهت ارتقا سلامت شهروندان ارائه شده است.
فرزین نعمت بخش آبکنار، منصوره علیقلی، حسین صفرزاده، سیدکامران نوربخش،
دوره 22، شماره 67 - ( 10-1401 )
چکیده
سینما و مکانهای نمایش فیلم محلی متعلق به مردم شهر که به منظور حضور معنی دار شهروندان در محیط و همچنین تقویت روابط فکری و اجتماعی طراحی می شود . سینما و پردیس های سینمایی در برگیرنده مجموعهای با ارزش از لحاظ فرهنگ، هنر قدیم وجدید، مکانی متعلق به مردم شهر که به منظور گذراندن اوقات فراغت شهروندان و همچنین تقویت روابط فکری و اجتماعی امری ضروری و اجتناب ناپذیر میباشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر سینما و مکانهای نمایش فیلم در در بهبود بازار سینمای هنری و ارتقای فرهنگی فضاهای شهری است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شهروندان منطقه 6 تهران شامل میشود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردید. برای جمعآوری دادهها از روش کتابخانهای - میدانی بهره گرفته شد. به منظور تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش از مدلسازی معادلات ساختاری در محیط نرم افزار لیزرل بهره گرفته شد. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که سینما و مکانهای نمایش فیلم بر بازار سینمای هنری و ارتقای فرهنگی فضای شهری تاثیر مثبت و معناداری دارد به گونهای که مقدار متغیر سینما و مکانهای نمایش فیلم بر بازار سینمای هنری بیشتر از ارتقای فرهنگی فضای شهری بود. همچنین نتایج دیگر این پژوهش نشان دهنده آن بود که بهبود بازار سینمای هنری در رابطه بین سینما و مکانهای نمایش فیلم با ارتقای فرهنگی فضای شهری نقش میانجی دارد.
محمد ثاقبی، عزت اله مافی، مهدی وطن پرست،
دوره 22، شماره 67 - ( 10-1401 )
چکیده
امروزه زیست پذیری شهری به عنوان کلیدی ترین مفهوم در برنامه ریزی شهری می باشد. در حال حاضر مفهوم توسعه و زیست پذیری پایدار از جمله مفاهیم نوین در کشورهای توسعه یافته است. شهر بجنورد به دلیل رشد فزاینده جمعیت بخصوص از سه دهه گذشته شاهد فضاهای نابرابر شهری بوده، بنابراین ضرورت و اهمیت بحث زیست پذیری امروزه در شهر کاملا نمایان است. این پژوهش با هدف ارزیابی و سنجش زیست پذیری شهری و عوامل موثر برآن تدوین شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. به منظور جمع آوری داده و اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانهای و میدانی و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را شهروندان ساکن شهر بجنورد تشکیل میدهند، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر برآورد شد. در این پژوهش به منظور دستیابی به اهداف پژوهش از آزمونهای آماری T تک نمونهای و رگرسیون خطی در محیط نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش پژوهش نشان داد که وضعیت زیست پذیری شهری بجنورد با توجه به میانگین کلی بدست آمده که برابر با 75/2 بود، در وضعیت پایینتر از حد متوسط قرار دارد. همچنین از نظر ابعاد مورد بررسی بعد اجتماعی با میانگین 84/2 دارای بیشترین میانگین و بعد زیست محیطی با میانگین 67/2 دارای کمترین میانگین است. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده آن است که وضعیت منطقه 2 از وضعیت بهتری نسبت به منطقه 1 شهر بجنورد برخوردار است. از دیگر یافتههای حاصل از این پژوهش میتوان به تاثیر مثبت احساس امنیت و سلامت شهروندان بر زیست پذیری شهری اشاره نمود.
