دوره 10، شماره 1 - ( 3-1402 )
جلد 10 شماره 1 صفحات 40-23 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hosseinzadeh M M, Salehipor Milani A R, Rezaian Zarandini F. The zoning of flood risk potential in the Nekarod Cachment, Neka- Mazandaran. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2023; 10 (1) :23-40
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3352-fa.html
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3352-fa.html
حسین زاده محمد مهدی، صالحی پور میلانی علیرضا، رضائیان زرندینی فاطمه. پهنه بندی پتانسیل خطر وقوع سیلاب در حوضه نکارود، نکا- مازندران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 1402; 10 (1) :23-40
1- دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی ، m_hoseinzadeh@sbu.ac.ir
2- دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
2- دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
چکیده: (2582 مشاهده)
سیل به عنوان یکی از مخربترین و مهمترین بلایای طبیعی میباشد که براساس آمارهای سالیانه خسارات زیاد جانی و مالی را به خود اختصاص میدهد. یکی از اقدامات کلیدی، شناخت مناطق دارای پتانسیل وقوع سیلاب میباشد. در این پژوهش احتمال وقوع سیلاب رودخانه نکارود واقع در استان مازندران با استفاده از تحلیل تصمیم گیری چند معیاره (MCDA) مطالعه شده است. باتوجه به روش، از 4 معیار اصلی شامل ارتفاع، شیب، فاصله از رودخانه و کاربری اراضی در این پژوهش استفاده شده است. پس از آماده سازی معیارها، هرمعیار به صورت نزولی در 9 کلاس ارزش گذاری و با توجه به تاثیر هر معیار در احتمال وقوع سیلاب طبقه بندی شدند. سپس شاخص وزن نرمال شده (NWI) محاسبه شد و نقشه نهایی پهنه بندی پتانسیل خطر وقوع سیلاب با تلفیق معیارها به روش وزندهی خطی (WLC) در 5 طبقه تهیه گردیده است. نتایج بدست آمده، نشان میدهد که، حدود 982.58 کیلومتر مربع (51.42 درصد) از دو طرف رودخانه نکارود دارای پتانسیل احتمال خطر زیاد و خیلیزیاد وقوع سیلاب است. قسمت ورودی شهر نکا و محدوده هایی که دارای کاربری مسکونی و زراعی هستند، به دلیل تراکم بالای شبکه آبراهه و همینطور شب 6 تا 10 درجه دارای بیشترین میزان خطر میباشند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که تحلیل تصمیم گیری چند معیاره ، روشی سریع و کم هزینه برای استفاده در تهیه نقشه های پهنه بندی احتمال وقوع سیلاب در حوضه های فاقد اطلاعات هیدرومتری میباشند.
فهرست منابع
1. ابراهیمیان قاجاری، یاسر و محمد براری سیاوشکلایی. 1397. پهنه‌بندی پتانسیل تولید رواناب با استفاده از مدل GIS-MCDA فازی (مطالعه موردی: حوضه آبریز تجن). نشریه علمی-پژوهشی علوم و فنون نقشه‌برداری، 9 (1): 14-2.
احمدی ایلخچی، عباس؛ محمدعلی حاج عباسی و احمد جلالیان. 1381. اثر تغییر کاربری زمین های مرتعی به دیم کاری بر تولید رواناب، هدر رفت و کیفیت خاک در منطقه دوراهان، چهارمحال و بختیاری. نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 6 (4): 121-10
اسفندیاری درآباد، فریبا؛ صدیقه لایقی، رئوف مصطفی زاده و خدیجه حاجی. 1400. پهنه‌بندی پتانسیل خطر وقوع سیلاب حوضه آبخیز قطورچای با روش‌های تصمیمگیری چندمعیاره ANP و WLC . تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 8 (2): 135-150.
