الف) اصول اخلاقی مربوط به هیات تحریریه مجله و مسئولیت‌های آنها
هیات تحریریه مجله به تنهایی و به طور مستقل مسئولیت تصمیم گیری در مورد مقالات ارسالی به مجله را بر‌عهده دارند.
-
تصمیمات انتشار
هیات تحریریه (دستیار سردبیر یا سردبیر اصلی) مسئولیت و اختیار کامل در رد / پذیرش مقاله را دارند و نباید پس از ارائه نتیجه، تصمیم خود را تغییر دهند و یا نظر هیات تحریریه قبلی (خصوصاً پس از رد یا پذیرش) را لغو کنند، مگر اینکه دلیل جدی داشته باشند.
هیات تحریریه مجله باید مقاله را فقط در صورت داشتن دلایل منطقی مورد پذیرش قرار دهند. بنابراین، آنها مسئول محتوای، کیفیت نشریه و درستی مقاله هستند. علاوه بر این، آنها باید کیفیت مقالات پذیرفته شده را تضمین کرده و صفحات رفع اشکال را منتشر کرده یا در صورت لزوم اصلاحات را انجام دهند.
داوری همتا (Peer Review) و محرمانه بودن
روند بررسی مقاله باید محرمانه باشد. اطلاعات یا مکاتبات مربوط به مقاله نباید با شخصی خارج از روند بررسی مقاله به اشتراک گذاشته شود.
هیات تحریریه مجله باید ناشناس بودن داوران را حفظ کنند.
سردبیر باید اطمینان حاصل کند که روند بررسی مقاله‌ها منصفانه، بیطرفانه و به‌موقع است. مقالات پژوهشی معمولاً باید توسط حداقل دو داور مستقل و متخصص بررسی شوند و در صورت لزوم سردبیر باید نظر داوران بیشتری را جویا شود.
سردبیر باید داورانی را انتخاب کند که در زمینه مربوطه تخصص کافی داشته و امین باشند. سردبیر باید همه تعارضات احتمالی منافع و پیشنهادهای خود استنادی ارائه شده توسط داوران را بررسی کند تا جانبداری روی نداده باشد.
عدالت
هیات تحریریه مجله باید به هر مقاله که برای چاپ ارسال میشود بیطرفانه توجه کنند و هر یک را بر اساس شایستگیهای آن (یعنی اهمیت مقاله، اصالت، وضوح و ارتباط مقاله با هدف مجله) بدون درنظر گرفتن مسایل جانبی و غیر مرتبط با علم قضاوت کنند.
سردبیر باید از سیستم ارسال الکترونیکی استاندارد مجله برای همه ارتباطات مجله استفاده کند و از تماس‌های شخصی خودداری کند.
اخلاق نشر
هیات تحریریه مجله نباید با افزایش ساختگی استانداردهای مجله، بر رتبه بندی مجله تاثیر بگذارند. به ویژه، نباید نویسندگان را ملزم کنند که منابع مقاله شامل مقالات مجله باشند، مگر به دلایل علمی واقعی.
هیات تحریریه مجله نباید نویسندگان را مجبور به استناد به مقالات، محصولات یا خدماتی کنند که سردبیر به آنها علاقه‌مند است.
هوشیاری نسبت به مقالات منتشر شده
هیات تحریریه مجله باید تصویری واضح از منابع مالی تحقیق داشته باشند و اطمینان حاصل کنند که کلیه مواد و روش‌های علمی منتشر شده مطابق با دستورالعمل‌های اخلاقی قابل قبول است.
هیات تحریریه مجله باید در صورت مشکوک بودن به سو رفتار، اعم از مقاله چاپ شده و یا چاپ نشده، اقدامات لازم را برای دستیابی به راه حل جهت حل مشکل انجام دهند.
هیات تحریریه مجله باید با بررسی و ارزیابی سوء رفتار گزارش‌شده یا مشکوک، در ارتباط با نشر، از تمامیت مقاله منتشر شده محافظت کنند. چنین اقداماتی عموماً شامل تماس با نویسنده مقاله و رسیدگی مناسب به شکایت یا ادعاهای مطرح شده است. اما همچنین ممکن است شامل ارتباطات بیشتر با موسسات و نهادهای تحقیقاتی مربوطه باشد. سردبیر همچنین باید از سیستم‌های مناسب نشر برای تشخیص سوء رفتار مانند سرقت ادبی استفاده کند.