غلامرضا سروشان، عبداله هندیانی، پروانه زیویار پرده ای، علی توکلان،
دوره 22، شماره 67 - ( 10-1401 )
چکیده
در دهه های اخیر موضوع تاب آوری به یک بحث تخصصی و عمومی در جامعه تبدیل شده است. مفاهیم تاب آوری در جوامع شهری که در واقع کنشی علیه توسعه در سطح ملی و توسعه صرفا کالبدی در مقیاس شهری است و تلاشی در جهت دستیابی به معیارهای کیفی در عرصه برنامه ریزی شهری است. در این میان بحث تاب آوری در جوامع شهری به این معناست که جامعه قادر به تحمل سوانح طبیعی شدید باشد بدون آنکه دچار خسارات عمده، آسیب ها، توقف در تولید و کاهش کیفیت زندگی شود و همچنین در نگاه سطحی هدف از تاب آوری به عنوان آرمانی جهانی در سطح فردی، سازمانی و جامعه ای مطرح است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر حکمروایی شهری بر تاب آوری شهرها تدوین شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را شهروندان ساکن شهر تهران و متخصصین و کارشناسان حوزه پژوهش تشکیل میدادند. حجم نمونه برای گروه آماری شهروندان با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر و برای متخصصین 60 نفر برآورد گردید. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات و دستیابی به اهداف پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری در محیط نرم افزار لیزرل بهره گرفته شد. یافتههای حاصل از این پژوهش نشان داد که حکمروایی شهری بر تاب آوری شهری تاثیر مستقیمی دارد به گونهای که 42/0 درصد از واریانس متغیر تاب اوری شهری به وسیله حکمروایی شهری قابل تببین است.
صادق صیدبیگی، امید سمندری، علی حسین شاهین، مصطفی بهشاد،
دوره 23، شماره 68 - ( 1-1402 )
چکیده
رشد فزاینده جمعیت در نقاط شهری پیامدهای ناگوار اجتماعی – اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی برای شهرها به وجود آورده است. بنابران شهرها باید مکان های بهتری را برای زندگی فراهم کنند. یکی از این مکان ها، خلق خیابان های پیاده است. هدف این پژوهش ازیابی توسعه پیاده مداری با رویکرد انسان محوری در شهر گلوگاه می باشد که در راستا سه خیابان امام،17 شهریور و طالقانی به عنوان محدوده های مورد ارزیابی انتخاب شده اند. در بژوهش به بررسی و ارزیابی عوامل موثر بر مطلوبیت پیاده راه های شهری در رویکرد انسان محوری از دید کارشناسان و مردم داشت. بنابراین این فصل شامل سه بخش اصلی می باشد. در بخش اول معیارها ، در قالب پرسشنامه تدوین شده و با تکمیل 348 پرسشنامه از عابران پیاده و سکنه وضعیت موجود خیابان های مد نظر را از حیت این معیارها و شاخص ها ارزیابی شد تا بهترین گزینه برای اجرای پیاده راه تعیین گردد. در ادامه با معیارها و شاخص هایی که از مطالعه مبانی نظری و ادبیات تحقیق استخراج شد با استفاده از روش دلفی و مدل تحلیل سلسله مراتبی به کمک نرم افزار expert choice رتبه بندی می شوند. در نهایت نیز با توجه به اهمیت هر شاخص و اولویت دهی مردم به خیابان ها با توجه به مطالعات توصیفی آلترناتیوهای مر بوطه برای اجرای پیاده راه اولویت بندی می شوند.برای این کار ابتدا اولویت بندی آلترناتیو ها را بر اساس زیر شاخص ها مورد بررسی قرار گرفت و سپس با توجه به ضریب اهمیت هریک و تاثیر هرکدام این شاخص ها و زیر شاخص ها اولویت بندی خیابان ها برای اجرای پیاده راه انسان محور ارائه گردید که خیابان امام با امتیاز 36 درصد نسبت به سایر بیشترین اولویت را در شهر گلوگاه برای اجرای پیاده راه را دارا می باشد. و همچنین خیابان 17 شهریور با امتیاز 4/33 درصد در اولویت بعدی برای اجرای طرح پیاده راه انسان محور را دارا می باشد. خیابان 17 شهریور نیز با امتیاز 7/30 درصد سومین اولویت را برای اجرای پیاده را دارا می باشد.
