48 نتیجه برای گردشگری روستایی
تیمور آمار،
دوره 2، شماره 3 - ( 3-1392 )
چکیده
گردشگری به عنوان ابزاری مفید برای رشد اقتصادی در نواحی روستایی نقش غیر قابل انکاری داشته و بعنوان یک نیروی مؤثر در تحولات این مناطق محسوب می شود. اما تداوم این فعالیت در طول زمان واجد پیامدهایی است که دگرگونیهایی نظیرتعدد در سبک معماری و جانمایی کاربریها خارج از محدوده تعریف شده، تغییر در کاربریهای کشاورزی و به حاشیه رفتن فعالیتهای کلاسیک و ریشه دار در نواحی روستایی و همچنین عدم رعایت نظام کاربری اراضی از جمله آنهاست. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و باستناد مطالعات اسنادی و مشاهده و مصاحبه با کارشناسان و مدیران محلی به بررسی آسیبهای ناشی از توسعه گردشگری در یکی از نواحی روستایی استان گیلان (دهستان دیلمان شهرستان سیاهکل) میپردازد. ناحیه جغرافیایی این پژوهش یکی از محدوده های اکوتوریستی گیلان است که در طی دهه اخیر و بدلایلی که در این مقاله بدانها پرداخته خواهد شد شدیدترین تغییرات فضایی-کالبدی را در بستر محیطی خویش دیده و روند این تغیرات با شتاب چشمگیری در حال افزایش است. در واقع این مقاله تلاش دارد تا گسترش تفکر سرمایه داری و نقش آن در کثرت عناصر کالبدی با هویتهای مختلف و مالاً کاهش عناصر وحدت بخش مکانی را درناحیه به تحلیل بکشد. یافته های این تحقیق نشان می دهد به طور متوسط روزانه در حدود 230نفر گردشگر به منطقه وارد می شوند و بر همین اساس علیرغم کاهش 31 درصدی در جمعیت روستایی در فاصله سرشماریهای سال 1375 و 1385، درخواست برای ساخت و ساز در این ناحیه 25 درصد افزایش داشته است. علیرغم اینکه تمامی روستاهای بالای 50 خانوار ناحیه و همچنین مرکز اداری-سیاسی آن (شهر دیلمان) برخوردار ازطرح فیزیکی- کالبدی هستند لیکن سرعت تغییرات در چشم انداز جغرافیایی ناحیه به گونهایی است که مدیران نیز عملاً در دام منفعت مالی حاصل از این امر از سازماندهی این فضاهای بکر و مستعد غافل شده و ضرورت آنرا به فراموشی سپردهاند. تداوم این وضعیت میتواند به انحصارگرایی فضاهای جغرافیایی و از آن مهمتر تخریب منابع و واگرایی از اهداف و برنامه های توسعه پایدار ناحیه دیلمان بیانجامد.
کیومرث زرافشانی، لیدا شرفی، شهپر گراوندی، پرستو قبادی،
دوره 2، شماره 5 - ( 9-1392 )
چکیده
در عصر حاضر بسیاری از برنامهریزان، گردشگری روستایی را فعالیتی بسیار مهم برای توسعه روستاها معرفی کردهاند و هموارهآن را از دیدگاههای گوناگون مورد توجه قرار دادهاند؛ به طوری که اقتصاددانان صنعت گردشگری را صادرات نامرئی نامیدهاند. این صنعت، فعالیتی گسترده است که تأثیرات اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی مهمی را با خود به همراه دارد. لذا برنامهریزی در جهت توسعه گردشگری روستایی، نیازمند شناخت آثار و پیامدهای آن از دیدگاه جامعه میزبان میباشد که در نهایت همین امر منجر به توسعه پایدار منطقه میگردد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثرات گردشگری بر جامعه میزبان در منطقه ریجاب واقع در استان کرمانشاه است. حجم نمونه 270 نفر برآورد شد که از این میان، 200 پرسشنامه به روش تصادفی ساده جمعآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی این تحقیق نشان داد که توسعه گردشگری در منطقه مورد مطالعه دارای چهار پیامد عمده میباشد. این پیامدها عبارتند از: درآمدزایی، ایجاد مشکلات زیستمحیطی، توسعه فرهنگی و کاهش سرمایه اجتماعی. نتایج این مطالعه میتواند دستاوردهایی برای سازمان جهانگردی و گردشگری به همراه داشته باشد. بدین معنا که با بکارگیری نتایج این مطالعه میتوان اثرات مثبت گردشگری را تقویت و پیامدهای منفی آن را کاهش داد.
