گلاله مولودی، اسداله خورانی، عباس مرادی،
دوره ۳، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۵ )
چکیده
هدف از این پژوهش شناسایی امواج گرمایی سواحل شمالی خلیجفارس و مقایسهی شرایط پایه و آینده است. برای نیل به این هدف از آمار روزانهی میانگین دمای بیشینهی ۳۵ سال آماری (از ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۴) ایستگاههای آبادان، بوشهر، بندرعباس، بندرلنگه و کیش استفاده شده است؛ همچنین برای پیشبینی امواج گرمایی در آینده از دادههای دمای بیشینهی چهار مدل از سری مدلهای CMIP۵ (شامل CanESM۲، MPI-ESM-MR، CSIRO-Mk۳-۶-۰ و (CMCC-CESM طبق RCP۸,۵ برای دوره ۲۰۴۰ تا ۲۰۷۴ استفاده شده است. برای ریزگردانی خروجی مدلهای اقلیمی مورد نظر از روش شبکههای عصبی مصنوعی و برای شناسایی امواج گرمایی، از شاخص فومیاکی (فوجیبه) استفاده شده و با استفاده از برنامهنویسی در محیط نرمافزار متلب روزهایی را که (دست کم به مدت ۲ روز) دمای آنها بالاتر از ۲+ انحراف معیار بود به عنوان موج گرمایی شناسایی شدند. نتایج پژوهش نشان میدهد که امواج گرمایی کوتاهمدت رخداد بیشتری دارند. امواج گرمایی در دورهی پایه دارای روند افزایشی معنیدار (بجز ایستگاه بوشهر) امّا ضعیف بودهاند بهطوری که فراوانی آن در سالهای اخیر، بیشتر شده است. در دورهی ۲۰۴۰ تا ۲۰۷۴ فراوانی امواج گرمایی دارای روند کاهشی معنیدار امّا معمولاً با ضرایب تعیین اندک است. هر چند برای ایستگاه کیش در دورهی ۲۰۴۰ تا ۲۰۷۴ فراوانی امواج گرمایی پیشبینی شده با چهار مدل، نسبت به دوره پایه افزایش نشان میدهد امّا برای بقیّهی ایستگاههای مورد مطالعه، در دو مدل افزایش و در دو مدل کاهش نشان دادهاند. با استفاده از آزمون دانکن در سطح ۰۵/۰، مشخص شد که بین امواج گرمایی دادههای پایه و آینده هیچگونه تفاوت معنیداری وجود ندارد.
دکتر برومند صلاحی، خانم مهناز صابر، دکتر عباس مفیدی،
دوره ۹، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۴۰۱ )
چکیده
تبخیر و تعرق یکی از مهمترین مؤلفهها در بیلان و مدیریت آب است. در این پژوهش به ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر میزان تبخیر و تعرق پتانسیل در بخش جنوبی حوضه آبریز رودخانه ارس با استفاده از دادههای ریزمقیاس شده مدل GFDL-ESM۲M در ریزگردان دینامیکی CORDEX تحت سناریوی RCP۸,۵ طی دوره ۲۰۵۰-۲۰۲۱ و مقایسه آن با مقادیر دوره پایه (۱۹۸۵-۲۰۰۵) پرداخته شد. از دادههای با قدرت تفکیک افقی ۲۲*۲۲ کیلومتر مدل GFDL-ESM۲M در این پژوهش استفاده گردید. یافتههای پژوهش نشان داد مقدار حداقل و حداکثر دما و به تبع آن ETp دوره آینده در مقایسه با دوره پایه در تمامی شش ایستگاه مورد مطالعه حوضه ارس (اردبیل، اهر، جلفا، خوی، ماکو و پارسآباد) افزایش خواهد یافت. مقدار این افزایش حداقل دما بین ۴/۱ تا ۸/۳ درجه سانتیگراد و برای حداکثر دما ۷/۱ تا ۲/۲ درجه سانتیگراد تخمین زده شده است. دامنه افزایش ETpسالانه بین ۱۳۳ میلیمتر در خوی تا ۱۸۹ میلیمتر در اهر متغیر است. در مقیاس ماهانه ETp تمامی ایستگاهها از ژانویه تا ژوئیه با افزایشی بین ۹/۳ تا ۱/۶۴ میلیمتر و از اوت تا دسامبر با کاهشی حدود ۷/۰ تا ۲/۳۸ میلیمتر برآورد شد. برآورد افزایش ETp دوره آینده در حوضه به ویژه در ماههای فصل بهار که از نظر نیاز آبی حائز اهمیت فراوانی است، ضرورت توجه ویژه به احتمال این افزایش برآوردی در برنامهریزیهای بخش آب و انرژی را ایجاب میکند.