سمیه جهان تیغ مند، یاسین زینی وند، سیدمعین موسوی ندوشن،
دوره 23، شماره 68 - ( 1-1402 )
چکیده
مطالعه حاضر با هدف ساماندهی رودخانه ی کشکان شهرستان پلدختر سعی دارد با استفاده از این عنصر با ارزش طبیعی، شهر را احیا و ساماندهی نموده و از پتانسیل های آن در جهت سرزندگی و توسعه گردشگری و رونق اقتصادی استفاده نماید. مسیر رودخانه های درون شهر به دلیل خطی بودد می توانند به عنواد یک محور پایدار گردشگری شهری مورد استفاده قرار گیرند. در صورت ساماندهی فضایی و مکانی رودخانه ها برای چنین مقصودی، می توان از الگوهای متنوع و در عین حال استاندارد برای شکل دهی و مدیریت طول رودخانه ها بهره گرفت. در نهایت یافته های مطالعات کتابخانه ای و نتایج یک بررسی میدانی از طریق توزیع پرسشنامه و با استفاده از نرم افزار SPSS از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است، که ضریب به دست آمده در این پژوهش معادل837/0 محاسبه شده است که مبین اعتبار مناسب برای گردآوری داده ها می باشد. در مرحله آخر با استفاده از نرم افزار AMOS و روش معادلای ساختاری رابطه بین مولفه های اصلی پژوهش و متغیر های تشکیل دهنده هر کدام مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته شده اند. محدوده نتایج نشان داد مهم ترین راهبرد برای ایجاد گردشگری رودخانه شهری در پلدختر عبارت است از: تلاش برای ایجاد محیطی اجتماعی و امن با امکانات و سهولت دسترسی و تاکید خاص نسبت به مسائل زیست محیطی و بوم شناختی. به همین منظور معیارهای اصلی طراحی مبتنی بر قابلیت های محلی تعریف می گردد. لازم به ذکر است در زمینه های اجتماعی، تفریحی، تاریخی و زیست محیطی نیز روال بر همین منوال است و این بدان معناست که کلیه راهبردها و معیارهای ساماندهی فضایی و مکانی رودخانه در راستای بومی گرایی و توجه به خواسته های مردم ساکن در محدوده و در یک کلام استفاده کنندگان از طرح به کار گرفته شده است.
نازلی پاکرو، میرسعید موسوی،
دوره 23، شماره 68 - ( 1-1402 )
چکیده
شهرها محل تجمع سرمایه های مادی و معنوی بشریت به شمار می‌رود که از اهمیت بالایی برخوردار است. این نوع از سکونت‌گاه‌ها با جای دادن بیش از 50 درصد جمعیت جهان در خود، در سالهای اخیر اهمیتی بیش از پیش یافته و برای حفظ اصولی و مدیریت پایدار آن انواع برنامه‌ریزی‌ها مدنظر قرار گرفته است. یکی از این برنامه‌ریزی‌ها تابآورسازی شهرها بوده است. تابآورسازی در برابر تهدیدات و خطراتی احتمالی که درصورت بروز، آن‌را تحت تأثیرات سوئی قرار میدهد. مفهوم تاب‌آوری در ابعاد و سطوح مختلفی مورد طرح و بحث قرار گرفته است که در این پژوهش بر ابعاد کالبدی تاب‌آوری در شهرها تأکید میشود. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تاب‌آوری منطقه 1 شهر تبریز در برابر زلزله میباشد که با استفاده از مدل Fuzzy AHP به تحلیل این امر پرداخته شده است. 8 معیار شامل؛ فاصله از مراکز امدادی، فاصله از مراکز آسیب‌زا، مصالح ابنیه، کیفیت ابنیه، عمربنا، فاصله از شبکه راه‌ها، فاصله از فضاهای سبز و باز و فاصله از گسل پایه تحلیل قرار گرفته است. بعد از تهیه لایه مربوط به هر معیار، با استفاده از توابع فازی سازی، لایههای فازی استخراج شده است. با استفاده از عملگرهای SUM,AND,GUMMA لایههای نهایی تهیه شدند که با ارزیابی انجام گرفته از طریق ابزار Band Collection Statistics ، لایه گامای 9/0 به عنوان بهترین خروجی انتخاب گردید. نتایج نشان‌دهنده این است که در سناریوی گامای 9/0 در محدوده مورد مطالعه، حدود 26% از محدوده تاب‌آوری خیلی کم و کمی دارند. در مقابل بیش از 22% تاب آوری متوسط و 51 درصد از محدوده، تاب‌آوری زیاد و خیلی زیاد را دارا می باشد.