امیری، مهدیس؛ حمیدرضا پورقاسمی و علیرضا عرب‌عامری. 1397. اولویت‌بندی سیلخیزی زیرحوزه‌های آبخیز مهارلو در استان فارس با استفاده از پارامترهای مورفومتریک و مدل تصمیمگیری ویکور. اکوهیدرولوژی، 5 (3): 813-827.
پناهی، رویا؛ محمدمهدی حسین‌زاده و سمیه خالقی. پهنه‌بندی احتمال خطر سیلاب در اراضی حاشیه رودخانه گاماسیاب در محدوده شهر صحنه تا شهر بیستون-استان کرمانشاه. مجله علمی پژوهشی مخاطرات محیط طبیعی، 26: 66-53.
ثقفی، مهدی و محمد حسین رضایی مقدم. 1391. ارزیابی کاربرد روش ژئومورفولوژی جهت طبقه بندی ریسک مخاطرات سیل با استفاده از منطق فازی (مطالعه موردی: حوضه آبریز اوجان‌چای) پژوهش های فرسایش محیطی، 2 (1): 13-28.
حجازی، اسدالله؛ صغری اندریانی، فرهاد الماس پور و ابوالفضل مختاری اصل. 1394. استفاده از تکنیک‌های تصمیمگیری چندمعیاره و سنجش از دور در محیط GIS برای بررسی مناطق حساس به وقوع سیلاب درحوضه لیقوان چای. هیدروژئومورفولوژی، 2 (3): 61-80.
حسن زاده نفوتی، محمد و حبیب الله خواجه بافقی. 1395. پهنه بندی خطر سیلاب با استفاده از سیستم تصمیم گیری چندمعیاره (مطالعه موردی: حوزه آبخیز شیطور بافق). پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، ۷ (۱۴) :۲۹-۳۷.
حمیدی، نعمت اله؛ مهدی وفاخواه و اکبر نجفی. 1395. تهیه نقشه خطرپذیری سیلاب در حوزه آبخیز شهری نور با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و منطق فازی. پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، 14: 19-11.
رستمی، سعید؛ بابک شاهی نژاد، حجت اله یونسی، حسن ترابی پوده و رضا دهقانی. 1400. تحلیل مدلهای هوش مصنوعی هیبریدی نوین در برآورد دبی سیلابی:مطالعه موردی: حوضه آبریز کشکان. هیدروژئومورفولوژی، 29: 201-187.
رضوی زاده، سمانه و کاکا شاهدی. اولویت بندی سیلخیزی زیرحوضه‌های حوزه آبخیز طالقان با استفاده از تلفیق AHP و تاپسیس. اکوسیستم های طبیعی ایران، 7 (4): 33-46.
سلیمانی، کریم و محمود حبیب نژاد روشن. 1381. مقاله نقش عوامل هیدرواقلبم در وقوع سیل حوضه نکارود. مجله منابع طبیعی ایران، 55 (1) : 23-35.
ضیائی، خدایار؛ اباذر اسمعلی، رئوف مصطفی‌زاده و محمد گلشن. 1400. ارزیابی سناریوهای بهینه تغییر کاربری اراضی و تأثیر آن بر واکنش هیدرولوژیک جریان در حوضه آبریز اهل ایمان. هیدروژئومورفولوژی، 27: 138-123.
غلامی، محمد و مهدی احمدی. 1398. ریز پهنه بندی خطر سیلاب در شهر لامِرد با استفاده از AHP، GIS و منطق فازی. مخاطرات محیط طبیعی، 20: 114-101.
کارآموز، محمد و مهکامه طاهری. 1397. ارائه‌ی راه‌کارهای مدیریتی در مقابله با مخاطرات هم‌زمان سیلاب‌های ساحلی و درون شهری. تحقیقات منابع آب ایران، 14 (5): 71-84.
وهابی، جلیل. 1385 .پهنه بندی خطر سیل با استفاده از مدلهای هیدرولوژیکی و هیدرولیکی(مطالعه موردی طالقان رود). پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، 71: 40-33.
