دوره 18، شماره 46 - ( 2-1387 )
چکیده
گسل ترود واقع در110 کیلومتری جنوب دامغان با راستای تقریبی ENE-WSW در پایانه باختری خود راستای تقریبی EW به خود می‌‌گیرد. در این منطقه پایانه، ساخت‌هایی مشاهده می‌‌شود که نشان دهنده الگوی ویژه پایانه گسلهای راستالغز است. این ساخت‌ها از نظر راستا کلاً دو دسته می‌شوند:ساخت‌هایی با راستای تقریبی N-S که به طور عمده ساخت‌های فشارشی مانند راندگی‌ها و چینهای ماکروسکوپی با گرایش(vergence ) عمده به سوی باختر هستند و در سنگ‌های پالئوزوئیک و مزوزوئیک دیده می‌شوند. همراه با این ساخت‌ها، ساخت‌های برشی راست‌بر و عادی نیز با همین راستاها وجود دارند. همچنین ساخت‌های مزوسکوپی مانند ریز چین‌ها، برگوارگی‌ها و خطوارگی‌های مرتبط با ساخت‌های ماکروسکوپی جزء این گروه هستند. دسته دوم ساخت‌هایی با راستای میانگینNE-SW هستند که شامل چین‌هایی ملایم و راندگی‌های جوانتر هستند و در کل گرایشی به سوی جنوب نشان می‌دهند. این ساخت‌ها در سنگ‌های سنوزوئیک وجوانتر آشکارتر هستند. با این حال در سنگ‌های قدیمی‌تر نیز تغییرات ساختاری چشم‌گیر به وجود آورده‌اند. جهت رشته کوه ترود و گسل ترود، اصلی ترین سیمای ساختاری منطقه، نسبت به نیروهای حاصل از هم‌گرایی صفحه‌های عربستان- اوراسیا و فشارش وچرخش بلوک لوت و حرکات گسلهای پیرامون آن به گونه‌ای است که دگرریختی در رشته کوه مزبور به صورت ترافشارشی (transpression) است. جهت لغزش در این سیستم ترافشارشی در طول زمان دستخوش تغییراتی شده است که علت آن تغییر راستای محلی میدان تنش به واسطه چرخش‌ها و حرکات فوق بوده است. همانند بیش‌تر مناطق ترافشارشی، واتنش دربرخی نقاط این منطقه به دو مولفه برشی و فشارشی هم زمان یا در دو زمان مستقل از هم تقسیم (partitioning)شده است و ساخت‌های مربوطه به وجود آمده‌اند. ساخت‌های فرعی دیگری مانند شکستگی‌های نوع ریدل وP و چینهای منطبق بر الگوی زمین ساخت راستالغز(wrench tectonic) که جهاتی غیر از شمالی- جنوبی و/ یاشمال خاوری- جنوب باختری دارند مانند اغلب پهنه‌های برشی، در این منطقه نیز وجود دارند.
