3 نتیجه برای کمفشار
محمود احمدی، فرزانه جعفری،
دوره 5، شماره 3 - ( 9-1397 )
چکیده
بارشهای سنگین و سیلآسای غیرطبیعی در مناطق خشک و کم باران و با پوشش گیاهی تنک در اغلب موارد منجر به رخداد سیلابهای با دبی بالا و غیرقابلپیشبینی شده و همهساله خسارات زیادی در بخشهای تأسیسات زیر بنایی، عمرانی و کشاورزی برای مناطق نیمه جنوبی کشورمان به بار میآورند. هدف اصلی این پژوهش بررسی و شناسایی الگوهای همدیدی و ترمودینامیک بارشهای سنگین و مخاطرهآمیز جنوب ایران است. بدین منظور از دادههای بارش روزانه ایستگاههای منتخب بندرعباس، یزد، کرمان، جیرفت، شیراز و یاسوج و دادههای مرکز ملی پیشبینیهای محیطی آمریکا برای دوره 44 ساله (2014-1970) استفاده شده است. با بررسی بارشهای روزانه بیش از 50 میلیمتر ایستگاههای انتخابی، سامانههای بارش سنگین و سیلآسا شناسایی گردید و با استفاده از دادههای رقومی فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت قائم جو، مؤلفههای مداری و نصفالنهاری باد، نم ویژه نقشههای مربوطه ترسیم و مورد واکاوی قرار گرفتند. جهت تعیین مسیر و منشأ 105 سامانهی بارشی ورودی به منطقه موردمطالعه، نقشههای فشار تراز دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 700 و 500 هکتوپاسکال بررسی گردید. یافتهها نشان داد که بارشهای سنگین منطقه جنوب ایران در قالب 4 الگوی همدید رخ میدهند. به ترتیب بیشترین تعداد سامانههایی که برای منطقه بارش شدید داشتند، سامانههای سودانی، ادغامی سودانی-مدیترانه ای روی عراق، ادغامی سودانی-مدیترانه ای در شرق مدیترانه و مدیترانهای بودند ازلحاظ منابع تغذیه رطوبتی در تراز 1000 هکتوپاسکال دریای عرب، خلیج عدن، سرخ و خلیجفارس نقش داشتهاند؛ اما در ترازهای 850 تا 500 هکتوپاسکال خلیج عدن، دریای سرخ و خلیجفارس تأمین رطوبت بارشهای سیلابی را بر عهده داشتهاند. بیشترین میزان رطوبت مربوط به دریای عرب بوده و مدیترانه کمترین نقش را در انتقال رطوبت داشته است.
حسن لشکری، مهناز جعفری،
دوره 8، شماره 1 - ( 3-1400 )
چکیده
سامانه سودانی مهمترین سامانه تامینکننده بارش مناطقجنوبی ایران است. این سامانه در شرایط همدیدی مختلف، از مبادی ورودی و مسیرهای متفاوتی از ایران عبور میکند. هدف اصلی این تحقیق شناسایی و معرفی الگوهایهمدیدی و سامانههای اصلی تاثیرگذار در تعیین مسیر حرکت سامانهسودانی میباشد. برای دستیابی به این مهم نیمهجنوبی ایران به سه منطقه جنوبغرب، جنوبمیانی و جنوبشرق تقسیم گردید. با اعمال معیارهای لازم 142سامانهبارشی شناسایی شد. پس از استخراج منشا آنها هستهمرکزی، پهنه اولین منحنی بسته و محور اصلی زبانه کمفشارسودانی به تفکیک هر گروه استخراج شد. نتایج نشان میدهد موقعیت استقرار هسته و الگوی گسترش اولین منحنی بسته کمفشار در ماههای مختلف بارشی و سامانههای مسیرهای سهگانه، از لحاظ موقعیت مکانی تفاوت چندانی ندارد. بلکه مهمترین سامانه موثر در تعیین مسیر حرکت سامانههایسودانی