احمد قارزی، نسرین حیدری، محسن عباسی،
دوره 10، شماره 3 - ( مقالات زیست شناسی 1389 )
چکیده
چکیده
در سوسماران اسپرماتوژنز به عنوان بخش مهمی از روند تولید مثل بطور کلی به دو حالت فصلی و غیرفصلی انجام میگیرد. روش فصلی معمولاً در گونه¬های ساکن نواحی معتدل دیده میشود در حالیکه طریقه غیرفصلی در نمونه¬هایی دیده میشود که در مناطق گرمسیری زیست میکنند. در این تحقیق فعالیت اسپرماتوژنز در گونۀ Laudakia caucasia یا آگامای قفقازی ساکن زاگرس مرکزی مورد مطالعه قرار گرفته است. برای اینکار تعداد 34 نمونه از سوسمار مذکور در دو فصل مختلف سال از محیط زیست طبیعی آنها در شهرستان نورآباد جمع آوری گردیدند. نمونه¬ها سپس کشته شدند و بیضه¬های آنها خارج گردید و بعد از اندازه گیری ابعاد بیضه¬ها، نمونه¬ها برای مطالعه بافت شناسی آماده شدند. نتایج بدست آمده از مطالعات مورفومتریک، هیستومتریک و بافت شناسی نشان داد که فرآیند اسپرماتوژنز در این گونه به صورت فصلی است و طی دو دورۀ فعال و غیرفعال انجام می¬شود. دورۀ فعال که شامل اواخر بهار و اوائل تابستان میگردد زمانی است که سلولهای پیش¬ساز زایا فعالانه درگیر روند تکثیر، نمو و تمایز هستند و در این زمان تمام اشکال تمایزی سلولهای اسپرماتوژنیک در دیوارۀ لوله¬های منی¬ساز دیده میشود. در دورۀ غیرفعال که با اواخر تابستان تا اوائل بهار آینده مطابقت میکند اسپرماتوزوئیدی نیز در لوله¬های منی¬ساز یافت نمیشود چون فعالیت اسپرم زایی در بیضه¬ها متوقف شده است. در عوض در این زمان فعالیتهای ترمیمی در بیضه انجام میگیرد و حیوان خود را برای شروع دوره دیگری از تولید اسپرم در فصل بعدی مهیا می¬نماید.
احمد قارزی،
دوره 15، شماره 1 - ( یافته های نوین در زیست شناسی 1393 )
چکیده
طرز تشکیل فولیکول پر و فولیکول مو در مرحلۀ جنینی تقریباً مشابه است ولی آیا آنها در مرحلۀ بلوغ نیز ساختار و سازمان¬بندی مشابهی دارند؟ هدف تحقیق حاضر بررسی شباهت¬ها و تفاوت¬های ساختاری این دو نوع فولیکول در موش_های صحرایی و کبوترهای بالغ می¬باشد. برای این منظور، پس از خارج کردن فولیکول¬ها از پوست، آنها برای بررسی با میکروسکوپ نوری و الکترونی گذاره آماده شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که این دو نوع فولیکول از نظر داشتن پاپیلای درمی، ماتریکس اپیدرمی و سلول¬های بنیادی اپیدرمی مشابه هستند. همچنین نحوۀ تولید رشته مو و پر در آنها تقریبا یکسان است. یکی از اختلافات مشاهده شده بین این دو فولیکول این است که برخلاف فولیکول مو، در بخش بالای پاپیلای درمی فولیکول پر یک بخش متمایزی بنام پولپ وجود دارد. در مرکز این پولپ و همچنین پاپیلای درمی یک رگ خونی قرار دارد که نظیر آن در فولیکول مو دیده نمی¬شود. یکی دیگر از تفاوتهای مشاهد شده به ضخامت غشاء پایهای مربوط می¬شود که در مرز ماتریکس اپیدرمی و پاپیلای درمی قرار می¬گیرد. این غشاء در فولیکول پر نسبت به فولیکول مو از ضخامت بسیار بیشتری برخوردار است. همچنین در قاعدۀ فولیکول پر جمعیت مشخصی از سلول¬های شبه-بنیادی دیده می¬شود که نظیر آن در فولیکول مو مشاهده نگردید. با توجه به نتایج حاصله به نظر می¬رسد که پر در پرندگان و مو در پستانداران برای اهداف زیستی مختلفی سازگاری یافته¬اند.
