«بسیج جمعی» از نظریه‌های پرکاربرد در حوزه جامعه‌شناسی سیاسی معاصر است که بررسی و تحلیل سازوکارهای درونی حاکم بر جنبش‌های اجتماعی، انقلاب‌ها و آشوب‌های سیاسی را ممکن می‌کند. در پژوهش حاضر، هم روایت «مرغان جهان» در منطقالطیر و هم حکایت «کبوتر مطوّقه» در کلیله و دمنه، از کنش‌های جمعی متشکل و موفق در ادبیات کلاسیک فارسی و نوعی از بسیج جمعی و گردهمایی اجتماعی معطوف به تغییر ساختار و وضعیت حاکم به‌شمار آمده‌اند؛ ازاین‌رو، بررسی متغیرهای کمی و کیفی حاکم بر سازمان درونی آنها ضرورت دارد. کاربست شاخص‌هایی چون اصل کنشگر خردمند، اصل روابط عمومی، اصل ساختار کنش جمعی، اصل انسجام کمی و کیفی، اصل انگیزه‌ها و الگوهای رفتاری و... نشان‌دهنده پیچیدگی ساختاری این‌گونه از کنش‌های جمعی است. در این مقاله، تلاش می‌شود تا با روش تحلیل تطبیقی و کیفی، سازوکارهای درونی حاکم بر دو روایت پیش‌گفته بررسی شود تا میزان انسجام و نیز ظرفیت‌های توضیحی و تفسیری هریک به‌سنجش درآید.
صاحب امتیاز و ناشر
