تاج الدین کرمی، علی شماعی، فاطمه محبی،
دوره 10، شماره 4 - ( 10-1402 )
چکیده
تابآوری اکولوژیک مفهومی است که بر قابلیت بازگشتپذیری ساختارها و کارکردهای اکولوژیکی در مقابل شوکهای وارده دلالت دارد. پهنه شمالی تهران به مثابه مهمترین پشتوانههای اکولوژیک این شهر در دهههای اخیر دچار تغییرات کاربری زیادی شده است. تحقیق حاضر تحلیل نقش تغییر کاربری در تابآوری اکولوژیک زیرساختهای سبز (به عنوان یکی از ارکان ساختاراکولوژیکی) منطقه یک شهرداری تهران پرداخته است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی ـ تحلیلی محسوب میشود. از دادههای ماهوارهای لندست (2021-1976) برای کشف تغییرات مورد نظر و از سنجههای سیمای سرزمین برای تحلیل وضعیت تابآبوری اکولوژیک استفاده شده است. بر اساس یافتههای تحقیق، سنجۀ اندازه لکهها(CA) و تعداد لکههای(NP)، سبز در طی دوره مورد بررسی، از نظر وسعت کاهش یافته و از نظر تعداد دچار افزایش چشمگیری شدهاند. این تغییرات بیانگر فرایند خرددانگی و از بین رفتن انسجام ساختاری لکههای سبز است. نتایج حاصل از متریک پیوستگی(ENN و GYRATE) نیز پیوستگی کمی بین لکههای سبز منطقه را نشان میدهد. بعلاوه نتایج سنجه CONTAG، بیان میکند که درصد سرایت به خاطر پیوستگی کم، پایین است. بنابراین میتوان گفت که زیرساختهای سبز منطقه در مقابل تغییرات کاربری اراضی انسجام ساختاری خود را از دست داده و در نتیجه کارکردها و خدمات اکولوژیکی مورد انتظارِ آنها نیز دچار نارسایی شدهاند. بنابراین زیرساختهای سبز منطقه مورد مطالعه در مقابل تغییرات کاربری آسیبپذیر بوده و به نحو بارزی از تابآوری اکولوژیک آنها کاسته شده است.