مریم سبک خیز، آقای اسماعیل شیعه،
دوره 23، شماره 68 - ( 1-1402 )
چکیده
کرامت انسانی مفهومی است کیفی که می تواند اثر بسزایی در فضای همگانی شهری داشته باشد. در این مفهوم صحبت از ارزشمند بودن انسان و مقام آن به عنوان موجودی متفکر و دارای بعد روحانی مطرح می شود.کشف این احساس ارزشمندی در فضایی که مورد استفاده عموم شهروندان می باشد مورد اهمیت این پژوهش است.ماهیت ذهنی و تعاملی این پدیده، تجربه و ادراک آن در کنشگران مختلف و چگونگی ایجاد احساس کرامت انسانی در آنها هدف این پژوهش بوده است.در این پژوهش از تحلیل محتوا کیفیِ استقراییِ آشکار به عنوان شیوه پژوهش و به منظور تفسیر دادههای متنی به‌دست آمده از مصاحبه‌های عمیقِ بدون ساختار و مشاهده‌های میدانی، استفاده شده‌است. دادهها از طریق فرایند نظام‌مند کُدگذاری و با هدف طبقهبندی مفاهیم تا سه سطح از انتزاع مورد تحلیل قرار گرفته‌اند.انتخاب مشارکت‌کنندگان در این پژوهش هدفمند و در راستای توسعه مفاهیم تا دستیابی به اشباع بوده‌است. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که مهمترین عامل در حوزه ادراک مردم از کرامت انسانی، مفهوم جامعه پذیری است.مفهومی که با مفاهیم دیگری چون از بین رفتن فاصله فردی، رشد ارتباطات اجتماعی، صمیمیت روابط، تنوع اجتماعی و وحدت با محیط و جامعه شکل می گیرد. آنچه مورد توجه است ارتباط این عوامل با هم و پیچیدگی روابط انها می باشد که منجر به شکل گرفتن احساس کرامت انسانی در افراد شده است.اگرچه مفهوم چندوجهی کرامت انسانی قادر خواهد بود مفاهیم و معنای گسترده ای را در خود جای دهد که در این پژوهش مفهوم جامعه پذیری فضای همگانی شهری مورد دقت بوده است.
