خانم رعنا نوروزی، آقا سید مروت افتخاری، آقا علی احمدآبادی، خانم خدیجه علی نوری،
دوره 25، شماره 78 - ( 7-1404 )
چکیده
در دو دهۀ اخیر فرونشست به عنوان یک مخاطره ژئومورفیک و یکی از بحران‌های زیست‌محیطی، هر ساله خسارات جبران ناپذیری را به دشت های ایران تحمیل می کند که می توان گفت یکی مهم‌ترین علل آن در حال حاضر برداشت غیر اصولی و بیرویه از سفرهای زمینی می باشد. دشت اشتهارد به‌عنوان یکی از قطب¬های صنعتی و کشاورزی استان البرزحائز اهمیت است و به دلیل افت شدید سطح آب زیرزمینی توسط وزارت نیرو ممنوعۀ بحرانی اعلام شده است. ازاین رو بررسی میزان نرخ فرونشست و پرداختن به علل و عوامل تاثیرگذار در جهت مدیریت خطر آن، دارای اهمیت زیادی است. در این پژوهش جهت بررسی فرونشست دشت اشتهارد از تکنیک تداخل سنجی تفاضلی راداری (D_ InSAR) و از داده های ماهوارۀ Sentinel-1A در بازه زمانی (۲۰۲۳ - ۲۰۱۷) استفاده شد. دراین بازه زمانی فرونشست منطقه بین ۲.۰۸- تا ۲.۹۳- سانتی متر متغیر است که بیشترین مقدار فرونشست مربوط به بازه زمانی ۲۰۲۰ –۲۰۱۹ حدود ۲.۹۳ - سانتیمتر و کمترین مقدار فرونشست در بازه زمانی ۲۰۲۳ -۲۰۲۲ حدود ۲.۰۸- سانتیمتر است.نرخ فرونشست از شرق به غرب و در پهنۀ جنوبی با افزایش همراه است. درواقع بیشینۀ فرونشست در تمام بازه های مطالعاتی در محدوده آبخوان اشتهارد متمرکز هست که بخش عمده ای از مزارع, آبادی ها، کارخانجات و شهر اشتهارد، شهرک های صنعتی (کوثر، امید و اشتهارد)، زمین های کشاورزی و بیشترین تمرکز و استقرار منابع زیرزمینی ( چاه ها) را در خودش جای داده است. نتایج هیدروگراف ها و درون یابی با استفاده از آمارهای چاه های پیزومتری نیز افت آب های زیرزمینی و افزایش عمق را در این محدوده نشان می دهد؛ این در حالیست که نتایج بررسی همبستگی میزان فرونشست زمین با تغییرات عمق آب زیرزمینی هم در سطح% ۹۵معنی دار بوده است بطوری که با افزایش عمق آب زیرزمینی فرونشس rana1370ت در منطقه افزایش می¬یابد
