موجهای سرما و یخبندان از جمله پدیدههای جوی هستند که هر سال خسارتهای جبرانناپذیری بر بخشهای گوناگون وارد میسازند. رخداد یخبندانهای ناگهانی و دیرهنگام در فصل بهار مشکلات فراوانی در بخش کشاورزی و حملونقل جادهای بههمراه دارد. فروردین ماه سالهای 1382 و 1384 موج سرما و یخبندانی بهمدت دو روز متوالی منطقهی شمال غرب ایران فرا گرفت. در این تحقیق، بهمنظور تحلیل همدید این دورهها، نقشههای فشار تراز دریا، نقشههای ترکیبی ارتفاع ژئوپتانسیل و تاوایی و وزش دمایی در ترازهای 1000 تا 500 هکتوپاسکال با استفاده از دادههای سایت NECP/NCAR و با استفاده از نرمافزار GRADS ترسیم و واکاوی شد. آرایش همدیدی این موج سرما نشان میدهد که چنین سرمایی از نوع فرارفتی است و در هر دو موج سرمای مورد واکاوی عامل اصلی وقوع سرما در منطقه قرارگیری منطقهی شمال غرب در الگوی پرفشار مهاجر نیمهی شرقی اروپا است. این پرفشارِ هستهی سرد با استقرار در شرق و شمال دریای سیاه و گسترش آن از شمال غرب ایران، موجهای سرمای مخاطرهآمیز را بر استان آذربایجان غربی تحمیل میکند. بررسی نقشههای ارتفاع ژئوپتانسیل در سطوح 1000 و 850 هکتوپاسکال نیز نشان میدهد بستهشدن پرارتفاعی در شمال شرق دریای سیاه و شمال غرب کشور هوای سرد عرضهای بالا را به سمت استان آذربایجان غربی هدایت میکند. همچنین، در سطوح 700 و 500 هکتوپاسکال قرارگیری پشت ناوهی عمیقِ شمال دریاچهی آرال با راستای شمال غرب به جنوب شرق بر روی پرفشار سرد سطوح زیرین سبب هدایت هوای سرد به استان از عرضهای بالاست. واکاوی نقشههای وزش دمایی نیز منطبق بر ارتفاع ژئوپتانسیل است، بهنحویکه همهی ترازهای مورد بررسی از شمالی و شمال غرببودن وزشهای سرد از سمت نیمهی شرقی اروپا و شمال غرب روسیه حکایت دارد که سبب افت دما و وقوع یخبندان در منطقهی شمال غرب ایران میشود.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |