فاطمه تورانی، کمال عطایی سلوط، حمید امیرنژاد،
دوره 14، شماره 53 - ( 9-1404 )
چکیده
هدف: امروزه توجه به محیط‌زیست در تمامی بخش‌های کشور به‌ویژه محیط‌های روستایی اهمیت یافته است. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین هزینه خسارت اقتصادی آلودگی هوا ناشی از انتشار بوی نامطبوع تولیدات دارویی در شهرستان ساری با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط است. در این پژوهش تلاش شده است تا اثرات متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی بر پذیرش یا عدم پذیرش مبالغ پیشنهادی بر تمایل به پرداخت و تمایل به دریافت افراد جامعه برای بهبود و یا تحمل وضعیت فعلی هوای اطراف کارخانه آنتی‌بیوتیک‌سازی در شهرستان ساری بررسی شود.
روش پژوهش: در این پژوهش، روش گردآوری اطلاعات مورد نیاز در ارزشگذاری مشروط، گزینش دوگانه یک و نیم حدی (OOHB) است. برای گردآوری نمونه‌ها و استخراج داده از روش نمونه‌گیری کوکران استفاده شد. برای جمع‌آوری اطلاعات، از ترجیحات افراد در روش ارزشگذاری مشروط برای برآورد توابع مربوطه استفاده شد. برای محاسبه میانگین تمایل به پرداخت جامعه هدف از روش ارزشگذاری مشروط استفاده شد. برای تحلیل آمار توصیفی و تعیین پایایی پرسشنامه از نرم افزار SPSS و برای برآورد مدل لاجیت از نرم افزار اقتصادسنجی SHAZAM استفاده شد.
یافته‌ها: در الگوی تمایل به پرداخت، متغیرهای 1) مالک-مستاجر، 2) میزان تحصیلات و 3) عضویت در سازمان‌های مردم نهاد تأثیر مثبت و معنی‌داری بر پذیرش مبلغ پیشنهادی داشته؛ متغیر پیشنهاد قیمت، تأثیر منفی بر تمایل به پرداخت افراد برای بهبود وضعیت هوای پیرامونی کارخانه آنتی بیوتیک‌سازی داشتند. در الگوی تمایل به دریافت، متغیرهای 1) پیشنهاد قیمت، 2) اخلاق‌گرایی-هدف‌گرایی، 2) درآمد ماهیانه خودشخص تأثیر مثبت و معنی‌دار و متغیرهای 1) سن و 2) میزان تحصیلات تأثیر منفی بر تمایل دریافت برای وضعیت فعلی هوا داشتند. در پایان، میانگین تمایل به دریافت و تمایل به پرداخت افراد جامعه به ترتیب 791/339 و 32/705 میلیون تومان در سال برآورد شده است که به عنوان میزان خسارت اقتصادی وارده به جوامع پیرامونی این کارخانه صنعتی ناشی از آلودگی هوا، در نظر گرفته می‌شود.
نتیجه‌گیری: در طراحی برنامه‌ها و سیاست‌های محیط زیستی، توجه به ارزش‌های اخلاقی و منافع اقتصادی به صورت هم‌زمان می‌تواند به تعادل میان حفاظت از منابع طبیعی و تأمین نیازهای اقتصادی افراد کمک کند و در نهایت منجر به بهبود شرایط محیطزیستی و ارتقاء کیفیت زندگی جامعه شود.
