[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: جلد 33، شماره 98 - ( 3-1404 ) ::
جلد 33 شماره 98 صفحات 272-239 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی کارکرد و تحول حماسه در رمان‌های تاریخی از 1284 تا 1332 شمسی
حسن شهریاری*1 ، کیانوش بیرانوند2
1- دانشگاه قم، قم، ایران؛ دبیر گروه ایران‌شناسی سازمان سمت ، hasanshahriari@samt.ac.ir
2- دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده:   (1768 مشاهده)
داستان‌ها و اندیشه‌های حماسی ظرفیت‌هایی دارد که بخشی از آن جنبش‌های مقاومت انقلابی و رهایی‌بخش را تغذیه می‌کند و پاره‌ای دیگر در خدمت نظام‌های ضدبشری و دیکتاتوری و انواع بنیادگرایی درمی‌آید. ظرفیت حماسی داستان‌های ایرانی، به‌اقتضای هردوره، گاه درقالب منظومه‌های حماسی، گاه در لابه‌لای صفحات آثار تاریخی و گاه درقالب رمان‌ها و داستان‌های تاریخی ظهور یافته است. رمان تاریخی، به‌مثابه یکی از انواع ادبی نو‌ظهور در دوره قاجار، پیوستگی عمیقی با روایات و اندیشه‌های حماسی دارد و نویسندگان با اهداف و شیوه‌های گوناگون از آن بهره برده‌اند؛ بنابراین، انجام پژوهشی با هدف بررسی اهداف نویسندگان، چگونگی کاربرد و حتی تحولات راه‌یافته به حماسه و اندیشه‌های حماسی در این آثار ضروری است. یافته‌های پژوهش حاضر، که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و مقایسه‌ای به‌دست آمد، به این شرح است: 1. در رمان‌های تاریخی دوره نخست (1300-1284)، با توجه به خطر نابودی هویت ایرانی دربرابر بیگانگان، نویسندگان با نگاهی آموزشی درپی ترویج اندیشه‌های حماسی برای ایجاد روحیه مقاومت، اتحاد و دفاع از سرزمین بوده‌اند؛ 2. در آثار دوره دوم (1320-1300)، عنصر حماسه چون ابزاری در خدمت دربار و بیان اندیشه‌های ملی‌گرایانه پهلوی اول قرار دارد؛ 3. دوره سوم (1332-1320)، تحت‌تأثیر ورود متفقین به ایران و تزلزل دربار، اندیشه‌های حماسی دچار رکود می‌شود و داستان‌ها و قهرمانان عیار جای اندیشه‌های حماسی و پهلوانان حماسی را می‌گیرند.
 
واژه‌های کلیدی: حماسه، رمان‌تاریخی، شاهنامه، عیاری، دوره قاجار
متن کامل [PDF 340 kb]   (26 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: سایر
فهرست منابع
1. آبراهامیان، یرواند (1383). ایران بین دو انقلاب. ترجمة احمد گل‌محمدی. تهران: نی.
2. آدمیت، محمدحسین (1354). دلیران تنگستانی. چاپ هفتم. تهران: شرکت نسبی اقبال و شرکا.
3. آرین‌پور، یحیی (1372). از صبا تا نیما. تهران: زوار.
4. آزاد همدانی، علی‌محمد (1313). عشق و ادب. تهران: چاپخانة اتحادیه.
5. آژند، یعقوب (1363). ادبیات نوین ایران (از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی). تهران: امیرکبیر.
6. اسلامی‌ندوشن، محمدعلی (1376). یا مرگ یا تجدد. تهران: شرکت سهامی انتشار.
7. اسداللهي، الله شكر (1384). بازيافت اسطوره در رمان نو. چاپ دوم. تهران: سمت.
8. امانت، عباس (1377). پورخاقان و اندیشة بازیابی تاریخ ملی ایران: جلال‌الدین‌میرزا و نامة خسروان. ایران‌نامه. شمارة 65: 18-24.
9. امن‌خانی، عیسی؛ علی‌مددی، مونا (1393). فردوسی و گفتمان مدرن ایرانی (شاهنامة فردوسی و نقش آن در تکوین هویت ملی ایرانیان در دورة معاصر). جستارهای نوین ادبی. شمارة 185: 65-88.
