---

هدف مقاله حاضر آن است تا نشان ‌دهد مبحث «اسم جامد و مشتق» در دستور زبان فارسی، الگوبرداری نادرستی از قواعد زبان عربی بوده و منطبق با ساختمان زبان فارسی نیست؛ زیرا فارسی از گروه‌ زبان‌های ترکیبی است و عربی از گروه زبان‌های اشتقاقی. مؤلف با نقد سه دیدگاه متناقض دستورنویسان فارسی در باره اشتقاق، نتیجه می‌گیرد که مبحث اشتقاق در فارسی محدود به «اسم» نیست، بلکه دیگر انواع کلمه نیز ساخت اشتقاقی دارند. در پایان پیشنهاد می‌کند، با گسترش دامنه‌ اشتقاق به حوزه کلمات مرکب، تمام کلماتی که دستوریان مشتق شمرده‌اند زیر مجموعه کلمات مرکب به حساب آید و کلمات مرکب به دو گروه: مشتق و غیر مشتق، تقسیم شود.

---

شعر پس ‌از انقلاب اسلامی را به جریان‌های متفاوتی می‌توان تقسیم کرد: یکی از این جریان‌های مهم شعر پیشرو با شخصیت شناخته­شده آن رضا­ براهنی است، شاعری که با انتشار مجموعه شعر خطاب به پروانه­ها و تبیین اندیشه‌های ادبی خود در مقالات مختلف، به یکی از شاعران و نظریه‌پردازان تأثیرگذار پس‌ از انقلاب تبدیل شد. براهنی در نظریه شعری خود، که با نام "زبانیت" شهرت یافته ­است، به‌دنبال چندزبانی­کردن شعر، تعدد فرم و زبان، پاشیدگی معنا، پاشیدگی روایت، پاشیدگی دستور زبان، صورت‌گرایی و پاشیدگی توصیف است.

مقاله حاضر به بررسی نوآوری­ها و هنجارگریزی­های صرفی و نحوی در مجموعه خطاب به پروانه­ها می­پردازد و نشان می­دهد که هنجارگریزی­های صرفی شاعر در این مجموعه اغلب با موفقیت همراه بوده است. براهنی با دستکاری در ساخت­های صرفی زبان، بی­آنکه ساختار صرفی کلمات را متلاشی سازد، موفق به خلق واژگان جدید می­شود، اما در بخش نحو، موفقیتی حاصل نمی­کند؛ زیرا با متلاشی­کردن قواعد حاکم بر جمله ارتباط خواننده را با شعر قطع می‌کند.