صادق هادیزاده زرگر، بهرنگ سخایی،
دوره 3، شماره 8 - ( 5-1393 )
چکیده
افزایش نرخ بیکاری و مهاجرت جوانان از سکونتگاههای روستایی، یکی از مهمترین تهدیدهای دهههای اخیر جوامع روستایی کشور بوده است. در این میان گردشگری به عنوان بستر بالقوه برای تغییر این وضعیت میتواند جریان اقتصادی، اشتغال و جمعیت را به سوی روستاها بازگرداند. توجه به پتانسیلهای موجود و سرمایهگذاری هدفمند در گردشگری روستایی یکی از زمینههای مناسبی است که در مقاله حاضر به آن پرداخته شد.هدف از این پژوهش تعیین مناسبترین زمینه توسعه گردشگری روستایی با در نظر گرفتن قابلیتها و محدودیتهای دهستان رودپیشمالی شهرستان ساری است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی بوده و در ابتدا با استفاده از تحلیلSWOT، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید محدوده مورد مطالعه در زمینه گردشگری مورد شناسایی قرار گرفته است. سپس از تلفیق تحلیلSWOT با تکنیکT2 FS-AHP، مناسبترین زمینه توسعه گردشگری روستایی تعیین شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد اکوتوریسم مناسبترین زمینه گردشگری دهستان رودپی شمالی شناخته شده، و سپس گردشگری فرهنگی، گردشگری ورزشی و در نهایت گردشگری کشاورزی در رتبههای بعدی جهت توسعه گردشگری روستایی در دهستان رودپیشمالی قرار دارد.
علی قاسمی، واراز مرادی مسیحی،
دوره 3، شماره 8 - ( 5-1393 )
چکیده
گردشگری روستایی و اقتصاد گردشگری در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی میباشد. افزون بر این بسیاری از برنامهریزان و سیاستگذاران توسعه نیز از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد میکنند و در همین ارتباط گردشگری روستایی نیز با برنامهریزی اصولی و شناسایی مزیتها و محدودیتها میتواند، نقش مؤثری در توسعه روستایی و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، تعیین و شناسایی ظرفیتها در جهت توسعه گردشگری پایدار روستای التپه در مجاورت شهر بهشهر در استان مازندران میباشد. این روستا با دارا بودن منطقه توریستی عباسآباد و ثبت جهانی آثار دوره صفویه، یکی از مهمترین سکونتگاههای روستایی شهرستان در حوزه گردشگری میباشد. مقاله حاضر در پی تبیین نقش گردشگری در توسعه پایدار اجتماعی - اقتصادی روستای التپه است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی از نوع پیمایشی بوده که با مطالعات میدانی و کتابخانهای دادههای مورد نیاز گردآوری شده است. در تحلیل دادهها با استفاده از مدل SWOT به تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها و ارائه راهبردها در جهت توسعه گردشگری و در نهایت توسعه پایدار گردشگری روستایی میپردازد. جامعه آماری شامل ساکنان روستایی (حدود 1900 نفر) و گردشگران (حدود 500 هزار نفر در سال) بوده است که حجم نمونه، شامل 218 نفر متشکل از دو گروه (78 نفر بومی بخش خدمات گردشگری و 140 نفر گردشگر) تعیین شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که نخست آستانه آسیبپذیری روستایی به لحاظ وجود منطقه تفریحی عباسآباد و چشم انداز اکوتوریستی بالاست. سپس گردشگری روستایی در این روستا نیازمند بازنگری و ارائه سیاستهای مناسب در جهت رفع محدودیتها و استفاده از مزیتهای نسبی موجود میباشد. در نهایت برنامهریزی گردشگری میتواند در این ناحیه موجب تنوع اقتصاد محلی و رونق فعالیتهای اقتصادی به صورت سازمان یافته در حوزه گردشگری شده و زمینه توسعه پایدار روستایی را فراهم آورد.