10. بزرگ‌بیگدلی، سعید؛ قاسم‌زاده، سیدعلی (1389). عمده‌ترین جریان‌های رمان‌نویسی معاصر در انعکاس روایت‌های اسطوره‌ای. مطالعات داستانی. سال اول. شمارة 1: 51-77.
11. بزرگ‌بیگدلی و همکاران (1399). تحلیل نمودهای اسطوره‌ای در رمان‌های معاصر فارسی از سال1340 تا 1357 با تأکید بر رمان سووشون. روایت‌شناسی. سال چهارم. شمارة 7: 53-79.
12. بدیع، میرزا حسن‌خان (1299). داستان باستان. تهران: تمدن.
13. بهار، محمدتقی (1383). دیوان اشعار. متن کامل. جلد 1و2. تهران: آزادمهر.
14. پارسانسب، محمد (1381). سیر و نقد و تحلیل رمان‌های تاریخی فارسی 1284 تا 1332. تهران: چشمه.
15. جلالی، علی (1321). در راه نجات میهن. تهران: پاریزی.
16. جوینی، عطاملک (1394). تاریخ جهانگشا. تصحیح حبیب‌الله عباسی و ایرج مهرکی. چاپ چهارم. تهران: زوار.
17. خالقی‌مطلق، جلال (1374). کیخسرو و کوروش. مجلة ایرانشناسی. سال هفتم. شمارة 25: 158-170.
18. خسروی، میرزامحمدباقر (1385). شمس و طغرا. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
19. رحیم‌زاده، علی‌اصغر (1396). شهربانو. مشهد: داریوش.
20. رشیدیان، بهزاد (1370). بینش اساطیری در شعر معاصر فارسی. تهران: گستره.
21. رضایی‌عصار، سیدجواد (1390). بازنمایی مؤلفه‌های هویت ملی در رمان‌های تاریخی از 1284 تا 1300 خورشیدی، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد. دانشکدة ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه هرمزگان.
22. روستا، امید؛ روستا، داوود (1399). وطن و احساس تعلق به آن در نثر ادبی دورة پهلوی اول و دوم. پژوهشنامة اورمزد. شمارة 50: 122-137.
23. زرین‌کوب، عبدالحسین (1388). جستجو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
24. سادات‌بیدگلی، سید محمود (1398). تبعید ایلات و عشایر در دورة رضاشاه. پژوهش‌های تاریخی. سال پنجاه‌وپنجم. شمارة 3: 87-104.
25. سالور، حسینقلی میرزا (1311). جفت پاک. تهران: مطبعة باقرزاده.
26. سپانلو، محمدعلي (1381). نويسندگان پيشرو در ايران. چاپ ششم. تهران: نگاه.
27. سپهران، کامران (1396). رد پای تزلزل (رمان تاریخی ایران 1300-1320). تهران: شیرازه.
28. سلیمانی، محسن (1374). رمان چیست؟. تهران: نی.
29. شاه‌حسینی، ناصرالدین (1328). شراره‌های خاموش‌شده. تهران: سهامی چاپ.
30. شهریاری، حسن (1403). تحول در کارکرد اسطوره و حماسه در کتاب‌های تاریخی عهد مغول و ایلخانی. ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی. دورة بیستم. شمارة 77: 99-130.
31. شین‌پرتو، علی (1332). قهرمان ایرانشهر. تهران: کانون انتشارات مزدا.
32. صفا، ذبیح‌الله (1396). حماسه‌سرایی در ایران. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر.
33. ‌صنعتی‌زاده، عبدالحسین (1305). مانی نقاش. تهران: کتابخانه خیام.
34. ‌صنعتی‌زاده، عبدالحسین (1312). سلحشور. تهران: مطبعة دانش ناصریه.
35. ‌صنعتی‌زاده، عبدالحسین (1313). رستم در قرن بیست‌ودوم. تهران: چاپخانة مرکزی.
36. ‌صنعتی‌زاده، عبدالحسین (1390). دامگستران. تهران: بی‌نا.
