یکی از مسائل شهرهای پیرامون پایتخت ها در کشورهای جهان سوم، پیشی گرفتن شهرنشینی بر شهرسازی است و این موضوع ،مسائل زیادی را در این شهرها ایجاد کرده است. فقدان مشخصه هایی همچون شفافیت، پاسخگویی، قانونمداری، مشارکت، کارایی و نظیر اینها در نظام مدیریت شهری نیز بر شدت مسائل می افزاید. هدف پژوهش حاضر، بررسی کیفیت مدیریت توسعه کالبدی- فضایی شهری با رویکرد حکمروایی خوب و ارائه راهبردهای بهینه برای شهر شهریار است. روش پژوهش ازنظرهدف توسعه ای و کاربردی، وازنظرماهیت،توصیفی-تحلیلی میباشد .گردآوری دادهها بر اساس روشهای اسنادی و پیمایشی انجام شده و از ابزارهای مصاحبه نامه و پرسشنامه استفاده به عمل آمده است. در تحلیل اطلاعات از آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی، نرم افزار MICMAC و مدل SWOT استفاده شده است. جامعه آماری شامل شهروندان شهر، و گروه متخصصان است. سنجش روایی با استفاده از روایی سازه و سنجش پایایی به کمک روش آلفای کرونباخ، انجام شده است. نتایج نشان می دهد که میانگین کلی وضعیت مدیریت توسعه کالبدی- فضایی شهر شهریار از منظر شاخصهای حکمروایی خوب برابر با2.006 است که براساس طیف لیکرت، در وضعیت متوسط قرار دارد. یافته های حاصل از بررسی عوامل تاثیرگذار و تاثیرپذیر بر کیفیت حکمروایی این شهر به کمک نرم افزار MICMAC، نشان دهنده پایداری سیستم است. در نهایت، بررسی راهبردهای تحقق الگوی حکمروایی خوب در نظام مدیریت شهری، نشان دهنده غلبه راهبرد(ST) نقاط قوت و تهدیدها( در نظام مدیریت شهری شهریار است که بر افزایش سطح نظارت ها، توسعه ظرفیت نظام حسابرسی و ستاد مبارزه با فساد و تخلفات اداری جهت مبارزه با مافیابازی و لابیگری در مدیریت شهری، توسعه طرح ها و برنامه های نوسازی بافت های فرسوده شهر، توسعه فناوریها و ابزارهای الکترونیک، و بهبود شاخص های اقتصادی و انسانی مدیریت شهری تاکید دارد.

بررسی وضع موجود شرایط زیست محیطی کشور، بخصوص در بزرگ ترین نمود و دستاورد انسان بر محیط یعنی شهرها، خبر از ناپایداری، آسیب و تخریب فزاینده، بر فضای اکولوژیکی آن می دهد. پیامدهای حاصل از این توسعه ناپایدار زنگ خطری را برای سیاستگذاران و دست اندرکاران زیست محیطی به صدا درآورد که منجر به تهیه مجموعه ای از متدها و روش های تحلیلی در جهت ارزیابی پیامدهای زیست محیطی و برآورد، میزان ناپایداری مکان ها شد. در این راستا این مقاله سعی دارد، ردیابی و اثرات اکولوژیکی(بوم شناختی) را به عنوان روشی جدید در ارزیابی توان محیط شهرها معرفی کند. در حقیقت روشی برای درک ارزیابی روابط، تأثیر انسان و فعالیت های او بر محیط اکولوژیک است. تغییر شهر خطی، زایا و نوگرا به شهر چرخه ای و پویا که در آن تولید- مصرف و بازیافت به صورت بهینه عمل می کنند، از دستآوردهای ارزیابی بوم شناختی می باشد. براساس این مطالعه ارزیابی توان پایداری با روش ردیابی و اثرات بوم شناختی برای کلان شهر لندن 5.3 هکتار، سانتیاگو 2.6 و برای تهران 3.79 هکتار برای هر فرد محاسبه شده است. این ارزیابی نشان می دهد که آنها دارای ردیابی و اثراتی چند برابر بیشتر از سطح جهانی (2.3 هکتار برای هر فرد) می باشند که مبین ناپایداری محیط کلان شهرها و در نتیجه عدم مدیریت مناسب است. بنابراین، نگرش و روش کاربردی و نیل به نتایج مشخص و قابل ارزیابی را می توان از نکات مثبت این رهیافت نوین به ویژه در مدیریت و حکمرانی خوب شهری دانست.

