مجید خزایی، محمدرضا میرزایی،
دوره ۱۴، شماره ۳۴ - ( ۹-۱۳۹۳ )
چکیده
دادههای اقلیمی دارای خود همبستگی، اثر فصل، روند و ویژگی تصادفی می باشند، در نتیجه از مفاهیم سری‌های زمانی در پیشبینی متغیرهای اقلیمی استفاده می شود. هدف این مقاله پیش بینی متغیرهای اقلیمی به کمک تحلیل سری های زمانی حوضه آبخیز زهره می باشد. درگام اول اقدام به بررسی آزمونهای کلموگراف-اسمیرنوف و من-کندال برای تعیین نرمالیته و تعیین روند گردید. نتایج آنالیز روند من-کندال نشان‌دهنده روند معنی‌دار متغیر دبی بوده است (۰۵/۰>P)، درحالی‌که متغیرهای دیگر فاقد روند معنی‌دار بوده است (۰۵/۰P>). همچنین متغیرهای بارش، دبی و تبخیر دارای روند نزولی (۰>Z) و دما دارای روند صعودی بوده است (۰Z>). در گام بعد اقدام به ایستا نمودن دادهها گردید که با استفاده از عملگر تفاضل؛ دادههای ناایستا بعد از انجام یک مرحله تفاضل گیری ایستا گردیدند (۱d=). به کمک شکلهای خود همبستگی و خود همبستگی جزئی یک مدل سری زمانی مناسب شناسایی گردید. حدود تغییرات مرتبههای اتورگرسیو و میانگین متحرک مدلها تا حداقل صفر و حداکثر ۲ تعیین و به وسیله معیار آکائیک مناسبترین مدلها استخراج گردید و معنیداری پارامترها به وسیله روش حداکثر درست نمایی تأیید شد (۰۵/۰>P). اعتبارسنجی مدلها، توسط معیارهای مختلف حاکی از دقت و صحت مدل آریمای فصلی (ساریما) برای متغیر دما و تبخیر (۹۸/۰R=) است. نتایج مدلها در مقیاس ماهانه بهتر از مقیاس فصلی بوده است.
صمد امام قلی زاده، حسن ترابی پوده،
دوره ۱۴، شماره ۳۵ - ( ۱۲-۱۳۹۳ )
چکیده
بررسی تغییرات آبدهی رودخانهها به منظور مدیریت و برنامه ریزی منابع آب بسیار مهم میباشد. در تحقیق حاضر با توجه به اهمیت موضوع بررسی و شناخت روند تغییرات جریان در ایستگاههای هیدرومتری استان لرستان حوزه رودخانه دز در سه مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه با استفاده از روش TFPW-MK مورد بررسی قرار گرفت. دادههای مورد استفاده شامل دادههای ۲۵ ایستگاه هیدرومتری منتخب در دوره ۴۰ ساله آماری(۱۳۸۸-۱۳۴۸) در محدوده مورد مطالعه می باشد. در این تحقیق ابتدا شیب خطی روند در داده های نمونه با استفاده از روش TSA تخمین و سپس با استفاده از روش TFPW اثر ضریب خودهمبستگی از داده ها حذف گردید و در نهایت روند تغییرات جریان با استفاده از آزمون من کندال(MK )مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در اکثر ایستگاهها (۲۰ ایستگاه از ۲۵ ایستگاه)، روند تغییرات جریان عمدتا نزولی بوده و در ۴۰ سال گذشته کاهش میزان جریان در سطح ۱۰ درصد معنی دار است.