حامد قادرمرزی، داود جمینی، علیرضا جمشیدی،
دوره 4، شماره 14 - ( 11-1394 )
چکیده
پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت، از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ هدف، از نوع تحقیقات تحلیلی ـ توصیفی بوده که به منظور سنجش و ارزیابی تأثیرات گردشگری بر ساکنین روستای قوری قلعه، که به عنوان یکی از مهمترین مقاصد گردشگران در استان کرمانشاه و غرب کشور مطرح است، انجام گرفته است. جامعه آماری، کلیه سرپرستان خانوارهای واقع در روستای قوری قلعه تشکیل میدهد که جهت دستیابی به اهداف پژوهش، کلیه سرپرستان خانوار روستای مورد نظر (240=N)، به صورت تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفتهاند. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن با کسب نظرات اساتید دانشگاهی تأیید گردید. جهت بررسی پایایی ابزار تحقیق، یک مطالعه راهنما با تعداد 30 پرسشنامه در روستای بدرآباد واقع در 20 کیلومتری روستای قوری قلعه انجام گرفته است که ضریب آلفای کرونباخ به دست آمده (861 .0)، نشاندهنده قابل اعتماد بودن ابزار تحقیق بود. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمارههای توصیفی (فروانی، میانگین، انحراف معیار و ضریب تغییرات)، آزمون T تک نمونهای و تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از نرمافزار SPSS استفاده گردید. نتایج رتبهبندی متغیرهای مورد بررسی نشان داد گردشگری بیشترین اثرات را در روستای قوری قلعه بر متغیرهای ایجاد اشتغال برای ساکنین، افزایش درآمد ساکنین و تنوع فعالیتهای اقتصادی به ترتیب با ضریب تغییرات 114 .0، 119 .0، 127 .0، داشتهاند. گردشگری در توسعه روستای قوری قلعه با میانگین اثرگذاری 4 .3، تأثیر قابل توجهی را در توسعه این روستا داشته است. همچنین، نتایج تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد تأثیرگذاری گردشگران بر توسعه روستای قوری قلعه در شش عامل اصلی خلاصه میشود که در مجموع 6 .82 درصد از واریانس کل متغیر وابسته را تبیین کرده که به ترتیب اهمیت عبارت است از عامل اقتصادی (923 .18درصد)، عامل زیرساختی ـ کالبدی (692 .16 درصد)، عامل اجتماعی ـ فرهنگی (606 .15 درصد)، عامل بهداشتی ـ زیست محیطی (774 .14 درصد)، عامل مشارکتی (403 .9 درصد)، عامل امنیتی (202 .7 درصد).
اسدالله دیوسالار،
دوره 5، شماره 16 - ( 5-1395 )
چکیده
تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان طی سدههای اخیر به ویژه در زمینهی افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی، توسعه راههای ارتباطی، افزایش اوقات فراغت و بهبود رفاه اجتماعی، منجر به توسعهی گردشگری شده است. در این میان، گردشگری روستایی جزئی از صنعت گردشگری است که میتوان نقش عمدهای در توانمندسازی مردم محلی و تنوعبخشی به اقتصاد از طریق رونق صنایع دستی و صنایع بومی - محلی با سایر بخشهای اقتصادی ایفا نماید. هدف از این تحقیق بررسی و تحلیل نقش صنایع دستی در رشد اقتصاد گردشگری روستایی است. روش تحقیق به صورت پیمایشی و توصیفی- تحلیلی بوده است، گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی از طریق پرسشنامه در قالب طیف لیکرت انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد که اقتصاد گردشگری در نواحی روستایی شهرستان بهشهر بر درآمدزایی، اشتغالزایی توسعه صنایع بومی - محلی اثرگذار بوده است. همچنین رشد و گسترش صنایع دستی نقش مؤثری در اقتصاد گردشگری روستایی برجای نهاده و در بین روستاها، کیاسر بیشترین تأثیرپذیری از رشد اقتصادی صنایع دستی درجذب گردشگر را به خود اختصاص داده است.