ب) اصول اخلاقی مربوط به نویسندگان مجله و مسئولیت‌های آنها
همه نویسندگان باید متعهد شوند که مقاله آنها اثر اصلی خود آنها است، که حقوق مالکیت معنوی هیچ شخص یا نهاد دیگری را نقض نمی‌کند و نمی‌تواند به عنوان سرقت ادبی از هر اثر منتشر شده دیگری، از جمله آثار منتشر شده قبلی خود آنها، تلقی شود.
نویسنده مقاله
نویسنده مسئول باید از رضایت همه نویسندگان در انتشار و قرار دادن نام آنها به عنوان نویسنده همکار اطمینان حاصل کند. همه افرادی که مشارکت علمی یا ادبی قابل توجهی در کار گزارش شده داشته‌اند باید اسامی شان به عنوان نویسندگان همکار ذکر شود.
در مواردی که افراد دیگری در جنبه های اساسی مقاله (به عنوان مثال ویرایش ادبی) شرکت کردهاند، باید اسامی آنها در بخش تقدیر و تشکر ذکر شود.
انتظار می‌رود نویسندگان قبل از ارسال مقاله خود فهرست و ترتیب نویسندگان را به دقت بررسی نمایند و فهرست نهایی نویسندگان را در زمان ارسال نسخه اصلی تهیه نمایند. فقط در شرایط استثنایی، سردبیر افزودن، حذف یا تنظیم مجدد نویسندگان پس از ارسال مقاله را بررسی میکند و نویسنده باید به وضوح هر گونه درخواست را به سردبیر ارائه دهد.
همه نویسندگان باید با هرگونه اضافه، حذف یا تنظیم مجدد موافقت کنند. نویسندگان مسئولیت جمعی کار را بر عهده می‌گیرند. هر نویسنده به تنهایی مسئول است تا اطمینان حاصل کند که سوالات مربوط به صحت یا درستی هر بخش از کار به طور مناسب بررسی و حل شده است.
وابستگی سازمانی
اگر موسسه ای یا دانشگاهی سهمی برای مشارکت نویسنده در مقاله داشته باشد، باید به عنوان وابستگی سازمانی نویسنده ذکر شود. اشتغال، فعالیت آموزشی فعلی و مسئولیت نظارتی را می‌توان توجیهی برای اعتبار بخشیدن به یک موسسه به عنوان وابستگی سازمانی نویسنده در نظر گرفت. همه نویسندگان باید قبل از ارسال، از نسخه نهایی مقاله مطلع باشند. پروف برای مقاله پذیرفته شده از طریق ایمیل برای نویسنده مسئول ارسال میشود. وظیفه نویسنده مسئول است که با نویسندگان همکار در مورد پروف مشورت کند.
اصالت مقاله
نویسندگان نباید آثار منتشر شده قبلی و یا آثاری که اساساً به صورت جزئی یا کامل بر اساس آثار قبلی چاپ شده است را ارسال کنند. نویسندگان نباید به هیچ وجهی مقاله را به طور همزمان به بیش از یک مجله ارسال کنند.
صحت داده ها و تحلیل های ارائه شده
نویسندگان مقالات پژوهشی باید گزارش دقیقی از پروژه انجام شده خود و همچنین بحث بیطرفانه در مورد اهمیت آن ارائه دهند. داده‌های اصلی باید به طور دقیق در مقاله (اعم ازمتن اصلی مقاله یا به عنوان بخش تکمیلی) با جزئیات کافی و منابع نشان داده شود تا دیگران بتوانند کار را تکرار کنند.
سرقت ادبی/ علمی
نویسندگان باید به طور مناسب به همه مقالات مربوطه ارجاع دهند. اطلاعاتی که به صورت خصوصی، مانند مکالمه، مکاتبات یا بحث با اشخاص ثالث به دست می‌آید، نباید در کار نویسنده مورد استفاده قرار گیرد یا گزارش شود مگر اینکه به طور کامل و با اجازه شخص ثالث ذکر شود. سرقت ادبی در اشکال مختلف آن، از قبول کردن مقاله دیگری به عنوان مقاله خود نویسنده، تا کپی یا ترجمه قسمت های قابل توجهی از مقاله دیگران (بدون ذکر منبع) و ادعای نتایج حاصل از تحقیقات دیگران، رفتاری غیراخلاقی است و غیرقابل قبول است.
مجله "یافته های نوین در علوم زیستی" شرایط و ضوابط COPE در مورد سرقت ادبی را می‌پذیرد و در صورت هرگونه اقدام سرقت ادبی آشکار مطابق نمودارها و گردش کار تعیین شده در COPE عمل میکند.
