[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: جلد 27، شماره 87 - ( 10-1398 ) ::
جلد 27 شماره 87 صفحات 93-67 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی و تحلیل کنش‌ها و ویژگی‌های قهرمان‌ـ پهلوان در داستان‌های قهرمانی عامه فارسی و مقایسه آن با شاهنامه
منوچهر تشکری* 1، محمدرضا صالحی مازندرانی2 ، شیما فاضلی2
1- شهید چمران اهواز ، tashakoei_m@yahoo.com
2- شهید چمران اهواز
چکیده:   (6147 مشاهده)
قهرمان­گرایی یکی از موضوعات اساسی در داستان­های عامه منثور فارسی است. قهرمان‌ـ پهلوان در این داستان­ها از نظر کنش، الگو و عملکرد، ویژگی‌هایی دارد که عموماً متعلق به باورهای اسطوره­ای و سنت­های قهرمانی پیش و پس از اسلام در ایران است. عوامل تاریخی و اجتماعی زیادی را می­توان در نگاه‌داشت و انتقال این سنت­ها و باور­ها مؤثر دانست که وجود شاهنامه فردوسی یکی از مهم­ترین آنهاست. به­گونه­ای که در اغلب موارد می‌توان کنش­ها و ویژگی­های پهلوان در شاهنامه را پروتوتایپ یا نمونه نخستین قهرمان‌ـ‌پهلوان ادب عامه دانست. در این پژوهش، با بررسی چهار اثر منثور قهرمانی از ادب عامه فارسی (سمک عیار، حسین کرد، قصه حمزه، امیرارسلان) که هر یک متعلق به دوره­ای خاص هستند و زمینه غالب در هر کدام قهرمانی است، به شناسایی برخی از ویژگی­های جسمانی، اخلاقی و کنش­های رزمی، سیاسی و اجتماعی قهرمان‌ـ پهلوان و مقایسه آن با شاهنامه پرداخته­ایم. نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق به این قرار است: با وجود شکل‌گیری آثار مزبور در سده­های تاریخی، قهرمان‌ـ پهلوان بسیاری از ویژگی­های اسطوره‌ای و حماسی پهلوان شاهنامه را در خود حفظ کرده است. برخی از این کنش­ها و ویژگی­ها کاملاً با نمونه­های اسطوره­ای و حماسی شاهنامه مطابقت دارد و راویان و نویسندگان سعی در هم‌سان­سازی قهرمان‌ـ پهلوان ادب عامه با شاهنامه داشته­اند. در مواردی نیز با وجود شباهت، تفاوت­هایی میان این کنش­ها و ویژگی­ها دیده می­شود. تفاوت­ها اغلب در اخلاق و برخی از کنش­های سیاسی و اجتماعی قهرمان‌ـ پهلوان بوده است که حاصل موقعیت فکری و فرهنگی دوران پدیدآمدن آثار ادب عامه و تغییر و تحولات نظام عیاری است. بیشترین شباهت­ها نیز در ویژگی­های ظاهری، قدرت جنگاوری، نوع تولد، تربیت، مراحل رشد و سال­های آرمانی قهرمان‌ـ پهلوان دیده می­شود.
 