ولی الله رحمانی، نصرالله مولائی هشجین، تیمور آمار شیرکیائی،
دوره 5، شماره 17 - ( 8-1395 )
چکیده
امروزه با توجه به اهمیت همه جانبهای که پایداری به عنوان پارادایم حاکم در موضوع توسعه به دست آورده، پرداختن به توسعه پایدار روستایی امری ضروری است. بر این اساس در این مقاله به بررسی تحلیل راهبردی گردشگری روستایی ناحیه غرب مازندران در راستای توسعه پایداردر روستاهای هدف و نمونه گردشگری غرب مازندران از دیدگاه کارشناسان و برنامهریزان و مردم پرداخته شده است. دادههای تحقیق از طریق تنظیم پرسشنامههای مختلف، مطالعات میدانی و اسنادی برای 37 روستای هدف و نمونه گردشگری غرب مازندران جمع آوری شده است. تجزیه و تحلیل دادهها و نتایج به دست آمده بر اساس الگوی راهبردی ارزیابی پایداری سازمان دهی شده و تحلیل شده هر یک از نقاط قوت و ضعف، فرصت و تهدید به صورت نمودارX و Y برای ارائه استراتژی و الگوهای راهبردی ارزیابی پایداری تنظیم گردیده و به ارائه استراتژی تدافعی (WT) جهت رسیدن به پایداری روستاهای غرب مازندرا ن پرداخته شده است.
طاهره صادقلو، حمیده محمودی، فهیمه جعفری،
دوره 6، شماره 0 - ( 12-1396 )
چکیده
تنوع بخشی به اقتصاد روستایی از اولویتهای برنامه ریزی های جدید توسعه روستایی در ایران است؛ بنا به اهمیت آن، تلاشهایی برای توسعه گردشگری و کسب و کارهای مرتبط به آن در مناطق روستایی کشور در حال انجام است. مهمترین نکته در کسب وکارهای نوظهور، تداوم فعالیت مناسب و ماندگار آن است. این مقاله به بررسی میزان تابآوری کسبوکارهای گردشگری روستایی در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و محیطی- کالبدی پرداخته است. تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس اطلاعات 150 نفر نمونه در 10 روستای حوزه نفوذ گردشگاهی شهر مشهد انجام است. نتایج نشان داد که در روستاهای مورد مطالعه، شاخصهای تابآوری کسبوکارهای گردشگری در سطح مناسبی قرار ندارد. همچنین، میان ویژگیهای فردی افراد فعال در زمینهی کسب و کارهای گردشگری با تابآوری این فعالیتها رابطه‌ی معناداری وجود دارد و بین چهار گروه رفاهی، خدماتی، غذایی و حمل ونقل، متوسط تابآوری دارای تفاوت معناداری بوده است. در نهایت اینکه روستاهای حصار و میامی در رتبههای اول و دوم و روستاهای زشک و تبادکان در رتبههای نهم و دهم بوده و به این معنا که کسب و کارهای موجود در دو روستای اول از تابآوری بیشتری برخوردار است.
ویدا علی یاری، مریم شریف زاده،
دوره 6، شماره 0 - ( 12-1396 )
چکیده
پیامد توجه گسترده به گردشگری روستایی در دهه های اخیر، برنامهریزی برای جلوگیری از توسعهی ناموزون مقاصد گردشگری ضروری است. این پژوهش کاربردی است و با استفاده از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی به سطحبندی سه روستای هدف گردشگری بخش مرکزی شهرستان فیروزآباد(شامل روستاهای روزبدان، آتشکده و موشکان) پرداخته است. مبنای این پژوهش، بهرهگیری از 52 پارامتر در قالب 10 شاخص اقتصادی، جمعیتی، سیاسی- اداری، آموزشی، بازرگانی و خدمات، ارتباط و حمل و نقل، بهداشتی- درمانی، خدمات زیربنایی، زیرساخت گردشگری و فرهنگی- گردشگری بوده است. تحلیل دادهها با بهرهگیری از مدل تلفیقی موریس و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، روستای موشکان و روستای روزبدان به ترتیب حائز بیشترین و کمترین میزان برخورداری از شاخصهای توسعه گردیده است. همچنین، بیشترین نابرابری مربوط به شاخص سیاسی- اداری و کمترین نابرابری مربوط به شاخص خدمات زیربنایی بوده است. این نتایج بیانگر وجود نابرابری در توزیع امکانات و خدمات بین روستاهای هدف گردشگری این بخش و نشاندهندهی لزوم توجه به این روستاها است.