Falah, F.; O. Rahmati, M. Rostami, E. Ahmadisharaf, I. N. Daliakopoulos and H. R. Pourghasemi. 2019. Artificial neural networks for flood susceptibility mapping in data-scarce urban areas. Spatial Modeling in GIS and R for Earth and Environmental Sciences, 14: 323-336. DOI: [DOI:10.1016/B978-0-12-815226-3.00014-4]
2. Fernández, D. S. and M. A. Lutz. 2010. Urban flood hazard zoning in Tucumán Province, Argentina, using GIS and multicriteria decision analysis. Engineering Geology, 111(1-4): 90-98.
Hajkowicz, S. and K. Collins. 2007. A review of multiple criteria analysis for water resource planning and management. Water resources management, 21(9): 1553-1566.
https://doi.org/10.1007/s11269-006-9112-5
Hudson, P. G. M. B.; W. J. W. Botzen, H. Kreibich, P. Bubeck, and J. C. J. H. Aerts. 2014. Evaluating the effectiveness of flood damage mitigation measures by the application of propensity score matching. Natural Hazards and Earth System Sciences, 14(7): 1731-1747.
https://doi.org/10.5194/nhess-14-1731-2014
Li, K.; S. Wu, E. Dai, and Z. Xu. 2012. Flood loss analysis and quantitative risk assessment in China. Natural hazards, 63(2): 737-760.
https://doi.org/10.1007/s11069-012-0180-y
Lyu, H. M.; S. L. Shen, A. Zhou, and J. Yang. 2019. Perspectives for flood risk assessment and management for mega-city metro system. Tunneling and Underground Space Technology, 84: 31-44.
https://doi.org/10.1016/j.tust.2018.10.019
Malczewski, J. 2004. GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Progress in planning, 62(1): 3-65.
https://doi.org/10.1016/j.progress.2003.09.002
Mishra, K. and R. Sinha. 2020. Flood risk assessment in the Kosi megafan using multi-criteria decision analysis: A hydro-geomorphic approach. Geomorphology, 350: 1-19.
https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2019.106861
Mostafazadeh, R.; A. Sadoddin, A. Bahremand, V.B. Sheikh, A. Zare Garizi. 2017. Scenario analysis of flood control structures using a multi-criteria decision-making technique in Northeast Iran. Natural Hazards, 87: 1827-1846.
https://doi.org/10.1007/s11069-017-2851-1
Ogato, G. S.; A. Bantider, K. Abebe, and D. Geneletti. 2020. Geographic information system (GIS)-Based multicriteria analysis of flooding hazard and risk in Ambo Town and its watershed, West shoa zone, oromia regional State, Ethiopia. Journal of Hydrology: Regional Studies, 27: 100659-100687.
https://doi.org/10.1016/j.ejrh.2019.100659
Papaioannou, G.; L. Vasiliades, and A. Loukas. 2015. Multi-criteria analysis framework for potential flood prone areas mapping. Water resources management, 29(2): 399-418.
https://doi.org/10.1007/s11269-014-0817-6
Rashid, H. 2011. Interpreting flood disasters and flood hazard perceptions from newspaper discourse: Tale of two floods in the Red River valley, Manitoba, Canada. Applied Geography, 31(1): 35-45.
https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2010.03.010
Samanta, S.; C. Koloa, D. Kumar Pal, and B. Palsamanta. 2016. Flood risk analysis in lower part of Markham river based on multi-criteria decision approach (MCDA). Hydrology, 3(3): 29-45.
https://doi.org/10.3390/hydrology3030029
Sun, H.T. and Y. K. 2013. Multi-criteria decision making under uncertainty for flood mitigation. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 28(7): 1657-1670.
https://doi.org/10.1007/s00477-013-0818-7
Xiao, Y.; S. Yi, and Z. Tang. 2017. Integrated flood hazard assessment based on spatial ordered weighted averaging method considering spatial heterogeneity of risk preference. Science of the Total Environment, 599: 1034-1046.
https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2017.04.218 [DOI:10.1016/j.enggeo.2009.12.006] [PMID]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
