3 نتیجه برای روستاهای مرزی
جواد بذرافشان، مهرشاد طولابی نژاد،
دوره 16، شماره 41 - ( 4-1395 )
چکیده
تداوم و حیات سالم هر جامعه مرهون حفظ و بقاء امنیت پایدار می باشد. سرمایه اجتماعی نیز از ابزارهای الزام آور در امنیت پایدار محسوب میشوند. هدف تحقیق بررسی اثرات سرمایه اجتماعی بر پایداری امنیت در روستاهای مناطق مرزی می باشد. جامعه آماری شامل سرپرستان خانوارهای روستاهای بخش مرکزی شهرستان سراوان می باشد (9946N=). 421 خانوار (23 روستا) با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از دو روش آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون t تک نمونه ای، همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر ) استفاده شده است. نتایج یافته های تحقیق در زمینه تاثیر سرمایهاجتماعی در امنیت پایدار روستایی نشان میدهد که بیشترین تاثیر مربوط به بعد امنیت اجتماعی میباشد. بطوری که باعث افزایش حفظ الگوهای زبانی، حفظ فرهنگ و مذهب، کاهش مصرف مواد مخدر در بین جوانان، کاهش میزان نزاع و درگیری بین اهالی و غیره شده است. کمترین تاثیر مربوط به بعد اقتصادی می باشد. همچنین در بعد امنیت سیاسی- نظامی یافته ها نشان می دهد که مشارکت، اعتماد و انسجام بین اهالی و همکاری و مشارکت با نیروی انتظامی و مرزبانی باعث افزایش میزان مشارکت سیاسی مردم، کاهش شکاف های قومی و طایفه ای، کاهش رفت و آمدهای غیر قانونی به کشورهای مجاور، افزایش همکاری با نیروهای نظامی در مبارزه با اشرار و قاچاقچیان و برقراری نظم و امنیت گردیده است.
آقا فرهاد رمضانی، مریم قاسمی، هادی زرقانی،
دوره 21، شماره 60 - ( 1-1400 )
چکیده
امروزه در چارچوب توسعه پایدار روستایی نیاز به حرکت سریع از الگوهای معیشتی سنتی به الگوهای معیشتی پایدار است، بدیهی است حصول این تغییر بدون توجه به داراییها و سرمایههای معیشتی خانوارها ممکن نیست. داراییهای معیشتی شامل انواع سرمایههای طبیعی، فیزیکی، انسانی، اجتماعی و مالی است که جزء اساسی معیشت قشر فقیر محسوب می شود. بر این اساس هدف اصلی پژوهش حاضر سنجش سطح داراییهای معیشتی خانوارهای ساکن در روستاهای مرزی شهرستان تربتجام است. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی، از نوع کاربردی – توسعه ای است. در مطالعه حاضر داراییهای معیشت به تفکیک 5 نوع دارایی به کمک 64 شاخص کمی گردید. این شاخصها در تحلیل عاملی تاییدی 66 درصد واریانس را تبیین نمود، همچنین ضریب آلفای کرونباخ 0.91 به دست آمد که حاکی از روایی و پایایی مطلوب ابزار تحقیق است. جامعه آماری تحقیق کلیه روستاهای مرزی بیش از 20 خانوار شهرستان تربت جام است. واحد تحلیل 264 خانوار در 17 روستای واقع در 10 کیلومتری مرز ایران و افغانستان است. نتایج تحقیق نشان داد داراییهای معیشتی خانوارهای روستایی ساکن در مرز در سطح بسیار پائینی قرار دارد به طوری که میانگین سرمایه انسانی 13/2، سرمایه مالی 87/1، سرمایه اجتماعی 84/2، سرمایه فیزیکی 81/1، سرمایه طبیعی 12/2 در طیف لیکرت به طور معنیداری پائینتر از میانه نظری ارزیابی شده است. همچنین سازه «داراییهای معیشتی» با میانگین 2.22 در حد «کم» سنجش شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد الگوهای معیشتی روستاهای مرزی همچنان با الگوهای معیشتی سنتی عجین بوده و انطباق چندانی با الگوهای معیشتی پایدار نداشته و سکونت در روستا به همراه انزوای جغرافیایی مرزها، محدودیتهای معیشتی زیادی را برای خانوارهای ساکن ایجاد نموده است. هرگونه فعالیت در زمینه اصلاح الگوهای معیشتی مستلزم توجه به چندبعدی بودن معیشت میباشد.
مسعود صفری علی اکبری، محمدرضا پودینه، محمد آزادپور،
دوره 23، شماره 70 - ( 7-1402 )
چکیده
وقوع خشکسالی اثرت زیادی بر معیشت خانوارهای روستایی، به ویژه در روستاهای مناطق مرزی که با کمبود گزینههای معیشتی روبرو هستند، وارد میسازد. برای مقابله با این اثرات استفاده از راهبردهای مقابله با پیامدهای آن در مناطق روستایی ضروری است. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، هدف پژوهش حاضر، بررسی اثرات خشکسالی بر جوامع روستایی و شناسایی راهبردهای مقابله با پیامدهای آن در روستاهای مرزی شهرستان زاهدان است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام ترکیبی (کمی و کیفی) است. ابزار گردآوری دادهها و اطلاعات پرسشنامه، مشاهد و مصاحبه با کشاورزان و روستاییان بوده است.جامعه آماری مربوط به خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان زاهدان (10278 خانوار) است که با استفاده از نمونهگیری سهمیهای و تصادفی ساده 380 خانوار به عنوان نمونه اول انتخاب شد. برای تحلیل دادههای کمی از آزمون اکتشافی جوهانسون استفاده شد. برای بررسی و تحلیلهای کیفی از مصاحبه اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان داد که خشکسالی در روستاهای شهرستان زاهدان بیشترین اثر را بر کاهش منابع آب، سطح زیر کشت، اشتغال، درآمد، فقر روستایی، تعداد دام یا تولیدات دامی، مهاجرتهای روستایی، از بین رفتن پوشش گیاهی، فرسایش و شوری خاک و کاهش قیمت زمین و اراضی داشته است. نتایج در زمینه وضعیت استفاده از شیوههای مقابلهای در بین کشاورزان منطقه نشان داد که وضعیت استفاده از این اقدامات چندان مناسب نمیباشد و بیش از نیمی از کشاورزان از این روشها استفاده نمیکنند. با این حال برخی از کشاورزان از روشهایی که نسبتا ساده و کم هزینه که نیاز به تخصص بالایی ندارد و با ویژگیهای روستاهای مرزی سازگاری بیشتری دارد استفاده کردهاند. از نظر کشاورزان اقداماتی چون قاچاق سوخت و کالا، ترک روستا و مهاجرت به شهر، پرداختن به مشاغل غیرکشاورزی، کفزنی و یا لایروبی قنات و تغذیه دستی دامها به عنوان مهمترین روشهای سازگاری با خشکسالی و کاهش اثرات آن بودهاند.