این مقاله در تلاش است تا با استفاده از دیدگاه شهروندان شهر فاروج، میزان رضایت آنان از عملکرد مدیریت شهری  این شهر را در حوزه خدمات شهری مورد مطالعه مورد سنجش قرار دهد. برای این ارزیابی با استفاده ار مطالعات بخش نظری، 21 نوع از خدمات شهری در سه بخش خدمات فنّی، عمومی و فرهنگی انتخاب شد. در گام بعدی پرسشنامه پژوهش براساس این خدمات طراحی شد. در ادامه تعداد 400 پرسشنامه در بین شهروندان شهر مورد مطالعه توزیع شد. در مرحله بعد، تعداد 380 پرسشنامه کامل و بدون خطا جمع آوری و وارد نرم افزار SPSS شد. در نهایت با استفاده از آزمون های آماری نتایج پژوهش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میانگین رضایت مندی از خدمات عمومی در شهر فاروج برابر با 3/53است که می توان گفت میزان رضایت­مندی شهروندان از این خدمات در سطح متوسط قرار دارد. میانگین رضایت­مندی از خدمات فنی در شهر فاروج برابر با 3/31محاسبه شده است و همچنین میانگین رضایت­مندی از خدمات فرهنگی در شهر فاروج برابر با 3/15محاسبه شده است. نتایج تحلیل های آماری حاکی از آن است که در رابطه با چهار مورد از خدمات شهری، سطح معنی داری بیشتر از 0/05شده است. این بدان معنا است که در رابطه با خدمات  فضاهای ورزشی، جمع آوری و دفع آب­های سطحی، کیفیت گذران اوقات فراغت شهروندان و تکریم ارباب رجوع، میزان رضایت مندی شهروندان برابر با حد متوسط است. در رابطه با دو شاخص کیفیت پیاده روها و مشارکت مردمی، اختلاف میانگین با آماره آزمون به ترتیب برابر با 0/16- و 0/19- محاسبه شده است که این اعداد منفی نشان از آن دارد که میزان رضایت مندی از این خدمات پایین تر از حد متوسط است. در بقیه شاخص­ها میزان رضایت­مندی شهروندان بالاتر از حد متوسط شده است.

هدف تحقیق حاضر بررسی وضعیت شاخص‌های زیست پذیری شهری در شهرکرد بر مبنای جایگاه مدیریت شهری می‌باشد. پژوهش از لحاظ هدف (نوع استفاده) یک تحقیق کاربردی است. روش مورد استفاده در این تحقیق یک روش توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری مورد پژوهش در این تحقیق شامل ساکنان شهرکرد می‌باشد و محدوده آماری کل منطقه در بردارنده شهرکرد می‌باشد. تعداد جامعه آماری برابر با (160000) در نظر گرفته شده اند. تعداد نمونه برابر 383 نفر بر اساس فرمول کوکران و به شیوه تصادفی در دسترس تعیین شدند. داده‌های گردآوری شده بر اساس آزمون تی تست و فریدمن با نرم افزار spss و تحلیل مسیر معادلات ساختاری با AMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بیانگر آن است که بر اساس تحلیل مسیر معادلات ساختاری مدیریت شهری بر شاخص اجتماعی با ضریب مسیر 22/0، بر شاخص اقتصادی با ضریب مسیر 85/0 و بر شاخص زیست محیطی با ضریب مسیر 30/0 اثرگذار بوده است. بر این اساس شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر و شاخص اجتماعی کمترین تاثیر را پذیرفته است. بر اساس آزمون تی تست شاخص اقتصادی در بهترین وضعیت و پس از آن شاخص مدیریت، شاخص اجتماعی و در مرتبه آخر شاخص زیست محیطی قرار دارد. بر اساس آزمون فریدمن هم مشاهده گردید که شاخص اقتصادی دارای رتبه نخست، شاخص اجتماعی رتبه دوم و شاخص زیست محیطی دارای رتبه سوم می‌باشد.