واژه‌های کلیدی: شاهنامه، ادب عامه، سمک عیار، حسین کرد، قصه حمزه، امیرارسلان نامدار، قهرمان- پهلوان، کنش­ها، ویژگی­ها
متن کامل [PDF 7103 kb]   (1182 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: فنون بلاغی
فهرست منابع
1. پراپ، ولاديمير (1371) ريشه¬های تاريخی قصه¬های پريان. ترجمة فريدون بدره¬ای. تهران: توس.
2. تمدن، محمد و عبدالحسين فرزاد (1393) «هم¬آموزي خورشيدشاه و ريدک: مقايسة آموزش در دو متن خسرو قبادان و ريدک (پيشا اسلامي) و سمک عيار (قرن ششم هجري)». پژوهش زبان و ادبيات فارسي. شمارة 34: 45-64.
3. جعفرپور، ميلاد و مهيار علوي‌مقدم (1390) «بررسي تطبيقي عناصرآييني و جنگاوري در شاهنامه و سمک عيار». جستارهاي ادبي. شمارة 175: 52-84.
4. ــــــــ (1391) «ساختار بن¬مايه¬هاي داستاني اميرارسلان». متن¬شناسي ادب فارسي. شمارة 2: 39-60.
5. ــــــــ و عباس محمديان (1392) «ساختار بن¬مايه¬ها در حسين کرد شبستري، شيرويه نامدار و ملک جمشيد». نشرية¬ ادب و زبان. سال شانزدهم. شمارة 33: 32ـ85.
6. جوانشير (ميزانی)، فرج‌اللـه (1380) حماسة داد. تهران: جامي.
7. حداد، حسين (1387) بررسي عناصر داستان ايراني. تهران: سورة مهر.
8. حسن‌آبادي، محمود (1386) «سمک عيار: افسانه يا حماسه؟» (مقايسة سازه¬شناختي سمک عيار با شاهنامة ¬فردوسي). مجلة¬ دانشکده¬ ادبيات دانشگاه مشهد. شمارة 158: 37-56.
9. حسين کرد شبستري (1386) به‌کوشش ايرج افشار و مهران افشاري. چاپ دوم. تهران: چشمه.
10. رزمجو، حسين (1381) قلمرو ادبيات حماسي ايران. جلد2. تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
11. زرقاني، سيدمهدي (1377) «روابط شاهان و پهلوانان شاهنامة فردوسي». کيهان فرهنگي. شمارة 149: 16-20.
12. سرامي، قدمعلي (1373) از رنگ گل تا رنج خار. چاپ دوم. تهران: علمي و فرهنگي.
13. سرکاراتي، بهمن (1378) سايه¬هاي شکارشده. تهران: قطره.
14. باستاني پاريزي، ابراهيم (1382) يعقوب ليث. چاپ هشتم. تهران: علم.
15. عباسي، سکينه (1395) بوطيقاي قصه¬هاي بلند عاميانة فارسي. تهران: روزگار.
16. فرامرزبن‌خداداد (1347) سمک عيار. تصحيح پرويز ناتل خانلري. جلد اول. چاپ سوم. تهران: بنياد فرهنگ ايران.
17. فردوسي، ابوالقاسم (1366) شاهنامه. جلد اول. تصحيح خالقي مطلق. زير نظر احسان يارشاطر. نيويورك.
18. ــــــــ (1369) شاهنامه. جلد دوم. تصحيح خالقي مطلق. زير نظر احسان يارشاطر. نيويورك.
19. ــــــــ (1371) شاهنامه. جلد سوم. تصحيح خالقي مطلق. نيويورك/كانادا.
20. فريزر، جيمز (1394) شاخة زرين. ترجمة کاظم فيروزمند. چاپ هشتم. تهران: آگاه.
21. قصة حمزه (1347) به‌کوشش جعفر شعار. جلد اول. تهران: دانشگاه تهران.
22. کربن، هانري (1385) آيين جوانمردي. ترجمة احسان نراقي. چاپ دوم. تهران: سخن.
23. کزازي، ميرجلال‌الدين (1370) مازهاي راز. تهران: مرکز.
24. کمپبل، ژوزف (1395) قهرمان هزارچهره. ترجمة شادي خسروپناه. مشهد: گل آفتاب.
25. ــــــــ (1387) قدرت اسطوره. ترجمة عباس مخبر. تهران: مرکز.
26. لازار، ژيلبر (1357) «پهلوي، پهلواني در شاهنامه». ترجمة ژاله آموزگار. سيمرغ. شمارة 5: 47-62.
27. محجوب، محمدجعفر (1386) ادبيات عاميانة ايران. جلد1و2. به‌کوشش حسن ذوالفقاري. چاپ سوم. تهران: چشمه.
28. ــــــــ (1356) «رو¬ش¬هاي عياري و نفوذ کار و کردار عياران در شاهنامه». سخن. شمارة 177ـ178: 2-13.
29. مختاري، محمد (1368) حماسه در رمز و راز ملي. تهران: قطره.
30. مسکوب، شاهرخ (1374) تن پهلوان و روان خردمند (ويراسته). تهران: طرح نو.
31. مظفريان، فرزانه (1391) «اسطوره و قصه¬هاي عاميانه». ادبيات عرفاني و اسطوره¬شناختي. شمارة 28: 135-157.
32. ــــــــ. (1390) «قهرمان¬پردازي در قصه¬هاي عاميانه» (داراب‌نامه، اميرارسلان ¬نامدار، سمک عيار، اسکندرنامه و حسين کرد). انديشه¬هاي ادبي. شمارة 9: 117-132.
33. مؤذن جامي، محمدمهدي (1379) ادب پهلواني. تهران: قطره.
34. ميرصادقي، جمال (1366) ادبيات داستاني. تهران: شفا.
35. ناتل خانلري، پرويز (1364) شهر سمک. تهران: آگاه.
36. نقيب¬الممالک، محمدعلي (1379) کتاب مستطاب اميرارسلان نامدار. ويراستار و پژوهشگر منوچهر کريم¬زاده. تهران: طرح نو.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Tashakori M, Salehi Mazandarani M R, Fazeli S. An Analysis of the Actions and Characteristics of Hero-Pahlavans of Persian Tales and Comparing them with the Shahnameh. Persian Language and Literature 2019; 27 (87) :67-93
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-3719-fa.html

تشکری منوچهر، صالحی مازندرانی محمدرضا، فاضلی شیما. بررسی و تحلیل کنش‌ها و ویژگی‌های قهرمان‌ـ پهلوان در داستان‌های قهرمانی عامه فارسی و مقایسه آن با شاهنامه. زبان و ادبيات فارسی. 1398; 27 (87) :67-93

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-3719-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
جلد 27، شماره 87 - ( 10-1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.11 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4666