[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: جلد 25، شماره 82 - ( مقالات منتشر شده 1396 ) ::
جلد 25 شماره 82 صفحات 131-113 برگشت به فهرست نسخه ها
جست‌وجو در سرچشمه‌ها و تحلیل "بن‌مایه درخت" در آثار ناصرخسرو
رحمان ذبیحی*
دانشگاه ایلام ، rahmanzabihi@yahoo.com
چکیده:   (5567 مشاهده)
در سخن شاعران متفکر بن‌مایه‌­هایی هست که علاوه‌بر کثرت تکرار و وسعت کاربرد، با جهان­بینی و منظومه دانش­های گوینده ارتباط دارد. از این‌جمله، بن‌مایه درخت در دیوان و آثار منثور ناصرخسرو است که با دستِ‌کم 177بار کاربرد در مرکز مضامین و تصاویر حکیمانه­ای قرار گرفته که ریشه آنها به باورهای دینی و اعتقادات فلسفی و کلامی شاعر بازمی­گردد. بن‌مایه درخت در آثار ناصرخسرو غالباً در دو محور مهم به‌کار رفته‌است: نخست، تصویر دنیا در هیئت درخت، و انسان به‌صورت میوه و ثمر آن؛ و دیگر، تصویر انسان به‌صورت درخت، و تصویر خصال نیک او در صورت میوه­های شیرین و سودمند و تصویر صفات ناپسند او در هیئت میوه­های تلخ و زیان‌بار. در پژوهش حاضر، ضمن جست‌وجو در زمینه­ها و سرچشمه­های این بن‌مایه، ابعاد گوناگون آن بررسی و تحلیل شده‌است. نتیجه تحقیق جایگاه ویژه و منحصربه‌فرد درخت را در ذهن و ضمیر شاعر و تأثیرپذیری او را در ایجاد مضامین و تصاویر مربوط به آن از معارف اسلامی و آثار اسماعیلیه و اقران آنها نشان می‌دهد.
واژه‌های کلیدی: ناصرخسرو، دیوان، آثار منثور، بن‌مایه درخت، سرچشمه‌ها
متن کامل [PDF 280 kb]   (1209 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. قرآن کريم
2. نهج‌البلاغه (1380) ترجمة سيدجعفر شهيدي. تهران: علمي و فرهنگي.
3. ابن¬سينا، شيخ‌الرئيس ابوعلي (1383) رسالة نفس. با مقدمه و حواشي و تصحيح موسي عميد. همدان: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي و دانشگاه بوعلي همدان.
4. ابن¬سينا، شيخ‌الرئيس ابوعلي (1383) رساله در حقيقت و کيفيت سلسلة موجودات. با مقدمه و حواشي و تصحيح موسي عميد. همدان: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي و دانشگاه بوعلي همدان.
5. ابن¬سينا، شيخ‌الرئيس ابوعلي (1383) طبيعيات دانشنامة علايي. با مقدمه و حواشي و تصحيح سيدمحمد مشکوه. همدان: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي و دانشگاه بوعلي همدان.
6. اخوان¬الصفا و خلان¬الوفا (1305ق) قسم ثاني. به‌کوشش شيخ نورالدين جيواخان. بمبئي: مطبعة نخبة¬الاخبار.
7. اسدي طوسي، ابونصر علي‌بن‌احمد (1389) گرشاسب¬نامه. تصحيح حبيب يغمايي. تهران: دنياي کتاب.
8. بحرالفوايد (1345) به‌کوشش محمدتقي دانش¬پژوه. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
9. بخاري، ابي¬عبدالـله (1427ق) صحيح بخاري. به کوشش ابوعبدالـله علوش. رياض: مکتبة¬الرشد.
10. بهار، مهرداد (1387) از اسطوره تا تاريخ. تهران: چشمه.
11. پارسانسب، محمد (1388) «بن‌مايه، تعاريف، گونه¬ها و کارکردها». نقد ادبي. سال دوم. شمارة 5: 7ـ40.
12. پورخالقي چترودي، مهدخت (1387) درخت شاهنامه. مشهد: به¬نشر.
13. پورخالقي چترودي، مهدخت (1380) «درخت زندگي و ارزش فرهنگي و نمادين آن در باورها». مجلة مطالعات ايراني. سال اول. شمارة 1: 89 ـ 126.
14. ترمذي، ابي¬عيسي (1996م) الجامع‌الکبير. تحقيقِ بشار عواد معروف. بيروت: دارالغرب اسلامي.
15. تقوي، محمد (1388) «موتيف چيست و چگونه شکل مي¬گيرد». نقد ادبي. سال دوم. شمارة 8: 7ـ31.
16. خوابگزاري همراه التحبير امام فخر رازي (1385) به‌کوشش ايرج افشار. تهران: المعي.
17. دفتري، فرهاد (1386) تاريخ و عقايد اسماعيليه. ترجمة فريدون بدره¬اي. تهران: فرزان روز.
18. دنيسري، شمس¬الدين (1350) نوادرالتبادر لتحفة‌البهادر. به‌کوشش محمدتقي دانش‌پژوه و ايرج افشار. تهران: بنياد فرهنگ ايران.