متولیان کلانشهر تهران همواره کوشیده‌اند تا کارآترین الگو را برای اداره امور کلانشهر تهران تدوین نمایند. در حال حاضر مدل مدیریت شهری تهران مدل شورا- مدیر شهر می‌باشد که طبق آن، مردم با رای مستقیم اعضای شورای شهر را انتخاب می‌نمایند و شورای شهر تهران شهردار را انتخاب می‌نماید. در طول سالیان گذشته و با توجه به آنکه نهادها و سازمانهای متولی اداره و ارائه خدمات شهری در مواردی دچار موازی کاری و یا حتی تناقض در وظایف شده ­اند، نیاز به تدوین مدلی در راستای مدیریت یکپارچه شهری دیده شده است. در این مقاله از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. این مقاله از نظر هدف مطالعه، کاربردی می‌باشد. هدف مقاله حاضر رسیدن به مدلی برای مدیریت یکپارچه کلانشهر تهران است. جامعه آماری این تحقیق خبرگان مدیریت شهری تهران است که بدین منظور 34 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات این تحقیق، مصاحبه و پرسشنامه است و داده‌ها با استفاده از روش مقایسات زوجی و تاپسیس تجزیه تحلیل شده­اند. در نتیجه این تحقیق، با توجه به چالش‌های شناسایی شده و با استفاده از روش تاپسیس کارآیی مدل تدوین شده تحقیق (با نام پیشنهادی میز خدمت) نسبت به مدل جاری مدیریت شهری تهران مورد تایید قرار گرفته است. همچنین مهمترین نتیجه‌ای که از مطالعات تطبیقی حاصل شد آن است که در کلانشهرهای مورد مطالعه همواره کلیه امور حکمروایی و مدیریتی شهری تحت فرمان یک نهاد می‌باشد و از موازی کاری پرهیز شده است که این موضوع باید در تهران نیز مدنظر قرار گیرد.

رشد و گسترش الگوی توسعه پراکنده­رویی یکی از روش­های توسعه سکونتگاهی است که بر اساس عوامل متعددی از جمله سیاست­ها و رویکر­های مدیریت شهری شکل می­گیرد. بررسی این موضوع که تحولات توسعه کلان­شهر تهران در پنجاه سال اخیر به چه په شکل صورت گرفته و سیاست­ها و رویکرد­های مدیریت شهری مؤثر چه بوده و چگونه توسعه شهر را تحت تأثیر قرار داده­اند از جمله پرسش­هایی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است. این پژوهش به سبب اهمیت موضوع با روشی توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای و اسنادی و در مواردی بهره­گیری از مشاهدات میدانی استفاده شده است. به­منظور حصول به اهداف پژوهش از سه نوع مدل اندازه­گیری بسته به موضوع و متغیر­های پژوهش استفاده شده است. در این راستا پیوستگی کالبدی در مجموعه شهری تهران از طریق مدل آنتروپی شانون، پیوستگی عملکردی از طریق مدل تحلیل شبکه (بررسی ارتباطات و جریان­های نقاط سکونتگاهی و توزیع و ترکیب کاربری­ها) و رشد بد قواره شهری با استفاده از مدل هلدرن مورد سنجش واقع شده است. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که 1) پدیده پراکنده­رویی در کلان­شهر تهران صورت گرفته است (مدل هلدرن و آنتروپی شانون)، 2) کلان­شهر تهران با پدیده تفرق عملکردی مواجه بوده (تحلیل شبکه) و توزیع کاربری­ها و خدمات در سطح کلان­شهر تهران به صورت یکنواخت و متعادل صورت نگرفته است است و 3) سیاست­ها و رویکرد­های مدیریت شهری در سال­های متوالی تأثیرات گسترده­ای بر پراکنده­رویی و توسعه فضایی نامتعادل در سطح مجموعه شهری تهران داشته است.

هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی نقش سازمان‌های مردم نهاد در بهبود نظام مدیریت شهری کلانشهر تهران در شش بعد کالبدی، عملکردی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و نهادی است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و روش جمع­آوری داده­ها به صورت اسنادی و پیمایشی بوده است. ابزار پژوهش پرسشنامه بوده است. جامعه آماری پژوهش شهروندان شهر تهران و تعداد نمونه 383 نفر انتخاب گردید. روش تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از آزمون T-Test و تحلیل عاملی تأییدی بوده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که سطح معناداری در تمام ابعاد پایین‌تر از 05/0 است؛ بنابراین با توجه به نمرات میانگین، سازمان‌های مردم نهاد در شهر تهران عمدتاً در ابعاد اجتماعی و زیست محیطی نقش بیشتر و در زمینه ابعاد اقتصادی و نهادی نقش کمتری در قالب ارتباط واسطه­ای بین مدیریت شهری و شهروندان ایفا کرده­اند. در چارچوب روش تحلیل عاملی تأییدی، مقایسه واریانس تبیینی توسط عوامل شش گانه نشان داد که عوامل اجتماعی، زیست محیطی، عملکردی، کالبدی، اقتصادی و نهادی به ترتیب دارای بیشترین واریانس در تبیین نقش سمن‌ها در نظام مدیریت شهری کلانشهرتهران هستند. در مجموع 20 عامل اصلی در تبیین نقش سمن‌ها تأیید شدند؛ بنابراین مشخص شد که سمن­ها با توجه به اینکه با شهروندان به طور مستقیم در ارتباط هستند، می­توانند مسائل و واقعیت­های شهری را به درستی به نظام مدیریت شهری انعکاس دهند؛ برای این منظور پیشنهاد می­شود که ابتدا سمن­ها با توجه به کارکردهای مختلفی که دارند، به سمن­های تخصصی در خصوص مسائل مختلف شهری طبقه­بندی شوند و همچنین جایگاه آن­ها در نظام مدیریت شهری ارتقاء داده شود.

پژوهش حاضر به بررسی مسائل و مشکلات مدیریت شهری مرند و ارائه راهکارهای لازم برای بهبود وضعیت آن می‌پردازد. مسئله اصلی پژوهش در پی جواب به این پرسش است که از نظر مردم و کارشناسان علل مشکلات مدیریت شهری مرند چیست و با چه نقشه راهی می‌توان چشم­انداز مناسب برای مدیریت شهری تعریف و به آن دست یافت. این مقاله از نظر هدف کاربردی و از منظر روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است و از مدل چشم­انداز­سازی اجتماعی Oregan  استفاده شده است. مدل Oregan مدلی است برای طرح­ریزی فرآیند چشم­انداز­سازی راهبردی در جوامع محلی. از جمله مهمترین مزیت‌های این مدل منطبق­سازی در شرایط و محیط متفاوت است. مدل   Oregan  از چهار گام تشکیل می­شود که هر یک از گام ها براساس یک پرسش ساده بنا شده است: اکنون کجا هستیم؟ به کجا می­رویم؟ کجا می­خواهیم باشیم؟ چگونه آنجا برسیم؟ سپس در فواصل زمانی مختلف می­توان پایشی از وضعیت اجرا، احصاء و نواقص لازم را از بین برد. در این پژوهش بعد از تحلیل وضع موجود، با استفاده از برنامه­ریزی مشارکتی و ارائه پرسشنامه و دریافت نظر شهروندان و کارشناسان و تحلیل این نظرات از طریق آزمون های فریدمن و t-test یک نمونه مستقل، چشم­اندازهای مختلف برای شهر تعریف شده و پیامد آن راهبردهای لازم ارائه شده است. نتایج به‌دست‌آمده، نشان می‌دهد به منظور رسیدن به چشم انداز مطلوب شهر باید بر روی سه اصل مدیریت مناسب شهری، پرداختن به نظر شهروندان و مشارکت اجتماعی و همچنین توسعه و عمران شهری استوار شد.