37. عظیمی، فخرالدین (1372). بحران دموکراسی در ایران. جلد1. تهران: البرز.
38. فخرایی، ابراهیم (1377). گیلان در قلمرو شعر و ادب. تهران: جاویدان.
39. فردوسی، ابوالقاسم (1394). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی‌مطلق. چاپ دوم. تهران: سخن.
40. فروغی، محمدعلی (1312). مقام ارجمند فردوسی. ارمغان. سال چهاردهم. شمارة 11: 745-759.
41. کاردگر، یحیی؛ شهریاری، حسن (1399). بازنمایی اسطوره‌های ایرانی در کتاب‌های تاریخی فارسی. زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، دورة بیست‌وهشتم. شمارة 34: 255-277.
42. کسروی، احمد (1378). در پیرامون ادبیات. تهران: فردوس.
43. کمالی، حیدرعلی (1394). لازیکا. با مقدمه و تحلیل محمدپارسانسب. تهران: تمدن علمی.
44. کوبیچکو (1351). نثر فارسی در دورة سلطنت رضاشاه بزرگ. ترجمة جهانگیر فکری ارشاد. وحید. شمارة 100: 68-80.
45. کیانی، نسترن (1392). بررسی تحول مفاهیم اسطوره‌ای در چهار رمان فارسی: بوف‌کور، شازده‌احتجاب، سمفونی مردگان، و جای خالی سلوچ. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکز. دانشکدة هنر و معماری.
46. لوكاچ، گئورگ (1388). رمان تاريخي. تهران: ثالث.
47. مدنی، سیدجلال‌الدین (1386). تاریخچة تحزب در ایران. زمانه. شمارة 66: 12-17.
48. مقصودی، مجتبی (1390). تحولات سیاسی و اجتماعی ایران. تهران: روزبه.
49. ملکم، سرجان (1380). تاریخ کامل ایران. ترجمة میرزا اسماعیل حیرت. تهران: افسون.
50. میرعابدینی، حسن (1387). سير تحول ادبيات داستاني و نمايشي از آغاز تا1320. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسي.
51. ميرعابديني، حسن (1386). صدسال داستان نويسي ايران. چاپ چهارم. تهران: چشمه.
52. نثری، همدانی، موسی (1398). عشق و سلطنت. تهران: آوای مهدیس.
53. نیکوبخت، ناصر؛ زارع، غلامعلی (1385). وطن در شعر مشروطه. زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی. شمارة 54 و 55: 11-149.
54. نوربخش، جواد (1381). در بهشت صوفیان. چاپ دوم. تهران: یلداقلم.
55. همایون‌فرخ، عبدالرحیم (1388). بابک، افشین و مازیار. تهران: همگام با هستی.
56. همدانی، شیخ رشیدالدین فضل‌الله (1373). جامع‌التواریخ. تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی. تهران: البرز.
57. Âbrâhâmiân, Yarâvand (2004). Iran Between Two Revolutions. Trans. Ahmad Golmohammadi. Tehran: Ney. [In Persian]
58. Âdamiat, Mohammad Hossein (1975). Delīrân-e Tangestânī (The Braves of Tangestan). 7th Ed. Tehran: Eqbâl va Šorakâ. [In Persian]
59. Ârianpoor, Yahyâ (1993). From Sabâ to Nimâ. Tehran: Zavvâr. [In Persian]
60. Âzâd Hamedani, Ali Mohammad (1934). Love and Literature. Tehran: Čâpxâneh-ye Ettehâdieh. [In Persian]
61. žand, Yaqūb (1984). Modern Iranian Literature (From the Constitutional Revolution to the Islamic Revolution)). Tehran: Amir Kabir. [In Persian]
62. Asadollâhi, Allâhšokr (2005). Myth Retrieval in the New Novel. 2nd ed. Tehran: SAMT. [In Persian]
63. Amânat, Abbâs (1998). The Son of Xâqân and the Idea of Retrieving Iran's National History: Jalal al-Din Mirza and the Book of Kings. Īrân Nâme, no. 65: PP. 18-24. [In Persian]
64. Amanxâni, Īsâ; Alimadadi, Monâ (2014). Ferdowsi and the Modern Iranian Discourse (Ferdowsi's Šâhnâmeh and its Role in the Formation of Iranian National Identity in the Contemporary Era. Jostârhâ-ye Novīn-e Adabī, no. 185: PP. 65-88. [In Persian]
