دوره 14، شماره 53 - ( 9-1404 )                   جلد 14 شماره 53 صفحات 0-0 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Ramezanzadehlasboyee M, Samian M. Factors Influencing the Development of Agritourism and Prioritization of Counties in Mazandaran Province Based on Agritourism Potential. serd 2025; 14 (53)
URL: http://serd.khu.ac.ir/article-1-4079-fa.html
رمضان زاده لسبویی مهدی، سامیان مسعود. عوامل موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی و اولویت‌بندی شهرستان‌های استان مازندران. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. 1404; 14 (53)

URL: http://serd.khu.ac.ir/article-1-4079-fa.html


1- گروه مدیریت جهانگردی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندارن، بابلسر، ایران.
2- گروه مدیریت جهانگردی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندارن، بابلسر، ایران. ، m.samian92@basu.ac.ir
چکیده:   (44 مشاهده)
هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی و اولویت‌بندی شهرستان‌های استان مازندارن براساس پتانسیل‌های گردشگری انجام شده است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ پارادایم از نوع تحقیقات آمیخته (کیفی کمّی) با رویکرد اکتشافی است که در دو مرحله طراحی و اجرا شده است. در مرحله اول، ابتدا به‌منظور شناسایی و استخراج عوامل موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی از روش نمونه‌گیری هدفمند و با در نظر گرفتن شاخص اشباع نظری داده‌ها 25 مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام شد. پس از انجام مصاحبه‌ها با استفاده از روش تحلیل محتوا طی مراحل کدگذاری باز و محوری عوامل موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی شناسایی شدند. در مرحله دوم به منظور اولویت‌بندی شهرستان‌های استان مازندران در خصوص گردشگری کشاورزی از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره‌ی تاپسیس استفاده شده است.
یافته‌ها: براساس نتایج این پژوهش، عوامل متعددی در توسعه گردشگری کشاورزی نقش داشته و نیز این عوامل خود سهمی در توسعه پایدار جوامع روستایی دارند که نتایج حاصل از مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختار یافته نشان داد 5 عامل اصلی در توسعه گردشگری کشاورزی در استان مازندران موثر هستند که شامل عامل اقتصادی و زیرساختی، عامل اجتماعی و فرهنگی، عامل سیاستی و مدیریتی، عامل ترویجی و آموزشی و عامل محیطی و طبیعی است. همچنین، نتایج حاصل از اولویت‌بندی شهرستان‌های استان مازندران نشان داد که از 22 شهرستان مازندارن از نظر شاخص‌های پتانسیل گردشگری کشاورزی 5 شهرستان (آمل، بابل، بهشهر، تنکابن و ساری) دارای وضعیت بسیار خوب، 10 شهرستان (بابلسر، جویبار، چالوس، رامسر، فریدونکار، قائمشهر، کلاردشت، محمودآباد، نور و نوشهر) دارای وضعیت خوب، 3 شهرستان (سیمرغ، عباس‌آباد و نکا) دارای وضعیت متوسط و 4 شهرستان (سوادکوه، سوادکوه شمالی، گلوگاه و میاندورود) دارای وضعیت ضیعفی از لحاظ پتانسیل‌های گردشگری کشاورزی هستند. بنابراین، برای برنامه‌ریزی توسعه گردشگری کشاورزی در این استان باید به این موارد توجه شود.
نتیجه‌گیری: استان مازندران با داشتن 3/2 درصد اراضی زیرکشت کشور، برابر 8/7 درصد تولید محصولات کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده که حدودا سه برابر میانگین کشور است. این استان با سطح زیرکشت 218 هزار هکتار برنج و تولید حدود 1187 هزار تن شلتوک، حدود 36/6 درصد سطح را دارا بوده و در تولید برنج مقام اول کشور را دارد؛ در مرکبات با سطحی حدود 157 هزار هکتار و تولید 2800 تن دارای رتبه 4 به لحاظ سطح و رتبه 2 به لحاظ تولید در کشور است. با توجه به ویژگی‌ها و پتانسیل‌های بسیار بالای استان مازندران در زمینه کشاورزی و نیز گردشگری، شناخت عوامل موثر بر توسعه گردشگری کشاورزی به عنوان یک راهبرد مهم برای توسعه این استان ضروری است. از سوی دیگر، با توجه به ظرفیت شهرستان‌های مختلف این استان در حوزه گردشگری و نیز کشاورزی در این پژوهش سعی شد تا شهرستان‌های استان مازندارن براساس پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های خود در زمینه گردشگری کشاورزی اولویت‌بندی شوند تا بتوانند برای برنامه‌ریزی برای سیاستگذران و مسئولین موثر واقع شود.