19. دوبوکور، مونيک (1391) رمزهاي زنده‌جان. ترجمة جلال ستاري. تهران: مرکز.
20. زرين¬کوب، عبدالحسين (1386) با کاروان حله. تهران: علمي.
21. زمردي، حميرا (1387) نمادها و رمزهاي گياهي در شعر فارسي. تهران: زوار.
22. زمردي، حميرا (1388) نقد تطبيقي اديان و اساطير. تهران: زوار.
23. سهروردي، شهاب¬الدين يحيي (1388) مجموعة مصنفات شيخ اشراق. تصحيح و تحشيه و مقدمة سيدحسين نصر. تهران: پژوهشگاه علوم‌انساني و مطالعات فرهنگي.
24. شفيعي‌کدکني، محمدرضا (1380) صورخيال در شعر فارسي. تهران: آگه.
25. شواليه، ژان و آلن گربران (1388) فرهنگ نمادها. ترجمة سودابه فضايلي. تهران: جيحون.
26. شهمردان‌بن‌ابي¬الخير (1362) نزهت¬نامة علايي. تصحيح فرهنگ جهانپور. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقيقات فرهنگي.
27. صفا، ذبيح¬الـله (1386) تاريخ ادبيات در ايران. تهران: فردوس.
28. طوسي، نصيرالدين (1378) اخلاق ناصري. تصحيح مجتبي مينوي و عليرضا حيدري. تهران: خوارزمي.
29. فربود، فريماز و محمود طاووسي (1381) «بررسي تطبيقي مفهوم نمادين درخت در ايران». هنر و معماري. سال اول. شمارة 2: 43ـ54.
30. فردوسي، ابوالقاسم (1388) شاهنامه. به‌کوشش جلال خالقي‌مطلق. تهران: مرکز دايرة¬المعارف بزرگ اسلامي.
31. فرنبغ، دادگي (1390) بندهشن. گزارنده مهرداد بهار. تهران: توس.
32. فروزانفر، بديع¬الزمان (1387) سخن و سخنوران. تهران: زوار.
33. قزويني، زکريابن محمدبن‌محمود المکموني (بي¬تا) عجايب المخلوقات و غرايب الموجودات. تصحيح نصرالـله سبوحي. تهران: چاپخانة ناصرخسرو.
34. کتاب مقدس (1383) ترجمة فاضل¬خان همداني. ويليام گِلن و هنري مرتن. تهران: اساطير.
35. کرماني، حميدالدين‌احمد (1952م/1371ق) راحة‌العقل. تحقيق و تقديم محمد کامل حسين و محمد مصطفي حلمي. قاهره: دارالفکر العربي.
36. کريستن¬سن، آرتور (1389) نمونه¬هاي نخستين انسان و نخستين شهريار. ترجمة ژالة آموزگار و تقي تفضلي. تهران: چشمه.
37. مجمل¬الحکمه (1387) به‌کوشش محمدتقي دانش¬پژوه و ايرج افشار. تهران: پژوهشگاه علوم انساني.
38. مسلم، القشيري نيشابوري (1412ق) صحيح مسلم. تصحيح محمدفؤاد عبدالباقي. بيروت: دارالاحياء العربيه.
39. ناصرخسرو، ابومعين (1365) ديوان. تصحيح مجتبي مينوي و مهدي محقق. تهران: دانشگاه تهران.
40. ناصرخسرو، ابومعين (1380) ديوان. به‌اهتمام سيدنصرالـله تقوي با مقدمة سيدحسن تقي¬زاده. تهران: معين.
41. ناصرخسرو، ابومعين (1391) زادالمسافرين. تصحيح و تحشية محمد بذل الرحمن. تهران: اساطير.
42. ناصرخسرو، ابومعين (1363) جامع الحکمتين. تصحيح‌ هانري کربن و محمد معين. تهران: طهوري.
43. ناصرخسرو، ابومعين (1390الف) وجه دين. با مقدمة تقي اراني. تهران: اساطير.
44. ناصرخسرو، ابومعين (1390ب) گشايش و رهايش. تصحيح و مقدمة سعيد نفيسي. تهران: اساطير.
45. ناصرخسرو، ابومعين (1384) خوان‌الاخوان. تصحيح و تحشية علي قويم. تهران: اساطير.
46. هاکس، جيمز (1383) قاموس کتاب مقدس. تهران: اساطير.
47. هينلز، جان (1388) شناخت اساطير ايران. ترجمة ژالة آموزگار و احمد تفضلي. تهران: چشمه.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Zabihi R. An Investigation and Analysis of the Origin of the "Tree Motif" in the Works of Naser Khosrow. Persian Language and Literature 2017; 25 (82) :113-131
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-2935-fa.html

ذبیحی رحمان. جست‌وجو در سرچشمه‌ها و تحلیل "بن‌مایه درخت" در آثار ناصرخسرو. زبان و ادبيات فارسی. 1396; 25 (82) :113-131

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-2935-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
جلد 25، شماره 82 - ( مقالات منتشر شده 1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.12 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4666