65. Azīmī, Faxrroddīn (1993). Crisis of Democracy in Iran. Vol. 1. Tehran: Alborz. [In Persian]
66. Badī', Mīrzā Hasan Xān (1920). Ancient Story. Tehran: Tamaddon. [In Persian]
67. Bahâr, Mohammad Taqī (2004). Collection of Poems. Full text. Vol. 1&2. Tehran: Âzâdmehr. [In Persian]
68. Bozorg Beygdelī et al. (2020). An Analysis of Mythic Characteristics in Contemporary Persian Novels from 1340 to 1357 with Emphasis on Sawvashoon. Narrative Studies, 4th year, no. 7: PP. 53-79. [In Persian]
69. Bozorg Beygdelī, Sa'īd; Qâsemzâde, Seyed Alī (2010). The Most Main Contemporary Novel Writing Flows in Reflection of Mythological Narratives. Motāle'āt-e Dāstānī, 1st year, no. 1: PP. 51-77. [In Persian]
70. Eslâmī Nodūšan, Mohammad Ali (1997). Either Death or Modernity. Tehran: Šerkat-e Sahâmi-e Entešâr. [In Persian]
71. Faxrâ'ī, Ebrâhīm (1998). Gilan in the Realm of Poetry and Literature. Tehran: Jâvīdân. [In Persian]
72. Ferdowsī, Abolqâsem (2015). Šâhnâmeh. Corrected by Jalāl Xâleqī Motlaq. 2nd Ed. Tehran: Soxan. [In Persian]
73. Forūqī, Mohammad Alī (1933). The Esteemed Position of Ferdowsi. Armaqān, 14th year, no. 11: PP. 745-759. [In Persian]
74. Hamedânī, Šeyx Rašīdoddīn Fazlollāh (1994). Compendium of Chronicles. Corrected by Mohammad Rowšan and Mostafâ Mūsavī. Tehran: Alborz. [In Persian]
75. Homâyūnfarrox, Abd al-Rahīm (2009). Babak, Afshin, and Maziyâr. Tehran: Hamgâm bâ Hastī. [In Persian]
76. Jalâlī, Alī (1942). On the Path to Saving the Homeland. Tehran: Pârīzī. [In Persian]
77. Joveynī, Atâmalek (2015). Târix-e Jahângošâ. Corrected by Habībollâh Abbâsī and Īraj Mehrakī. 4th ed. Tehran: Zavvâr. [In Persian]
78. Kamâlī, Heydar Alī (2015). Lazika. With an introduction and analysis by Mohammad Pârsânasab. Tehran: Tamaddon-e Elmī. [In Persian]
79. Kasravī, Ahmad (1999). About Literature. Tehran: Ferdows. [In Persian]
80. Kiânī, Nastaran (2013). An Examination of the Evolution of Mythical Concepts in Four Persian Novels: The Blind Owl, Prince Ehtejab, Symphony of the Dead, and The Empty Place of Saluč. M.A. thesis, Islamic Azad University, Tehran Central Branch, Faculty of Art and Architecture. [In Persian]
81. Kūbīčkū (1972). Persian Prose during the Reign of The Great Reza-Šâh. Trans. Jahângīr Fekrī Eršād. Vahīd, no. 100: PP. 68-80. [In Persian]
82. Lukács, György (2009). The Historical Novel. Tehran: Sāles. [In Persian]
83. Madanī, Seyed Jalâl al-Dīn (2007). History of Parties in Iran. Zamâne, PP. 12-17. [In Persian]
84. Malkom, Sir Jân (2001). The Complete History of Iran. tr. Mīrzâ Esmâ'īl Heirat. Tehran: Afsūn. [In Persian]
85. Maqsūdī, Mojtabâ (2011). Political and Social Transformations in Iran. Tehran: Roozbeh. [In Persian]
86. Mīrâbedīnī, Hasan (2007). One Hundred Years of Iranian Story Writing. 4th Ed. Tehran: Češmeh. [In Persian]
87. Mīrābedīnī, Hasan (2008). The Evolution of Narrative and Dramatic Literature from the Beginning to 1941. Tehran: Farhangestân-e Zabân va Adab-e Fârsī. [In Persian]
