فصلنامه

---

گسترش سازه­ی هوش هیجانی در متون روان­شناختی منجر به راه اندازی پژوهش­های نوین در این حیطه شده است. یافته­های پژوهشی نشان می­دهند که هوش هیجانی با عوامل متعدد روانی اجتماعی همبسته بوده و نقش اساسی در مشکلات بین فردی ایفا می­کند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه­ی هوش هیجانی و مشکلات بین فردی بود. بدین منظور ۱۴۰ نفر از دانشجویان دانشگاه سمنان به شیوه­ی نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای انتخاب و توسط پرسشنامه­های هوش هیجانی بار/ اُن و مشکلات بین فردی (بارکهام، هاردی و استارتوپ، ۱۹۹۴) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بیانگر این بود که بین اکثر مؤلفه­های هوش هیجانی و مشکلات بین فردی رابطه­ی منفی و معنادار وجود دارد. همچنین مؤلفه­های مختلف هوش هیجانی برخی از جنبه­های مشکلات بین فردی را مورد پیش­بینی قرار دادند. در مجموع، بر اساس یافته­های پژوهش حاضر می­توان گفت که هوش هیجانی با تأمین سلامت روانی، مشکلات بین فردی را کاهش داده و باعث بهبود کیفیت روابط اجتماعی و بین فردی می­شود

---

با توجه به اهمیت نقش هوش هیجانی در سلامت روان، هدف پژوهش حاضر عبارت از فراتحلیل تحقیقات انجام شده پیرامون رابطه میان هوش هیجانی و سلامت روان می باشد. این پژوهش با استفاده از تکنیک فرا تحلیل با یکپارچه کردن نتایج حاصل از انجام تحقیقات مختلف، میزان اندازه اثر رابطه هوش هیجانی با سلامت روان را مشخص نموده است. بدین منظور از بین ۴۵ پژوهش،۳۰پژوهش که از لحاظ روش شناختی مورد قبول بود، انتخاب و فراتحلیل بر روی آنها انجام گرفت. ابزار پژوهش عبارت از چک لیست فراتحلیل بود. پژوهش حاضر مبتنی بر ۴۷۲۱ شرکت کننده و ۳۰ اندازه اثر می باشد. یافته های پژوهش نشان داد رابطه هوش هیجانی و سلامت روان به طور کلی(۴۷/۰) می باشد زمانی که هوش هیجانی به عنوان صفت ارزیابی می شود ارتباط قوی تری با سلامت روان دارد(۵۱/۰ r=) نسبت به زمانی که به عنوان توانایی ارزیابی می شود(۳۸/۰r=). بنابراین هوش هیجانی بالاتر ارتباط معناداری با سلامت روان بهتر دارد.

---

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر­بخشی آموزش هوش هیجانی بر بهزیستی روانشناختی دانش آموزان تیزهوش انجام شد. پژوهش به روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل و دارونما انجام شد؛ بدین منظور ۴۵ نفر از بین دانش آموزان تیزهوش دختر سوم دبیرستان ناحیه ۲ شهر اصفهان انتخاب شدند. سپس به شیوه­ی تصادفی در گروه آزمایش (۱۵نفر)، دارونما (۱۵نفر) و کنترل (۱۵نفر) گمارده شدند. جهت سنجش متغیرهای اصلی مدل، از آزمون­های هوش هیجانی بار – ان و بهزیستی روانشناختی ریف استفاده شد. پس از گزینش، از سه گروه پیش آزمون گرفته شد و سپس گروه آزمایش تحت آموزش هوش هیجانی طی ۸ جلسه­ی حداکثر ۹۰ دقیقه­ای قرار گرفتند و پس از پایان برنامه، از سه گروه پس آزمون و دو ماه بعد پیگیری به عمل آمد. سپس داده­ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر نشان داد که آموزش هوش هیجانی در افزایش بهزیستی روانشناختی و مؤلفه­های آن از جمله پذیرش خود، روابط مثبت با دیگران، خودمختاری، تسلط بر محیط، زندگی هدفمند و رشد شخصی تأثیر دارد. به نظر می­رسد ارائه­ی دروسی با محتوای هوش هیجانی در مدرسه می­تواند بر سلامت روان و بهزیستی روانشناختی دانش آموزان تیزهوش مؤثر باشد.

---

هدف پژوهش حاضر ارزیابی مدل ساختاری تبیین سرمایه های اجتماعی-هیجانی بر اساس هوش هیجانی و واکنش پذیری هیجانی با نقش واسطه ای صبر بود. طرح پژوهش حاضر کاربردی و از نوع پژوهشهای همبستگی به روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. نمونه مورد مطالعه ۶۲۵ نفر( ۳۹۹ نفر زن و ۲۲۶ نفر مرد) از دانشجویان دانشگاه اراک بودند که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های سرمایه های اجتماعی-هیجانی و تاب آوری، هوش هیجانی، واکنش پذیری هیجانی و صبر پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان داد که متغیرهای صبر و هوش هیجانی اثرات مستقیم معناداری بر سرمایه های اجتماعی-هیجانی دارند. همچنین نقش واسطه ای صبر در اثر هوش هیجانی و واکنش پذیری هیجانی بر سرمایه های اجتماعی-هیجانی معنادار است( P<۰/۰۵). در مجموع نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که هوش هیجانی و واکنش پذیری هیجانی بر سرمایه های اجتماعی-هیجانی با واسطه صبر اثر معناداری دارند. لذا پرورش این فضیلت اخلاقی میتواند در تقویت سرمایه های اجتماعی-هیجانی سودمند باشد.