گردشگری روستایی بهعنوان یکی از برجستهترین بخشهای فعالیتی برای متنوعسازی و بازساخت مطلوب اقتصاد روستایی، مورد توجه اندیشمندان و برنامهریزان توسعۀ روستایی است. تجربههایگوناگون جهانی نشان داده است که ضعف در برنامهریزی و مدیریت توسعه گردشگری روستایی، اثربخشی مطلوب آن را با چالش روبرو میسازد. اثرات گردشگری از برآیند روابط میان گردشگران و اشکال مختلف گردشگری با جامعه میزبان و محیط‌زیست مقصد گردشگری پدید میآید. در این پژوهش، مطالعۀ اثرات گردشگری در منطقه مورد مطالعه طی دو مرحله با استفاده از روش‌های کیفی و کمّی به عمل آمد. در مرحله کیفی به منظور شناخت ادراکات جامعه محلی از اثرات گردشگری در محدوده روستاهای رودخانه کُلان شهرستان ملایر از تکنیک توفان ذهنی گروهی استفاده شد. برگزاری جلسات توفان ذهنی گروهی شناخت لازم از اثرات گردشگری در محدوده روستایی حوضه سد کُلان فراهم ساخت. در مرحله دوم به منظور تحلیل ادراکات مردم محلی از اثرات گردشگری در مقیاس وسیع‌تر، نتایج جلسات توفان ذهنی مبنای طراحی پرسشنامه به عنوان ابزار پژوهش قرار گرفت؛ به طوری که گزارههای شناسایی شده به عنوان اثرات گردشگری (11 اثر مثبت و 8 اثر منفی) هر کدام به عنوان یک پرسش مطرح شد. بر اساس فرمول کوکران 350 نفر به عنوان جامعه نمونه اننتخاب شد. به منظور تحلیل داده‌های پرسشنامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به شیوه تحلیل مؤلفه‌های اصلی استفاده شد. یافته‌های حاصل از پژوهش بیانگر اثرات مثبت گردشگری در ابعاد "اقتصادی"، "محیطی (کالبدی-فضایی)"، و "اجتماعی"، همچنین اثرات منفی گردشگری به شرح ابعاد "محیط‌زیستی"، "اجتماعی و امنیتی"، و "فرهنگی" است. نتایج پژوهش دربردارنده اشتراکاتی با سایر مطالعات مرتبط با موضوع و همچنین دستاوردهایی کاربردی برای مسئولان و مدیران محلی برای مدیریت اثرات گردشگری است.