واچرخندعربستان و الگوی گسترش ناوه شرقمدیترانه میباشد. در الگوی همدیدی سامانههای جنوبغرب، واچرخندعربستان در نیمهشرقی عربستان استقرار مییابد. محور ناوهها دراین حالت عموما گسترش شمالی-جنوبی دارند. درنتیجه پهنه و شدت بارش سامانههایی که از جنوبغرب وارد ایران میشوند بیشتر از دو مسیر دیگر است. تمرکز محور ناوههای این مسیر بین طولهای 30 تا 40 درجه شرقی (مدیترانه شرقی) میباشد. در سامانههای جنوبمیانی واچرخندعربستان قدری جنوبسو شده و محوری شمالشرقی-جنوبغربی پیداکرده است. در این الگو ناوههای مدیترانهای عموما محوری شمالشرقی-جنوبغربی دارند. در سامانههای جنوبشرق واچرخندعربستان با جابجایی شرقسوی نامتعارف برروی هند مستقر میشود. گسترش و امتداد محور ناوهها و زبانه کمفشارسودانی مسیر جنوبشرق، دارای انضباط و هماهنگی ساختاری نمیباشد. این عدمتقارن را باید در توپوگرافی عمومی فلاتتبت و الگویگردشی مترتب در اثر حضور واچرخندتبت برآن جستجو کرد.
خانم وحیده صیاد، دکتر بهلول علیجانی، دکتر زهرا حجازی زاده،
دوره 11، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
ایران کشوری کم بارش همراه با ریزشهای جوی با شدت بالا است که سیستمهای سینوپتیکی مختلف بر روی آن تأثیرگذارند، از مهمترین این سیستمها کمفشار سودانی است، لذا شناخت کمفشارهای منطقه سودان از اهمیت خاصی برخوردار است، هدف از این مطالعه جمعآوری یک شناخت کامل و جامع از مجموعه مطالعات انجامشده در رابطه با این کمفشار، ساختار و شکلگیری و تأثیرات آن بر اقلیم مناطق اطراف است. مطالعه حاضر با استفاده از روش کتابخانهای و جستجو در منابع معتبر علمی و پژوهشی در رابطه با تحقیقات انجامشده در مورد کمفشار سودان انجامگرفته است و هیچگونه دادهپردازی در آن انجامنشده است، به اینگونه است که تغییرات زمانی و مکانی کمفشار سودان را طی چند سال و اثر آن بر اقلیم مناطق اطراف بهویژه ایران را موردبررسی و تحلیل قرار داده است. بهطور کل نتایج این تحقیق را میتوان به چند دسته تقسیم کرد که شامل مطالعات در رابطه با شناخت و مطالعه کمفشار سودان، ساختار و شکلگیری آن در طول زمان، الگوهای فشار مؤثر بر آن در سطوح مختلف اتمسفر و اثرات آن بر اقلیم مناطق اطراف بهویژه ایران موردبررسی قرارگرفته است، در ادامه تأثیر این کمفشار بر بارشهای فصلی و بهاری ایران، بارش برف و تگرگ، سیل، طوفانهای تندری و همچنین تأثیر الگوهای پیوند از دور بر این سامانه کمفشار نیز مطالعه شده است و در آخر تحلیل این یافتهها موردبررسی قرارگرفته است. میتوان نتیجه گرفت که سامانه کمفشار سودانی یک ناوه معکوس در منطقه شمال شرق افریقا و جنوب غرب خاورمیانه میباشد که عامل تقویت و جابجایی آن در ترازهای بالایی ناوه مدیترانه و رودباد جنب حاره است و در سطح زیرین تزریق رطوبت از دریای عرب و عمان از طریق پرفشار عربستان به داخل آن است که عامل ناپایداری شدید بر روی ایران و یک عامل اصلی ایجاد بارشهای سنگین در مناطق مختلف کشور میباشد.