آقای احسان امینی، دکتر شیرین طغیانی، دکتر امیرحسین شبانی،
دوره 23، شماره 68 - ( 1-1402 )
چکیده
امروزه به دلیل عوامل مختلف از جمله تغییر امید به زندگی و توزیع جمعیت، تعداد سالمندان در حال افزایش است. از طرفی این دوره زندگی نیازمندیهای خاصی از جمله مراقبت و بهداشت تا سایر عوامل بیرونی و محیطی را میطلبد. پدیده اجتماعی شهر از این گروه جمعیتی یعنی سالمندان جدا نیست و برنامهریزان شهری با استفاده از نظریات محیطی میتوانند در راستای بهبود میزان استفاده سالمندان از شهر و فضاهای عمومی آن گام بردارند. در همین راستا هدف پژوهش حاضر تبیین مؤلفههای شهر دوستدار سالمند با رویکرد روانشناسی محیطی در منطقه هشت شهر شیراز میباشد. بعد از شناسایی شاخصهها به دریافت اطلاعات موردنیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه که از روش کوکران برای تعیین نمونه آن استفاده شد و دادههای GIS با بکارگیری تحلیل موران لایههای موردنظر تولید شد و سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل لکههای داغ همپوشانی معیارها با استفاده از توابع فازی انجام شد و فضاهای شهری موردنیاز سالمندان شناسایی شد. سپس با تأیید فرضیات مطرح شده در این زمینه که توجه به مؤلفههای اجتماعی در کنار مؤلفههای ساختار فضایی میتواند برای بهبود محیط شهری مناسب باشد پیشنهاداتی در این زمینه از توجه به دسترسیها و حملونقل عمومی تا ایجاد محیطهای تفریحی سالمندان ارائه شد.
پروین دانشور، علی اکبر تقی لو، حسن حیدری،
دوره 23، شماره 69 - ( 4-1402 )
چکیده
امروزه رشد فزاینده شهرنشینی و نبود مدیریت یکپارچه شهری منجر به ناکارامدی برنامهریزی در شهرها شده است. در این راستا، شوراهای محلی به عنوان بارزترین نهادهای محلی و مهمترین جلوه‌های تمرکززدایی، نماد متبلور حضور جدی مردم برای تعیین سرنوشت خویش میباشند که در صورت نهادینه شدن جایگاه آنها در ساختار حاکمیت به عنوان هماهنگ کننده دستگاههای اجرایی در این شهرها میتوانند نقش ارزندهای در توسعه امنیت پایدار شهرها داشته باشند. از اینرو، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روش میدانی انجام پذیرفته است، بدین صورت که ابتدا با استفاده از مدل کوکران حجم نمونه مورد مطالعه، 354 نفر تعیین شد. در مرحله بعد بر اساس نتایج بدست آمده از پرسشنامه به تجزیه و تحلیل یافتهها با استفاده از نرمافزار SPSS پرداخته شد. نتایج مبتنی بر آزمون فریدمن نشان از آن دارد که، در بین گویههای تحقیق، گویه دوم «توسعه امنیت اجتماعی»، در رتبه اول قرار میگیرد و گویه اول «توسعه امنیت اقتصادی» در رتبه آخر قرار میگیرد. در بین گویهها، گویه دوم (امنیت اجتماعی) با امتیاز 2.90 مبنی بر اینکه نقش شوراهای محلی در توسعه امنیت اجتماعی بیشتر از سایر ابعاد است، در رتبه اول قرار میگیرد و گویه اول با امتیاز 1.98 توسعه امنیت اقتصادی در تبه آخر قرار گرفته است. همچنین آزمون t تک نمونهای نشان میدهد که سطح معنیداری آزمون کوچکتر از (05/0) میباشد و در سطح اطمینان 95 درصد، اختلاف معنادار مثبتی بین ابعاد وظایف شوراها و ابعاد توسعه امنیت پایدار شهری وجود دارد.