طیبه نیک رفتار، زهرا نصرتی فر،
دوره 6، شماره 0 - ( 12-1396 )
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی فرصتهای کارآفرینی در حوزه گردشگری روستایی، به شناخت امکان راهاندازی کسب و کارهای مرتبط با این حوزه پرداخته است. از نظر هدف کاربردی و از نظر روش آمیخته است. جامعه آماری در مرحله کیفی شامل خبرگان حوزه گردشگری به تعداد 20 نفر بوده که با شیوه گلوله برفی انتخاب شده است. روش تحلیل داده ها در این مرحله کدگذاری در سه گام کدگذاری اولیه، کدگذاری باز و کدگذاری محوری بوده است. در مرحله کمّی، پرسشنامه ای تهیه و در اختیار 108 نفر از متخصصان و کارآفرینان قرارگرفته است. با استفاده از تحلیل عاملی مدل تأیید شد و با استفاده از آزمون فریدمن فرصتهای کارآفرینانه اولویتبندی گردید. نتایج نشان داد در روستاهای استان البرز فرصتهای کارآفرینی در راستای جاذبههای طبیعی و تفریحی در اولویت قرار دارد و بعد از آن گردشگری بومی و سوغات و صنایع دستی قرار دارد. همچنین اینکه، راه اندازی جادههای طبیعت گردی و راه اندازی خانه های روستایی با جزئیات زندگی روستایی از مهمترین فرصت های شناسایی شده جهت راهاندازی کسبوکار در حوزه گردشگری روستایی است.
ناصر بیات، سیدعلی بدری،
دوره 6، شماره 0 - ( 12-1396 )
چکیده
گردشگری روستایی بهعنوان یکی از برجستهترین بخشهای فعالیتی برای متنوعسازی و بازساخت مطلوب اقتصاد روستایی، مورد توجه اندیشمندان و برنامهریزان توسعۀ روستایی است. تجربههایگوناگون جهانی نشان داده است که ضعف در برنامهریزی و مدیریت توسعه گردشگری روستایی، اثربخشی مطلوب آن را با چالش روبرو میسازد. اثرات گردشگری از برآیند روابط میان گردشگران و اشکال مختلف گردشگری با جامعه میزبان و محیط‌زیست مقصد گردشگری پدید میآید. در این پژوهش، مطالعۀ اثرات گردشگری در منطقه مورد مطالعه طی دو مرحله با استفاده از روشهای کیفی و کمّی به عمل آمد. در مرحله کیفی به منظور شناخت ادراکات جامعه محلی از اثرات گردشگری در محدوده روستاهای رودخانه کُلان شهرستان ملایر از تکنیک توفان ذهنی گروهی استفاده شد. برگزاری جلسات توفان ذهنی گروهی شناخت لازم از اثرات گردشگری در محدوده روستایی حوضه سد کُلان فراهم ساخت. در مرحله دوم به منظور تحلیل ادراکات مردم محلی از اثرات گردشگری در مقیاس وسیع‌تر، نتایج جلسات توفان ذهنی مبنای طراحی پرسشنامه به عنوان ابزار پژوهش قرار گرفت؛ به طوری که گزارههای شناسایی شده به عنوان اثرات گردشگری (11 اثر مثبت و 8 اثر منفی) هر کدام به عنوان یک پرسش مطرح شد. بر اساس فرمول کوکران 350 نفر به عنوان جامعه نمونه اننتخاب شد. به منظور تحلیل دادههای پرسشنامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به شیوه تحلیل مؤلفههای اصلی استفاده شد. یافتههای حاصل از پژوهش بیانگر اثرات مثبت گردشگری در ابعاد "اقتصادی"، "محیطی (کالبدی-فضایی)"، و "اجتماعی"، همچنین اثرات منفی گردشگری به شرح ابعاد "محیط‌زیستی"، "اجتماعی و امنیتی"، و "فرهنگی" است. نتایج پژوهش دربردارنده اشتراکاتی با سایر مطالعات مرتبط با موضوع و همچنین دستاوردهایی کاربردی برای مسئولان و مدیران محلی برای مدیریت اثرات گردشگری است.
