دوره 5، شماره 1 - ( 3-1397 )
جلد 5 شماره 1 صفحات 82-67 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Niyasti M, Garakani S A H. Study of vulnerability of settlements in rural areas A comparative study of salvage towns and villages in the eastern part of Golestan province. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2018; 5 (1) :67-82
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-2740-fa.html
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-2740-fa.html
نیاستی معصومه، گرکانی سید امیرحسین. بررسی آسیبپذیری سکونتگاه‌ها در نواحی روستایی مطالعه مقایسه ای شهر فراغی و روستاهای سیل‌زده شرق استان گلستان. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 1397; 5 (1) :67-82
1- واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران.
2- واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران. ،mn.340@yahoo.com
2- واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران. ،
چکیده: (5831 مشاهده)
مخاطرات طبیعی در اغلب موارد، تلفات سنگین جانی و مالی بر سکونتگاههای انسانی وارد می‌سازد. زیرساخت‌های نامناسب، عدم توزیع عادلانه امکانات میان شهرها و روستاها، نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی، سبب روند رو به رشد آسیبپذیری سکونتگاهی کشور در برابر مخاطرات است. هدف از این پژوهش، بررسی آسیبپذیری سکونتگاههای روستایی جابه‌جاشده شرق استان گلستان پس از سیل 1384 میباشد. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و داده‌های آن در دو بخش کتابخانه‌ای و میدانی جمعآوری شده‌اند. جامعه آماری حاضر (1392 خانوار) مجموعهای از، ساکنان شهر فراغی و روستاییانی که به روستاهای چاتال، قپان علیا و سفلا بازگشتهاند میباشد. از این میزان، با توجه به رابطه‌ی کوکران (سطح اطمینان 95 درصد و ضریب خطای 0.05) تعداد 301 خانوار به‌صورت تصادفی ساده برای تکمیل پرسشنامه انتخاب و درنهایت باوجود تلاش پژوهشگران، تنها تعداد 185 مورد از پرسشنامهها جمعآوری شد. برای مقایسه آسیبپذیری در دو نمونه، از آزمون t نمونه‌های مستقل استفاده‌شده است. از آنجاکه بررسی میزان آسیبپذیری کالبدی تنها با رویکردهای متداول، ممکن نبوده، پژوهش حاضر با استفاده از نرمافزار GIS به پیشبینی مناطقی که پس از رخداد مخاطرات به سبب حساسیت موجود به پهنههای بحرانی تبدیل می شوند پرداخته است. بررسی‌ها نشاندهندهی افزایش میزان آسیبپذیری شهر فراغی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کاهش میزان آسیبپذیری کالبدی – محیطی آن نسبت به سه روستا میباشد. از آنجا که کاهش آسیبپذیری منوط به کاهش خسارات در تمامی ابعاد است؛ نتایج این پژوهش نشان میدهد، بازسازی پس از سیل 1384 استان گلستان نه تنها در کاهش میزان آسیبپذیری شهر فراغی نسبت به سه روستای مورد بررسی، موفق نبوده بلکه بر روند رو به رشد آسیبپذیری آن مؤثر بوده است.
فهرست منابع
1. پهلوان‌زاده، حمیده؛ محمدرضا رضوانی و امین محمدی‌استادکلایه. 1391. ارزیابی کیفیت زندگی در روستاهای ادغام شده پس از سوانح طبیعی (مورد: مجموعه ادغامی پیشکمر). مجله مسکن و محیط‌روستا، 137: 97-115.
2. داوس، دی ای. 1376. پیمایش در تحقیقات اجتماعی. هوشنگ نایینی. نشر نی، تهران.
3. رحمتی، محمدمهدی. 1385. دگرگونی‌های اجتماعی-اقتصادی ادغام روستاها در منطقه زلزله‌زده رودبار و منجیل. مجله مطالعات اجتماعی ایران، 2: 83-110.
4. رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و سیدعلی بدری. 1382. ارزیابی پیامدهای اقتصادی ادغام روستاها پس‌از‌حادثه زلزله از دیدگاه توسعه پایدار: مورد مطالعه روستاهای شهرستان طارم‌علیا. فصلنامه مدرس، 2: 23-60.
5. ساربان، وکیل و علی مجنونی توتاخانه. 1395. نقش تنوع معیشتی در تاب‌آوری خانوارهای روستایی پیرامون دریاچه ارومیه در برابر خشکسالی. نشریه تحلبل فضایی مخاطرات محیطی، 4: 49-70.
6. صادقی، حجت‌الله؛ یعقوب سیف؛ اسکندر صیدایی و مریم صالحی کاخکی. 1394. بررسی و اولویت‌یندی آسیبپذیری سکونتگاههای روستایی استان خوزستان در برابر مخاطرات طبیعی. جغرافیا و پایداری محیط، 17: 87-107.
7. ظاهری، محمد؛ محسن آقایاری‌هیر و کلثوم ذاکری‌میاب. 1394. ارزیابی آسیبپذیری نواحی روستایی از خطر زلزله، مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان مرند. مجله‌ی پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 1: 98-107.
