|
|
|
|
|
 |
جستجو در مقالات منتشر شده |
 |
|
2 نتیجه برای دریا
دکتر حسین بحری،
جلد 32، شماره 97 - ( 11-1403 )
چکیده
ترجمه فارسی کتاب جیمز موریه، سرگذشت حاجیبابای اصفهانی، از شاهکارهای ادب فارسی است. میرزا حبیب اصفهانی این ترجمه را از روی ترجمه فرانسوی کتاب به فارسی برگردانده است. این واقعیت که اثری ترجمهشده، آن هم ازطریق ترجمهای میانجی، بتواند با چنان استقبالی در میان خوانندگان یک زبان مواجه شود، کمسابقه و استثنایی است. از زمان انتشار این اثر، پژوهشگران زبان و ادبیات، ترجمه و دیگر رشتههای علوم انسانی جنبههای مختلف آن را مطالعه کردهاند. بااینحال، تاکنون پژوهشی که با رویکردی تاریخی به مطالعه دریافت مخاطب فارسیزبان از این ترجمه بپردازد صورت نگرفته است. در این مقاله، پژوهشگر براساس مفهوم «افق انتظار» یاوس و با استفاده از روش توصیفیـتحلیلی، تلاش کرده تا با مرور آثار و بررسی متون موجود به ابعاد مختلف دریافت مخاطب فارسیزبان از این ترجمه در قبل و بعد از انقلاب اسلامی دست یابد. برای این منظور، از میان نقدها و پژوهشهای موجود درباب این اثر، که شامل حدود 50 مقاله و کتاب فارسی منتشرشده از سال 1321 تابهحال است، 10 اثر شاخص و مرتبط (5 اثر منتشرشده قبل و 5 اثر بعد از انقلاب اسلامی) گزینش شد و با روش تحلیل محتوای کیفی، انتظارات درون آنها هدف بررسی و تحلیل قرار گرفت. سپس، ابعاد مختلف دریافتهایی که از ترجمه فارسی حاجیبابا در این آثار طرح و بحث شده، استخراج و مقایسه شد. یافتههای پژوهش نشان داد که ترجمه فارسی سرگذشت حاجیبابای اصفهانی طی هردو بازه زمانی قبل و بعد از انقلاب اسلامی، ذائقه ادبی خوانندگان، ازجمله ادیبان، منتقدان و پژوهشگران، را جلب کرده و با گذشت زمان، همچنان مورد استقبال خوانندگان قرار گرفته که مایه ماندگاری و محبوبیت این اثر شده است.
کیمیا امینی، مرتضی محسنی،
جلد 33، شماره 99 - ( 7-1404 )
چکیده
ورود هوش مصنوعی به عرصۀ متون فارسی، افقی نوین در بازخوانی و فهم سریعتر و ژرفتر میراث ادبی عرفانی گشوده و امکان تفسیر لایههای پنهان این متون را فراهم میآورد. واژۀ «دریا» که در آثار عطار نیشابوری نمادی از بیکرانگی ذات الهی، عمق ناشناختۀ معرفت و مراتب سلوک است، به عنوان نمونهای برجسته در این پژوهش با برداشتهای هوش مصنوعی در خروجی مدلهای زبانی نوین (GPT-4،Claude و...) مقایسه و بررسی شده است. هدف اصلی، واکاوی تفاوتهای ادبی، استعاری و شناختی این واژه در دو نظام معنایی ادبی و ماشینی است. اگرچه هوش مصنوعی توانایی تولید تصاویر شاعرانه و تسهیل تحلیل متون را دارد، اما فاقد شهود، عمق تجربۀ معنوی و رمزآلودگی ذاتی این متون است. این محدودیت، فاصلهای بنیادین میان فهم انسانی و تولید ماشینی ایجاد میکند. این پژوهش نشان میدهد که با وجود همسانیهایی در تشبیهات و استعارهها، هوش مصنوعی قادر به باز تولید غنای معنایی گسترۀ مفاهیم هوش انسانی نیست، این کاستی، ضرورت بازاندیشی در نوع کاربرد هوش مصنوعی در ادبیات معنوی را نمایان میسازد. با این حال، هوش مصنوعی میتواند ابزاری مؤثر در حمایت از پژوهش و تحلیل متون ادبی عرفانی باشد و در کشف الگوها و معناهای پنهان به عنوان دستیاری توانا و هوشمند استفاده شود.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
صاحب امتیاز و ناشر