88. Nasrī Hamedâni, Mūsâ (2019). Love and Sovereignty. Tehran: Âvâ-ye Mahdīs. [In Persian]
89. Nourbaxš, Javâd (2002). In the Paradise of Sufis. 2nd Ed. Tehran: Yaldā-ye Qalam. [In Persian]
90. Pârsânasab, Mohammad (2002). The Course, Critique, and Analysis of Persian Historical Novels from 1905 to 1953. Tehran: Češmeh. [In Persian]
91. Rahīmzâde, Alī Asqar (2017). Šahrbānū. Mašhad: Dâryūš. [In Persian]
92. Rašīdīân, Behzâd (1991). Mythical Insight in Contemporary Persian Poetry. Tehran: Gostareh. [In Persian]
93. Rezâyī Assâr, Seyed Javâd (2011). Representation of National Identity Components in Historical Novels from 1905 to 1921. M.A. thesis, Hormozgân University, Faculty of Literature and Humanities. [In Persian]
94. Roostâ, Omīd; Roostâ, Dâvūd (2020). Homeland and the Feeling of Belonging in Literary Prose of the First and Second Pahlavi Periods. Pažūhešnāme-ye Ormazd, no. 50: PP. 122-137. [In Persian]
95. Sâdât Bīdgolī, Seyyed Mahmūd (2019). Analysis of the exile of the tribes and tribes during the Reza Šâh era, Historical Researches, 55th year, no. 3: PP. 87-104. [In Persian]
96. Safā, Zabīhollâh (2017). Epic Poetry in Iran. 5th ed. Tehran: Amir Kabir. [In Persian]
97. San'atīzâde, Abd al-Hossein (1926). Mani the Painter. Tehran: Ketâbxâne-ye Xayyâm. [In Persian]
98. San'atīzâde, Abd al-Hossein (1933). The Warrior. Tehran: Matba'e-ye Dâneš-e Nâserīeh. [In Persian]
99. San'atīzāde, Abd al Hossein (2011). The Trappers. Tehran: Bī Nā. [In Persian]
100. Sepanlū, Mohammad Alī (2002). Pioneer Writers in Iran. 6th Ed. Tehran: Negâh. [In Persian]
101. Sepehrân, Kâmrân (2017). The Footprint of Instability (Iranian Historical Novel 1921-1941). Tehran: Šīrâze-ye Ketâb-e Mâ. [In Persian]
102. Soleymânī, Mohsen (1995). What is a Novel? Tehran: Ney. [In Persian]
103. Šâh Hosseynī, Nâseroddīn (1949). Extinguished Sparks. Tehran: Sahâmī Čâp. [In Persian]
104. Šīnparto, Alī (1953). Hero of Irânšahr. Tehran: Kânūn-e Entešârât-e Mazdâ. [In Persian]
105. Xâleqī Motlaq, Jalâl (1995). Key Xosrow and Kūroš. Iranian Studies, 7th year, no. 25: PP. 158-170. [In Persian]
106. Xosravī, Mīrzâ Mohammad Bâqer (2006). Šams and Toqarâ. Tehran: Vezârat-e Farhang va Eršād. [In Persian]
107. Zarrīnkūb, Abdol Hossein (2009). Research in Iranian Mysticism. Tehran: Amir Kabir. [In Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Shahryâri H, Beirânvand K. A Study of the Function and Evolution of Epic in Historical Novels from 1905 to 1953. Persian Language and Literature 2025; 33 (98) :239-272
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4440-fa.html

شهریاری حسن، بیرانوند کیانوش. بررسی کارکرد و تحول حماسه در رمان‌های تاریخی از 1284 تا 1332 شمسی. زبان و ادبيات فارسی. 1404; 33 (98) :239-272

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4440-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
جلد 33، شماره 98 - ( 3-1404 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.09 seconds with 40 queries by YEKTAWEB 4722