     
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1404/1/5 | پذیرش: 1404/5/5

فهرست منابع
1. ارمغان، سمین (1398). ارزیابی شاخص‌های اجتماعی- فرهنگی در پایداری گردشگری روستاهای شهرستان نور. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، 6(3)، 347-362. [DOI:10.22048/rdsj.2020.169619.1776]
2. بسته نگار، مهرنوش. (1402). توسعۀ اگریتوریسم در شهر تالابی بندر خمیر با تحلیل راهبردی SOAR. مجله گردشگری فرهنگ، 4(13)، 24-33. [DOI:10.22034/toc.2023.394621.1118]
3. پرور، فاطمه و خورشید، صدیقه (1403). ارائه الگوی پیشران‌های توسعه گردشگری کشاورزی با رویکرد توسعه پایدار (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان دورود استان لرستان). فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا، 5(3)، 103-78. [DOI:10.22077/vssd.2024.6708.1203]
4. پناهی، سیده معصومه؛ پورکریمی، جواد و رمضان، مجید (1397). ارائه مدل شایستگی حرفه ای مدیران پژوهشی در سازمان‌های پژوهش محور. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 8(1)، 23-46. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.22286977.1397.8.1.4.6
5. پورفرج، اکبر و نقوی، مریم (1401). عوامل تعیین کننده سفر و رفتار گردشگران کشاورزی در مناطق روستایی استان مازندران. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 11(4)، 251-275. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23222131.1401.11.42.12
6. حریری، نجلا (1385). اصول و روش‌های پژوهش کیفی. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
7. سالاری‌پور، علی اکبر؛ علیزاده جورکویه، فرنگیس؛ فریدی فشتمی، عالیه و یوسفی ماتک، حمیدرضا (1401). شناسایی ظرفیت‌های توسعه کسب وکارهای خلاق روستایی از طریق گردشگری کشاورزی. گردشگری و اوقات فراغت، 7(13)، 21-36. [DOI:10.22133/tlj.2022.336228.1041]
8. سلیمان نژاد، رضا؛ علی بیگی، امیرحسین و صالحی، لاله (1400). تحلیل ذینفعان توسعه پایدار گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران. فصلنامه پژوهش های روستایی، 12(4)، 662-683. [DOI:10.22059/jrur.2022.330327.1672]
9. سلیمان نژاد، رضا؛ علی بیگی، امیرحسین و صالحی، لاله (1400). ظرفیت‌های غرب استان مازندران برای توسعه‌ی پایدار گردشگری کشاورزی. فصلنامه برنامه ریزی و توسعه گردشگری، 10(39)، 79-112. [DOI:10.22080/jtpd.2022.22191.3600.]
10. سلیمان نژاد، رضا؛ علی بیگی، امیرحسین و صالحی، لاله (1402). سنجش وضعیت گردشگری کشاورزی غرب مازندران از لحاظ پایداری. دوفصلنامه تحقیقات ترویج و توسعه روستایی، 1(1)، 169-193. [DOI:10.30470/jrdes.2023.708016]
11. شیرمحمدی، یزدان و چوبدار، ایرج (1402). اثر استراتژی‌های فعال و دوگانه واکنشی بر کارآفرینی و بهبود عملکردکسب وکارهای گردشگری کشاورزی. راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، 10(19)، 27-40. http://dx.doi.org/10.61186/jea.10.19.27
12. غیناقی، الهه؛ فلاح، زین‌العابدین؛ بهلکه، طاهر؛ و عسگری، اسرا (1403). عوامل مؤثر بر توسعه فرصت‌های کارآفرینی گردشگری: مطالعه‌ای در مجموعه‌های سوارکاری. کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، 11(4)، 105-124. [DOI:10.22069/jead.2024.22820.1855]
13. کارپیشه، لیلا و علی یاری، مهدی (1403). راهکارها و چالش‌های گردشگری کشاورزی در فقرزدایی و ارتقای توسعه پایدار در جوامع روستایی. جغرافیا و روابط انسانی، 7(2)، 464-481. [DOI:10.22034/gahr.2024.493671.2327]
14. محمدی، کریم؛ محمدزاده، مهناز. و شرقی، طاهره (1398). شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بر توسعه پایدار گردشگری روستایی (مطالعه موردی: روستای زرآباد بخش الموت شرقی قزوین). راهبردهای توسعه روستایی، 6(4)، 443-427. [DOI:10.22048/rdsj.2020.204571.1820]
15. محمودی، مریم؛ چیذری، محمد؛ کلانتری، خلیل و رکن الدین افتخاری، عبدالرضا (1401). تبیین برخی از عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری کشاورزی در باغ‌های مرکبات (موردمطالعه: استان‌های حاشیه دریای خزر). مطالعات مدیریت گردشگری، 17(57)، 79-111. [DOI:10.22054/tms.. 2021.33799.1975]
16. مودودی ارخودی، مهدی؛ فردوسی، سجاد و نجفی، عصمت (1403). عوامل موثر بر بازاریابی گردشگری در مناطق روستایی (مورد مطالعه: مناطق روستایی شهرستان قائنات). کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، 11(1)، 101-124. [DOI:10.22069/jead.2023.21802.1763]
17. مودودی ارخودی، مهدی؛ فردوسی، سجاد. و رحیمی طاقانکی، نرگس (1403). واکاوی و تبیین عوامل توسعه گردشگری کشاورزی در مناطق روستایی (مورد مطالعه: مناطق روستایی شهرستان سامان). جغرافیا و برنامه‌ریزی، 28(90)، 343-329.http//doi.org10.22034/gp.2024.59093.3200
18. وزین، نرگس؛ صادقی، علی و براتی، زهرا (1403). مکان یابی روستاهای مستعد توسعه گردشگری کشاورزی (مطالعۀ موردی: شهرستان سمیرم). فصلنامه برنامه ریزی فضایی، 14(3)، 30-1. [DOI:10.22108/sppl.2024.141052.1781]
19. An, W., & Alarcón, S. (2020). How can rural tourism be sustainable? A systematic review. Sustainability, 12(18), 7758. [DOI:10.3390/su12187758]
20. Armaghan, S. (2019). Socio-cultural indicators in the sustainability of tourism in the villages of Noor County. Quarterly Journal of Rural Development Strategies, 6(3), 347-362. (in Persian). [DOI:10.22048/rdsj.2020.169619.1776]
21. Bahatta, K., Itagaki., & Ohe, Y. (2019). Determinant Facyors of Farmer's Willingness to Start Agritourism in Rural Nepal. Journal of Agricultural Extension and Rural Development. 4(1). 146-167. http://dx.doi.org/10.1515/opag-2019-0043
22. Baipai, R., Chikuta, O., Gandiwa, E., & Mutanga, C. N. (2023). A framework for sustainable agritourism development in Zimbabwe. Cogent Social Sciences, 9(1), 2201025. [DOI:10.1080/23311886.2023.2201025]
23. Bastenegar, M. (2023). Development of Agritourism in the Wetland City of Bandar Khamir Using Strategic Analysis of SOAR. Journal of Cultural Tourism, 4(13), 24-33. (in Persian). [DOI:10.22034/toc.2023.394621.1118]
24. Brandth, B., & Haugen, S.M. (2011), Farm diversification into tourism implications for social identity?. Journal in Rural Studies, 27(1), 35-44. http://dx.doi.org/10.1016/j.jrurstud.2010.09.002
25. Calina, A., Calina, J., & Iancu.T. (2017). Research regarding the implementation, Development and impacy of Agri-tourism on Pomania's Rural areas between 1990 and 2015. Environ.Eng. Manage. 16.157-168. http://dx.doi.org/10.30638/eemj.2017.018
26. Cheng, C.H., & Lin, Y. (2002). Evaluating the best main battle tank using fuzzy decision theory with linguistic criteria evaluation. European Journal of Operational Research, 142, 174-186. http://dx.doi.org/10.1016/S0377-2217(01)00280-6
27. Ciolac, R., Rujescu, C., Constantinescu, S., Adamov, T., Drago I.M., & Lile, R. (2019). Management of a tourist Village establishment in mountainous area through analysis of costs and incomes. Sustainability, 9, 875. http://dx.doi.org/10.3390/su9060875
28. Elshaer, I.A., Azazz, A.M., Ameen, F.A., & Fayyad, S. (2022). Agritourism and peer-to-peer accommodation: A moderated mediation model. Agriculture, 12(10), 1586. [DOI:10.3390/agriculture12101586]
29. Gheynaghi, E., Fallah, Z., Bahlake, T., & Askari, A. (2024). Factors Influencing the Development of Entrepreneurial Opportunities in Tourism: A Study of Equestrian Centers. Journal of Studies in Entrepreneurship and Sustainable Agricultural Development, 11 (4), 105-124. (in Persian). [DOI:10.22069/jead.2024.22820.1855]
30. Hollas, C., Chase, L., Conner, D., Dickes, L., Lamie, R., Schmidt, C. & Quella, L. (2021). Factors related to profitability of agritourism in the unitedstates: results from a national survey of operators. Sustainability, 13(23), 13334. [DOI:10.3390/su132313334]
31. Icoz, O., Pirnar, I., & Gunlu, E. (2012). The agritourism potential of the Aegean region. [Online]. Available. https://www.researchgate.net/publication/228463998