8. عباسی، حامد؛ سیامک شرفی و زهره مریانجی. 1396. تحلیل فضایی مخاطرات ژئومورفیک تهدید کننده مجتمع‌های زیستی شهری در استان لرستان. نشریه تحلبل فضایی مخاطرات محیطی، 2: 107-125.
9. فتحی، سروش و معصومه مطلق. 1389. رویکرد نظری بر توسعه پایدار روستایی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات. فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، 2: 47-66.
10. فلاحی، علیرضا و سعیده اسدی. 1395. پهنه‌بندی آسیبپذیری کالبدی بافت کهن کرمان در برابر زلزله احتمالی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و شاخص آنتروپی، فصلنامه دانش پیشگیری و مدیریت بحران، 2: 149-159
11. فیروزنیا، قدیر؛ موسی کاظمی؛ سیدمهدی صادقی و اعظم طاهری. 1390. مطالعه تاثیر ادغام روستا در شهر نمونه: روستاهای ادغامی در شهر کاشان. مجله جغرافیا و توسعه، 25: 79-96.
12. گرکانی، امیرحسین و فاطمه رحیم بخش. 1393. بررسی بازسازی روستای نای‌بند استان خراسان جنوبی. دوفصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت بحران، 2: 65-76.
13. محمدی، علیرضا و بهمن جاوید مغوان. 1395. سنجش میزان آسیبپذیری سکونتگاههای غیررسمی در برابر خطر وقوع زمین‌لرزه با استفاده از GIS مورد پژوهش محله زیر نهر تراب شهر پارس آباد. نشریه تحلبل فضایی مخاطرات محیطی، 7: 41-64.
14. محمدی‌استادکلایه، امین؛ سید حسن مطیعی لنگرودی؛ محمدرضا رضوانی و مجتبی قدیری‌معصوم. 1391. ارزیابی اثرات الگوهای راهبرد اسکان مجدد پس از بلایای طبیعی بر کیفیت زندگی روستایی مطالعه موردی: روستاهای جابه-جاشده شرق استان گلستان. مجله جغرافیا و مخاطرات طبیعی، 4: 37-50.
15. محمدی‌استادکلایه، امین؛ سیدحسن مطیعی لنگرودی؛ محمدرضا رضوانی و مجتبی قدیری‌معصوم. 1394.تبیین تاثیر الگوهای اسکان مجدد بر توسعه پایدار روستایی مطالعه موردی: روستاهای سیل‌زده شرق استان گلستان. مجله پژوهش‌های‌روستایی، 1: 115-135.
16. مختاری، داوود. 1384. آسیبپذیری سکونتگاههای روستایی از فعالیت گسل و ضرورت جابه‌جایی آنها، نمونه موردی: روستاهای واقع در امتداد گسل شمالی میشو. نشریه پژوهش‌های جغرافیایی، 51: 71-86.
17. منتظریون، مریم.1390. بررسی فرایند جابه‌جایی سکونتگاههای روستایی در برنامه بازسازی پس از سیل 1384 شرق استان گلستان. پایان نامه کارشناسی ارشد بازسازی‌پس‌ازسانحه. دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهیدبهشتی تهران.
18. نظریان، اصغر؛ حسین سادین؛ کاوه زال‌نژاد؛ مهناز استقامتی و مهدی ولیانی. 1395. بررسی عوامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی مهاجران شهر شهریار در سال 1388. نشریه تحلبل فضایی مخاطرات محیطی، 3: 41-64.
19. Agba, A.؛ J. Ogaboh ؛E. Akpanudoedehe, and E. Ushie. 2010. Socio-Economic and Cultural Impacts of Resettlement on Bakassi People of Cross River State. Nigeria. Studies in Sociology of Science. 2: 50-62.
20. EM-DAT. 2014. The OFDA/CRED International Disaster Database. University Catholique de Louvain-Brussels-Belgium.
21. Navarra, M.؛ A. Niehof, and W. Vaart. 2013. Social Capital in Involuntary Displacement and Resettlement. International Journal of Social Sciences and Humanity Studies. 2: 139-153.
22. Oruonye, E. 2011. The Socio-economic Impact of the Lake Chad Resettlement Scheme, Nigeria, African. Journal of Environmental Science and Technology. 3: 238-245.
23. Peek, L؛ A. Fothergill؛ W. Jessica ؛B. Pardee, and L.Weber. 2014. Studying Displacement: New Networks, Lessons Learned. Sociological Inquiry. 3: 354-359.
24. Rashed, K., and J. Weeks. 2003. Assessing Vulnerability to Earthquake Hazard through Spatial, International Journal of Geographic Information Science Multi criteria Analysis of Urban Areas. 17: 547-576.
25. Zahran, S.؛ L. Peek ؛G. Jeffrey ؛ S. Snodgras ؛ S. Weiler, and L. Hempel. 2011. Economics of Disaster Risk, Social Vulnerability and Mental Health Resilience. Risk Analysis. 7: 1107-1119.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