بازنشر بهعنوان سرقت ادبی تلقی میشود و مجله "یافته های نوین در علوم زیستی" به نویسندگان اکیداً توصیه می کند که از ارسال مقاله یا تغییر مقالاتی که قبلاً در جای دیگر به زبان انگلیسی یا هر زبان دیگری منتشر شده است، خودداری کنند.
-
مخاطرات و موضوعات انسانی، جانوری و گیاهی
اگر کار شامل مواد شیمیایی، فرایندها یا تجهیزاتی است که خطراتی در استفاده از آنها وجود دارد، نویسنده باید آنها را به وضوح در مقاله مشخص کند.
اگر کار شامل استفاده از موضوعات جانوری یا انسانی است، نویسنده باید اطمینان حاصل کند که تمام مراحل پژوهش مطابق قوانین مربوطه و دستورالعمل‌های حقوقی انجام شده است و کمیته (های) حقوقی مناسب آنها را تأیید کردهاند. نویسندگان باید در مقاله اظهار نمایند که رضایت آگاهانه برای آزمایش با نمونههای انسانی را کسب کردهاند. حریم خصوصی افراد باید همیشه رعایت شود.
نویسندگان باید تأیید کنند که گنجاندن گونه‌های جانوری یا گیاهی در معرض خطر در مطالعه آنها مطابق با سیاستهای حفاظتی منطقه‌ای و بین‌المللی است. اجازه نمونه‌برداری از مناطق حفاظت شده باید به طور قانونی توسط مقامات مربوطه داده شود و مجوز قانونی باید در مقاله ذکر شود.
عکسها
ویرایش تصاویر به شکلی که داده‌ای در آنها کم یا زیاد شود قابل قبول نیست. تنظیم روشنایی، کنتراست یا تعادل رنگ در صورتی قابل قبول است که اطلاعات موجود در نسخه اصلی را مبهم یا حذف نکند. دستکاری تصاویر فقط برای وضوح بیشتر قابل قبول است، اما دستکاری برای اهداف دیگر می‌تواند به عنوان سوء‌استفاده اخلاقی علمی تلقی شود. عکسهایی با سوژه‌های انسانی قابل تشخیص به شرح زیر پذیرفته می شوند.
-
عکس هایی با سوژه‌های انسانی قابل شناسایی
در عکسها، سونوگرافی‌ها، سی‌تی‌اسکن‌ها و غیره، تا آنجا که ممکن است هویت فیزیکی سوژه انسانی باید پنهان شود، مگر اینکه مجوز کتبی برای استفاده از عکس از شخص یا سرپرست قانونی وی تهیه و به مجله ارائه شده باشد. مجوز باید به طور واضح در متن اصلی در محل مناسب (یا در راهنمای شکل یا در قسمت متن) قید شود.
-
داروها، دستگاه‌ها و آمادگی برای استفاده از مواد
نام‌های عمومی، علائم تجاری، مدل‌ها و اطلاعات تولیدکنندگان (نام، شهر و کشور مبدا) داروها، ابزارهای تهیه شده و آمادگی برای استفاده از مواد باید در قسمت مواد و روش‌ها ذکر شود.
اختصارات
فقط از اختصارات استاندارد که در سطح بین المللی و/یا ملی شناخته شده‌اند استفاده کنید و همه اختصارات را در اولین استفاده در متن و به دنبال اختصار در پرانتز مشخص کنید. در صورت شباهت کلی بین عناوین اختصاری دو یا چند موسسه، باید اختصارات جدیدی برای تمایز مناسب موسسات ذکر شده تعیین شود.
نقش منابع مالی
نویسندگان باید منابع مالی را با شناسایی کسانی که برای انجام تحقیقات و/یا تهیه مقاله حمایت مالی کردهاند، تأیید کرده و نقش حامی مالی (در صورت وجود) را در طراحی، جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل یا تفسیر داده‌ها، نوشتن مقاله و تصمیم برای ارسال مقاله به منظور چاپ به طور مختصر شرح دهند. نقش منابع مالی باید هم در بخش تقدیر و تشکر مقاله و هم در نامه ضمیمه مقاله (covering letter) ذکر شود. اگر منابع تأمین مالی وجود نداشته است، نویسندگان باید آن را بیان کنند.
مشارکت‌کنندگان
نویسندگان باید مشارکت فردی خود را در مقاله در نامه ضمیمه مقاله اعلام کنند. همه نویسندگان باید به طور موثر در تحقیق و/یا تهیه مقاله مشارکت داشته باشند. نقش‌های هر نویسنده باید توضیح داده شود.