32. Kardaras, D.K., Karakostas, B., & Mamakou, X.J. (2013). Content presentation personalisation and media adaptation in tourism web sites using Fuzzy Delphi Method and Fuzzy Cognitive Maps. Expert Systems with Applications, 40, 2331-2342. [DOI:10.1016/j.eswa.2012.10.031]
33. Karpishe, L., & Aliyari, M. (2024). Solutions and challenges of agricultural tourism in poverty alleviation and promotion of sustainable development in rural communities. Geography and Human Relations, 7(2), 464-481. (in Persian). [DOI:10.22034/gahr.2024.493671.2327]
34. Kaswanto, N.N. (2015). Land suitability for agrotourism through agriculture, tourism, beautification and amenity (ATBA) method. Procedia Environmental Sciences, 24, 35-38. http://dx.doi.org/10.1016/j.proenv.2015.03.006
35. Keeney, S., Hasson, F., & McKenna, H.P. (2001). A critical review of the Delphi technique as a research methodology for nursing. Internatinal Journal of Nursing Study, 38(2), 195-200. http://dx.doi.org/10.1016/S0020-7489(00)00044-4
36. Liu, J., Cheng, H., Jiang, D., & Huang, L. (2019). Impact of climate-related changes to the timing of autumn foliage colouration on tourism in Japan. Tourism Management, 70, 262-272. [DOI:10.1016/j.tourman.2018.08.021]
37. Lupi, C., Claudio, V., Mastronardi, L., Giannelli, A., & Scardera, A. (2017). Exploring the features of agritourism and its contribution to rural development in Italy. Land Use Policy. 64, 383-390. http://dx.doi.org/10.1016/j.landusepol.2017.03.002
38. Mahmoudi, M., Chizari, M., Kalantari, K., & Roknadin Eftekhari, A. (2022). Investigating Some of the Factors Affecting Agritourism Development in the Citrus Gardens (Studied Case: Caspian Sea Coastal Provinces). Tourism Management Studies, 17(57), 79-111. (in Persian). [DOI:10.22054/tms.. 2021.33799.1975]
39. Mododi Arkhudi, M., Ferdowsi, S., & Rahimi Taghanaki, N. (2025). Analyzing and Explaining the Factors of Agricultural Tourism Development in Rural Areas (Rural Areas of Saman County as a Case Study). Journal of Geography and Planning, 28 (90), 329-343. (in Persian). http//doi.org/10.22034/gp.2024.59093.3200
40. Mododi Arkhudi, M., Ferdowsi, S., & Najafi, E. (2024). Factors Affecting Tourism Marketing in Rural Areas (Rural Areas of Qaenat County as a Case Study). Journal of Studies in Entrepreneurship and Sustainable Agricultural Development, 11 (1), 101-124. (in Persian). [DOI:10.22069/jead.2023.21802.1763]
41. Mohammadi, K., Mohammadzadeh Nasirabadi, M., & Sharghi, T. (2020). Identifying and Investigating Factors Affecting Sustainable Development of Rural Tourism (Case Study: Zarrabad Village, East Alamut Section of Qazvin). Rural Development Strategies. 6(4). 427-443. (in Persian). [DOI:10.22048/rdsj.2020.204571.1820]
42. Mousazadeh, H., Ghorbani, A., Azadi, H., Almani, F. A., Zangiabadi, A., Zhu, K., & Dávid, L. D. (2023). Developing Sustainable Behaviors for Underground Heritage Tourism Management: The Case of Persian Qanats, a UNESCO World Heritage Property. Land, 12(4), 808. https://www.mdpi.com/2073-445X/12/4/808
43. Mullen, P. (2003). Delphi: myths and reality. Journal of Health Organisation and Management, 17(1), 37-52. [DOI:10.1108/14777260310469319]
44. Murry, T. J., Pipino, L. L., & Gigch, J. P. (1985). A pilot study of fuzzy set modification of Delphi. Human Systems Management, 5(1), 76-80. [DOI:10.3233/HSM-1985-5111]
45. Nematpour, M. & Khodadadi, M. (2020). Farm tourism as a driving force for socioeconomic development: a benefits viewpoint from Iran. Current Issues in Tourism. 24(2), 247-263. http://dx.doi.org/10.1080/13683500.2020.1711712
46. Panahi, S.M., Pourkarimi, J., & Ramezan, M. (2018). Presentation of the Professional Competency Model of Research Managers in Research-Based Organizations. Organizational Resource Management Research, 8(1). 23-46. (in Persian).
47. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.22286977.1397.8.1.4.6
48. Parvar, F., & Khorshid, S. (2024). Presenting a model of drivers of agricultural tourism development with a sustainable development approach (case study: villages in Dorud County, Lorestan Province). Quarterly Journal of Rural and Sustainable Development of Space, 5(3), 103-78. (in Persian). [DOI:10.22077/vssd.2024.6708.1203.]
49. Pourfaraj A., & Naghavi, M. (2023). Determinants of Behavioral Intentions of Agritourists in Rural Areas of Mazandaran Province. 11(42),253-277. (in Persian).
50. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23222131.1401.11.42.12.1
51. Putritamara, J.A., Azizah, S., & Ningsih, U.W. (2020). Rebranding Model of Dairy Cattle Agro Tourism in Malang, Indonesia. Technium Soc. Sci. J., 12, 113. http://repository.ub.ac.id/id/eprint/190026
52. Roman, M., Roman, M., & Prus, P. (2020). Innovations in agritourism: Evidence from a region in Poland. Sustainability, 12(12), 48-58. [DOI:10.3390/su12124858]
53. Salaripour, A.A., Alizadeh Jorkouyeh, F., Faridi Fashtami, A., & Yousefi Matek, H.R. (2022). Identify the Capacity to Develop Rural Business and Creative Work through Agrotourism (Case Study: Hendekhaleh Village). Tourism and Leisure Time Journal, 7(13), 21-36. (in Persian). [DOI:10.22133/tlj.2022.336228.1041]
54. Shirmohammadi, Y., & Choubdar, I. (2023). The effect of proactive and reactive dual strategies on entrepreneurship and performance improvement of agritourism businesses. Entrepreneurship Strategies in Agriculture, 10(19), 27-40. (in Persian). http://dx.doi.org/10.61186/jea.10.19.27
55. Soleiman Nezad, R., Alibeigi, A., & Salehi, L. (2023). Assessing the status of agricultural tourism in western Mazandaran in terms of sustainability. Bi-Quarterly Journal of Rural Extension and Development Research, 1(1), 169-193. (in Persian). [DOI:10.30470/jrdes.2023.708016]
56. Soleiman Nezad, R., Alibeigi, A., & Salehi, L. (2021). The potential of the west of Mazandaran province for sustainable development of agricultural tourism. Quarterly Scientific and Research Journal of Tourism Planning and Development, 10(39), 79-112. (in Persian). [DOI:10.22080/jtpd.2022.22191.3600]
57. Soleiman Nezad, R., Alibeigi, A., & Salehi, L. (2021). Analysis of stakeholders in the sustainable development of agricultural tourism in Western Mazandaran province. Quarterly Journal of Rural Research, 12(4), 662-683. (in Persian). [DOI:10.22059/jrur.2022.330327.1672]
58. Thompson, M. (2020). Farmers' markets and tourism: Identifying tensions that arise from balancing dual roles as community events and tourist attractions. Journal of Hospitality and Tourism Management, 45, 1-9. [DOI:10.1016/j.jhtm.2020.06.016]
59. Tseng, M. L., Chang, C. H., Wu, K. J., Lin, C. W.R., Kalnaovkul, B., & Tan, R. R. (2019). Sustainable agritourism in Thailand: Modeling business performance and environmental sustainability under uncertainty. Sustainability, 11(15), 4087. [DOI:10.3390/su11154087]
60. Vazin, N., Sadeghi, A., & Barati, Z. (2024). Locating villages suitable for agricultural tourism development (case study: Semirom County). Journal of Spatial Planning, 14(3), 30-1. (in Persian). [DOI:10.22108/sppl.2024.141052.1781]
61. Wojcieszak-Zbierska, M. M., Jęczmyk, A., Zawadka, J., & Uglis, J. (2020). Agritourism in the era of the coronavirus (COVID-19): A rapid assessment from Poland, Agriculture, 10(9), 1-19. http://dx.doi.org/10.3390/agriculture10090397
62. Wu, Ch. & Fang, W. (2011). Combining the Fuzzy Analytic Hierarchy Process and the Fuzzy Delphi Method for Developing Critical Competences of Electronic Commerce Professional Managers. Qual Quant, 45 (4), 45, 751-768. http://dx.doi.org/10.1007/s11135-010-9425-6

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 |

Designed & Developed by : Yektaweb