پژوهش های نوین فیزیک

---

در چند دهۀ اخیر تحقیقات متعددی برای ارزیابی پاسخ گیاهان به افزایش اشعۀ ماورای بنفش (UV)، در اثر کاهش لایۀ اوزون انجام گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی اثرات اشعۀ UV روی برخی از پارامترهای ساختاری و فراساختاری گیاه فلفل قلمی1 تحت شرایط گلخانه¬ای است. این گیاهان در شرایط یک¬نواخت محیطی رشد داده شدند و بعد از 35 روز تحت تیمار اشعۀ UV-A به مدت 15 روز و اشعۀ UV-C به مدت 8 روز قرار گرفتند. با بررسی¬های انجام گرفته مشخص شد که اشعۀ UV روی رشد ریشه تأثیر چندانی ندارد، ولی باعث کاهش رشد طولی ساقه می¬شود که این کاهش درمورد تیمار UV-C معنی¬دار بود. سطح برگ گیاهان تیمارشده با UV هم نسبت به شاهد کاهش نشان داد. اشعۀ UV روی ضخامت ریشه تأثیر چندانی نداشت، ولی باعث افزایش معنی¬دار ضخامت ساقه و برگ شد که این افزایش در تیمار UV-C بیش¬تر بود. همچنین تعداد و اندازۀ روزنه¬های گیاهان در اثر تیمار با UV افزایش پیدا کرد. از لحاظ فراساختاری هم مشاهده شد که اشعۀUV باعث ایجاد تغییراتی در کلروپلاست سلول¬های مزوفیل برگ شده و تیلاکوئید-های آن اتساع پیدا می¬کنند. همچنین محتویات نشاسته¬ای کلروپلاست در گیاهان تیمار کاهش پیدا کرد. اشعۀ UV باعث تشکیل کریستال¬هایی در پراکسی زوم سلول¬های مزوفیل شد که این کریستال¬ها به علت افزایش فعالیت کاتالاز، که یک آنزیم آنتی اکسیدان است، تشکیل می‌شوند. در این بررسی مشخص شد که گیاه فلفل قلمی در برابر اشعۀ ماورای بنفش حساس بوده و از لحاظ ساختاری و فراساختاری متحمل تغییراتی می¬شود. حساسیت این گیاه به اشعۀ UV-C بیش از UV-A بود.