تعارض منافع
نویسندگان باید هر گونه تعارض منافع احتمالی، اعم از حرفه ای یا مالی ممکن در رابطه با مقاله را هم در متن اصلی مقاله و هم در نامه ضمیمه مقاله اعلام کنند. تعارض منافع عبارت است از هرگونه روابط مالی یا شخصی با افراد یا سازمان‌ها، که ظرف سه (۳) سال از شروع کار ارسال شده وجود دارد، که می‌تواند به طور نامناسب بر مقاله تحقیقاتی ارسال شده تأثیر بگذارد یا تصور شود که تاثیرگذار است. تعارض منافع احتمالی شامل اشتغال، مشاوره، مالکیت سهام، افتخارات، شهادت کارشناسان، درخواست‌های ثبت اختراع، ثبت‌نام‌ها و کمک‌های مالی میشود.
تقدیر و تشکر
نویسندگان باید در بخش تقدیر و تشکر مقاله، قدردانی را انجام دهند تا نقش مشارکت‌کنندگان غیر نویسنده مانند سرمایه‌گذاران، تامین‌کنندگان مالی و مشاوران را تأیید کنند.
ج) اصول اخلاقی داوران مجله و مسئولیت‌های آنها
مشارکت در تصمیم‌گیری‌های تحریریه
داوری همتا به سردبیر در تصمیم‌گیری‌های مناسب تحریریه کمک میکند و به نویسنده(ها) کمک میکند تا مقاله را از طریق ارتباطات تحریریه بهبود بخشد. داوران باید قبل از موافقت با بازنویسی مقاله، هرگونه تعارض احتمالی منافع را اعلام کنند. داوران باید تمام تلاش خود را برای ارائه گزارش به موقع (ظرف ۳ هفته) انجام دهند و در صورت عدم امکان به سردبیر اطلاع دهند. داوران باید یک گزارش بازبینی سازنده، جامع، اثبات شده و مناسب را ارائه دهند.
محرمانه بودن
هر نوع مقاله دریافت شده برای بررسی باید به عنوان اسناد محرمانه تلقی شود. محتوای مقاله نباید با هیچ شخصی خارج از فرایند بررسی مقاله به اشتراک گذاشته شود. داوران نباید بدون اجازه سردبیرمستقیماً با نویسندگان تماس بگیرند.
مطالب منتشر نشده‌ای که در مقاله ارسال شده افشا می‌شوند، نباید بدون رضایت کتبی نویسنده در تحقیقات خود داور مورد استفاده قرار گیرند.
اطلاعات یا ایده‌های ممتاز که از طریق داوری به دست می آیند باید محرمانه نگه داشته شوند و از آنها به نفع شخصی استفاده نشوند.
هشدار نسبت به مسائل اخلاقی
داور باید نسبت به مسائل اخلاقی احتمالی در مقاله هوشیار باشد و این موارد را به سردبیر تذکر دهد.
داوران باید هرگونه شباهت قابل توجه بین مقاله مورد بررسی و هر مقاله چاپ شده یا مقاله ارسال شده که از آنها مطلع هستند را به سردبیر مجله اطلاع دهند.
داوران باید اطمینان حاصل کنند که مواد و روش‌های پژوهش با دستورالعمل‌های اخلاقی قابل قبول مطابقت دارند.
داوران باید از اظهاراتی در گزارش خود که ممکن است به عنوان خدشه‌دار شدن شهرت هر شخصی تعبیر شود، خودداری کنند.
استانداردهای هدفمندی و علایق رقابتی
بررسی‌ها باید به صورت هدفمند انجام شود. داوران باید به هر مقالهای که برای چاپ ارسال شده است بی طرفانه توجه کنند و هر یک را بر اساس شایستگی آن قضاوت کنند (یعنی اهمیت مقاله، اصالت، وضوح و ارتباط آن با هدف چاپ). داوران باید از هر گونه تعصب شخصی خود آگاه باشند و هنگام بررسی مقاله به این امر توجه کنند. انتقاد شخصی از نویسنده نامناسب است. داوران باید نظرات خود را به روشنی با استدلال‌های موثق بیان کنند. اگر داوری پیشنهاد کند که نویسنده‌ای ارجاعاتی به آثار داور (یا همکارانش) داشته باشد، باید با دلایل علمی واقعی باشد و نه به منظور افزایش تعداد استنادات داور یا افزایش دیدن آثار آنها.
|