محمد سلیمانی، احمد زنگانه، طاهر پریزادی، غلامحسین جهاندار،
دوره 23، شماره 69 - ( 4-1402 )
چکیده
بزرگراههای درون- شهری، به عنوان یکی از مهمترین بخشهای حملونقل، هم به لحاظ حجم مصرف بودجه و هم به لحاظ اثرات فضایی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی آن بر شهر، همواره یکی از پُرچالشترین عناصر شهری بوده است. برای این منظور در این پژوهش به تحلیل اثرات بزرگراههای درون-شهری، بررسی نظریات مرتبط با چگونگی برخورد با این عنصر فضایی و همچنین عوامل دخیل در آن پرداخته شده است. نوع پژوهش کاربردی- نظری و روش انجام به صورت اسنادی-تحلیلی است. منابع اطلاعاتی مورد استفاده در این پژوهش تمام اسناد، مدارک، کتابها، مقالات، طرحها و پژوهشهای علمی انجام شده در خصوص بزرگراههای درون شهری است. نتایج حاکی از آن است که نظریات و دیدگاههای موافق و مخالفی در خصوص ایجاد بزرگراههای درون-شهری وجود دارد. اندیشمندان مکتب نوگرا و مهندسان شهری، طرفداران ایجاد بزرگراههای درون شهری و بعدها برنامهریزان و جغرافیدانان شهری مخالف توجه تکبعدی به ایجاد این بزرگراهها و توسعه درون شهری با تکیه بر بزرگراهسازی هستند. همچنین نتایج امر نشان داد که بزرگراههای درون-شهری تأثیرات اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیستمحیطی با خود به همراه داشته و بسته به شرایط مکان و ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی محل، این تأثیرات به صورت مثبت و منفی در فضای پیرامون نمود پیدا میکند.
جلال حقیقی، زهرا سادات سعیده زرآبادی، مصطفی بهزاد فر، مجتبی رفیعیان،
دوره 23، شماره 69 - ( 4-1402 )
چکیده
ارزیابی تصمیمات در فرایند بازآفرینی شهری، باتوجه‌به ویژگی پیچیدگی، ابهام و عدم قطعیت آن، یک امری حیاتی است که مستلزم شناسایی معیارهای مؤثر بر تحقق آن و استفاده از روشهای تصمیم‌گیری فازی است. هدف از انجام پژوهش معرفی یک روش دلفی فازی بر اساس استدلال کیفی، برای شناسایی و بومی‌سازی معیارهای مؤثر بر بازآفرینی شهری است. روش تحقیق، ترکیبی از روشهای کمی و کیفی است. پژوهش حاضر برحسب هدف توسعه - کاربردی و برحسب اقدام محقق توصیفی - تحلیل است دیدمان (پارادایم) غالب در تدوین چارچوب نظری تحقیق، بازآفرینی شهری را سازه‌ای چندوجهی (محتوایی و فرایندی) تلقی میکند که یک راهبرد یکپارچه از فرایند تصمیم‌سازی ارائه میدهد. برای تدوین مدل مفهومی پژوهش از روش تحلیل محتوا و برای تحلیل مؤلفه‌ها و معیارهای بازآفرینی شهری، از سیستم استنتاج فازی (FIS) و نرمافزارهای Matlab و SPSS استفاده شده است. برای دستیابی به دادههای موردنیاز پژوهش، پرسش‌نامه‌های باز و بسته، در بین خبرگان و گروه کارشناسی توزیع گردید. سپس دادههای به‌دست‌آمده وارد سیستم استنتاج فازی شده و خروجی آنها به‌عنوان یافتههای پژوهش تلقی گردید. طبق نتایج حاصل از مطالعه، تعداد 18 معیار جهت ارزیابی سیاست بازآفرینی شناسایی شدند. این معیارها، در مرحله انتخاب نهایی که با روش مصاحبه دلفی انجام شد، به 12 معیار کاهش داده شدند. نتایج به‌دست‌آمده بیانگر این است که مهمترین و بی‌اهمیت‌ترین مؤلفههای بازآفرینی شهری در شهر قم به ترتیب عبارت‌اند از مؤلفه اقتصادی، عملکردی، کالبدی، مدیریتی، اجتماعی و زیستمحیطی، همچنین مهمترین و بی‌اهمیت‌ترین معیارهای ارزیابی بازآفرینی شهری به ترتیب عبارت‌اند از: اشتغال و درآمد، خدمات عمومی حملونقل و دسترسی مدیریت شهری ایمنی و امنیت سلامتی، مسکن و زیرساخت‌ها.
