تحلیل نماهای ساختمان­های شهری به منظور شناخت مولفه­ های موثر در ادراک مخاطب گامی مهم می­باشد و با انجام مطالعات بر ساختمان­های موجود می­توان به ارائه راهکارهای مناسبی برای ساماندهی نمای خیابان­های شهری رسید. این مقاله سعی دارد چارچوبی برای سنجش نمای خیابان­های شهری از منظر ادراک شهروندان مهیا و از سوی دیگر زمینه ارتقا کیفیت نماهای شهری و افزایش ادراک‌پذیری شهروندان از آن‌ها را فراهم آورد. بر اساس روش تحلیل محتوا در بررسی مطالعات جهانی و داخلی مدل مفهومی تدوین‌ شده که عوامل موثر بر ادراک شهروندان از نما را  ارائه می‌دهد. همچنین، مبتنی بر روش مورد­پژوهی، محدوده پیاده­راه‌های مرکز تهران به دلیل دارا بودن کیفیت‌های اولیه و تاکید بر حضور پیاده­مدار شهروندان جهت مطالعه انتخاب گردیده است تا درک واقع‌بینانه‌ای از عوامل موثر بر ادراک نمای خیابان شهری فراهم آید. بر اساس بازدید میدانی، گفتگوهای اولیه و مدل مفهومی، پرسش‌نامه‌های هدفمندی تهیه گردیده و جهت یافتن روابط پنهان متغیرها، و مقایسه تطبیقی آرای شهروندان و متخصصین برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات پرسشنامه‌ها، از نرم­افزار SPSS استفاده ‌شده است.ابتدا مولفه‌های کلی مدل ادراک‌پذیری،  از دیدگاه متخصصین معماری و طراحی شهری سنجیده شده و سپس بر مبنای مدل ویژه نمونه موردی پرسشنامه تدوین گردیده است. پرسشنامه و مصاحبه همراه با برداشت‌های ناظر از شناخت و ادراک‌پذیری شهروندان و در ارتباط مستقیم با مخاطب این محور بوده است. هدف شناخت مولفه‌های اصلی و اولویت‌بندی مولفه‌های ادراک‌پذیری از منظر ذهنی شهروندان می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که از مولفه ­های اصلی ادراک‌پذیری نماهای شهری،مولفه‌های تاثیرگذاری، وحدت، هماهنگی، دلبستگی به مکان، تنوع و جذابیت بر میزان ادراک و شناخت نمای سنتی پانزده خرداد موثر می‌باشد.