حسین فراهانی، فرزاد ویسی، سوران منوچهری،
دوره 6، شماره 0 - ( 12-1396 )
چکیده
هدف تحقیق حاضر بررسی و تحلیل وضعیت گردشگری روستاهای بخش خاوومیرآباد با رویکردی سیستمی و با در نظرگیری تمامی گروههای درگیر و عناصر مرتبط بوده است. نوع تحقیق کاربردی و از حیث جمعآوری اطلاعات، توصیفی- تحلیلی است. جمعآوری اطلاعات در بخش نظری با استفاده از منابع اسنادی و در بخش عملی، پیمایشی مبتنی بر توزیع پرسشنامه در میان گردشگران (100 نفر بر اساس بازدید دو ماهه اول سال و دیدگاه کارشناسان میراث فرهنگی)، مسئولین (30 نفر از مسئولین نهادهای توسعه روستایی و گردشگری منطقه) و ساکنین محلی (261 خانوار از میان 2736 خانوار بخش براساس فرمول کوکران و تصحیح آن) بوده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی (میانگین) و آزمونهای آمار استنباطی همچون T تک نمونهای و رتبهای فریدمن نشان از مطلوب نبودن سطح تقاضای منطقه داشته است، ناآشنایی با منطقه نیز مهمترین مؤلفه در ضعف تقاضای منطقه شناخته شده است. همچنین در بعد عرضه نیز منطقه دارای وضعیت رضایت کنندهای نیست و ضعف تبلیغات، اطلاعرسانی و آموزش در کنار کمبود خدمات و تسهیلات مهمترین موانع عملکرد مطلوب بعد عرضه بوده است. در مقابل، وضعیت بعد عوامل بیرونی تأثیرگذار بر سیستم گردشگری منطقه در حد رضایت کنندهای ارزیابی شده است و شرایط فرهنگی در میان مؤلفههای این بعد در مقایسه با دیگر مؤلفهها، عمدهترین نقش را در توسعه گردشگری منطقه داشته است.
غلامحسن جعفری، سید علیرضا حسینی،
دوره 6، شماره 0 - ( 12-1396 )
چکیده
توده کوهستانی الوند همدان با ارتفاع بیش از 3574 متر، در آرایش فضایی پدیده‌های طبیعی و بالطبع پدیده‌های انسانی اثر زیادی گذاشته است. برای بررسی وضعیت گردشگری منطقه جنبه‌های مختلف گردشگری هشت روستا ارزیابی گردید. روش پژوهش در این مطالعه توصیفی – تحلیلی و پیمایشی است. برای جمعآوری اطلاعات و دادههای موردنیاز از بررسی‌های اسنادی، کتابخانهای، میدانی و از نقشه‌ها و لایه‌های مختلف استفاده شد و برای تحلیل یافتهها به دلیل ماهیت جاذبههای موجود از مدلهای چند معیار الکتر و پرالونگ استفاده شد. مدل الکتر جزء روشهای چند معیار الکترا برای رتبهبندی است که گزینه‌ها را بر اساس بازه‌های از پیش تعیین‌شده، طبقه‌بندی می‌کند. در مدل پرالونگ عیار گردشگری یک مکان از میانگین چهار معیار زیبایی ظاهری، علمی، فرهنگی-تاریخی و اجتماعی-اقتصادی برآورد می‌گیرد. بر اساس هر دو مدل الکتر و پرالونگ روستاهای ورکانه، سیمین و برفجین از دامنه‌های شمالی به ترتیب بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. تفاوت این دو مدل در ارزیابی عیار گردشگری روستاها از رتبه چهار به بعد است به‌گونه‌ای که در مدل الکتر روستاهای گشایی، ابرو، ملحمدره، حیدره و اشتران به ترتیب امتیازهای بعدی را کسب کرده ولی در مدل پرالونگ، روستاهای گشانی و ملحمدره و ابرو امتیاز یکسانی داشته است. روستای حیدره پایین‌ترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. هر سه روستای قرارگرفته در رتبههای اول از روستاهای دامنه شمالی الوند بوده که میتواند ناشی از جهت ناهمواری‌ها بهعنوان یکی از پتانسیلهای اثر وجود زیرساختهای گردشگری مناسب‌تر نسبت به سایر روستاهای هدف گردشگری باشد.
سمیرا متقی،
دوره 6، شماره 0 - ( 12-1396 )
چکیده
مقاله حاضر بر آن است تا با رویکری تحلیلی – توصیفی، به بررسی تحولپذیری اقتصاد روستایی با هدف ارتقاء سطح معیشت و رفاه روستاییان و فقرزدایی میان آنها بپردازد؛ از آنجایی که، توریسم مربوط به روستا، با ایجاد رونق همه جانبه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، راهکار مناسبی در جهت متنوعسازی و به عبارتی تحول در اقتصاد روستا، فراهم می کند، بهرهگیری از گردشگری روستایی به عنوان مهمترین عامل در این راستا مطرح کرده و با ذکر هدف مذکور، به تحلیل عوامل اثرگذار در گردشگری روستایی در کشور ایران میپردازد. با استفاده از روشهای پیمایشی و تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، به تجزیه و تحلیل اطلاعات جمعآوری شده از گردشگران روستایی استان چهارمحال و بختیاری پرداخته و با تعیین شاخصها و معیارهای مربوطه، آنها را مورد واکاوی قرار داده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد مهمترین عوامل مؤثر بر گردشگری روستایی استان (از دیدگاه گردشگران)، به ترتیب مربوط به وضعیت اقتصادی گردشگر، عوامل فنی و تکنولوژیکی، عوامل اقتصادی و عوامل فرهنگی روستا بوده است. عوامل مذکور از مناسبترین معیارهای مربوط به بخش گردشگری روستایی بر اساس نظر کارشناسان و صاحبنظران، نیز بوده است. بهبود شاخصهای اقتصادی و فرهنگی روستاهای هدف توسط دولت و سازمانهای ذیربط و تلاش دولت در راستای پیشرفت وضعیت اقتصادی گردشگران (برای نمونه، پرداخت یارانه های نقدی و غیرنقدی برای بازدید از این ناحیه)، هم به بهبود وضعیت گردشگری و هم به توسعه فرهنگ گردشگری روستایی کشور، کمک شایان توجهی خواهد کرد.
غریب فاضل نیا، صادق اصغری لفمجانی، مهدی معصومی جشنی،
دوره 6، شماره 0 - ( 12-1396 )
چکیده
هدف مقاله حاضر، ارزیابی اثرات کالبدی گردشگری دریاچهای بر سکونتگاههای روستایی پیرامون دریاچهها و همچنین سنجش میزان تأثیر گردشگری یاد شده بر اساس بعد فاصله روستاها از دریاچهها در استان فارس بوده است. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل تمامی روستاهای همجوار دریاچههای استان فارس تا شعاع 2 کیلومتر بوده است، بر این اساس 46 روستا با 9492 خانوار بررسی گردیده که با استفاده از فرمول کوکران با سطح اطمینان 95%، تعداد 368 خانوار به عنوان خانوارهای نمونه تعیین شده است. ضمن مطالعات اسنادی، طیف گسترده‌ای از شاخصها با ابعاد کالبدی- فیزیکی تعیین و در چارچوب مطالعات میدانی (تکمیل پرسشنامهها و فرم‌های مشاهدات میدانی) بررسی شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روشهای آماری T تک نمونهای و کندال (Kendall's)در نرمافزار SPSS استفاده شده است. یافتههای پژوهش مؤید آن است گردشگری دریاچهای، اثرات مثبتی بر توسعه کالبدی- فیزیکی روستاهای پیرامون داشته است. همچنین اینکه بین بعد کالبدی- فیزیکی و طبقات فاصله روستاها از دریاچههای مورد مطالعه، رابطه غیرمستقیم وجود دارد؛ به عبارتی، با افزایش فاصله از دریاچهها، گردشگری دریاچهای تأثیرات کالبدی- فیزیکی کمتری بر روستاهای پیرامون آن داشته است.
محمد طاهرخانی،
دوره 6، شماره 0 - ( 12-1396 )
چکیده
گردشگری در عصر حاضر از بزرگ‌ترین فعالیتهای اقتصادی دنیا به شمار میرود و گردشگری روستایی نیز رونق فراوانی یافته است. این مهم بر اثر صنعتیشدن و شهرنشینی سریع جوامع غربی طی قرن نوزدهم، در کنار عواملی همچون توسعه حمل‌ونقل، افزایش درآمد و اوقات فراغت پدید آمده است. نتیجه بهرهبرداری از ظرفیتهای محیط در قالب گردشگری روستایی، مواردی همچون رونق کسبوکار، بهبود فضای اقتصادی، بهبود وضعیت درآمد، رضایتمندی از محل زیست و تمایل به ماندگاری بیشتر در فضا شناخته شده است. بدینسان، در مقاله حاضر تلاش گردیده در راستای کمک به امر برنامهریزی مطلوب گردشگری در منطقه الموت، ضمن ارزیابی سطح توان روستاهای هدف گردشگری برای جذب گردشگر، به تحلیل راهبردی وضع موجود منطقه الموت با تأکید بر توانهای ژئوتوریسمی پرداخته شده است. در انجام این تحقیق از دو مدل SWOT و فاسیلاس استفاده شده است. نتایج نشان داد روستاهای منطقه الموت هریک دارای توان متفاوتی در جذب گردشگر است؛ شرایط یاد شده، ماحصل مداخله ی توأمان عوامل داخلی و خارجی متعدد بر پدیدهی جذب گردشگر در کل منطقه الموت بوده است؛ به گونهای که بیشترین تأثیر را نیز عوامل خارجی بر روند جذب گردشگر در این منطقه داشته است. در کل نیز، هنوز بستر مساعد برای حضور گردشگران فراهم نشده و موانع جدی بر سر راه استفاده از اقتصاد پربازده گردشگری در الموت وجود دارد.
ابراهیم فتایی، حسن اروجی، محمد علیزاده، سونیا ازهری،
دوره 6، شماره 0 - ( 12-1396 )
چکیده
از اصول مهم مدیریت مقاصد گردشگری در مناطق روستایی، سنجش ظرفیت اجتماعی پذیرش گردشگری است. در این میان نگرش جامعه محلی و سنجش شاخصهای اجتماعی و همچنین تبیین مدل ظرفیت اجتماعی، در برنامهریزی آتی و گردشگری پایدار روستایی حائز اهمیت است. روستای مصر واقع در شهرستان خور و بیابانک استان اصفهان، از مقاصد گردشگری کویری محسوب میشود که از یک دهه پیش مورد توجه گردشگران و برنامهریزان قرار گرفته است. با توجه به رشد فعالیتهای گردشگری، چالشهایی در ارتباط با رضایتمندی، تبادلات اجتماعی و روند رشد گردشگری در آینده روستا مطرح شده است. در این پژوهش به سنجش ظرفیت اجتماعی و وضعیت جامعه میزبان از دیدگاه پذیرش فعالیتهای گردشگری و تبادلات اجتماعی با گردشگران پرداخته شده است. از طریق روش کیفی نظریه بنیانی، دادههای پژوهش از مطالعات میدانی و مصاحبههای عمیق گردآوری شده و پس از طی مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مقولههای کلان تعیین و مدل ظرفیت اجتماعی تدوین شده است. نتایج نشان داد جامعه بومی به دلیل احساس نیاز به گردشگری و داشتن ذهینت اقتصادی، به کارآفرینی در گردشگری روی آورده و مشارکت فعال دارد و به دلیل اثرات منفی محدود و حفظ منابع محیطی، با گردشگران تبادلات اجتماعی نسبتاً مطلوبی دارند. همچنین، با وجود خطرات بالقوه توسعه فعالیتهای گردشگری و داشتن ابهام در پایداری اقتصاد گردشگری، با احتیاط و نگرانی از آینده و روندهای آن، به فعالیتهای گردشگری ادامه میدهند.
علی اکبر عنابستانی، جمشید عینالی، احمد رومیانی،
دوره 6، شماره 20 - ( 5-1396 )
چکیده
امروزه رسیدن به توسعه روستایی یکی از دغدغههای دولتها، به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. روستاها با دارا بودن منابع طبیعی و کشاورزی، با مسائل و مشکلات فراوانی روبرو هستند. این مسئله باعث شده است که در سالهای اخیر بار دیگر، توسعه روستایی مورد توجه نظریهپردازان، برنامهریزان و مجریان حکومتی قرار گیرد. یکی از راهبردهایی که در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته و حتی در برخی از این کشورها به اجرا درآمده است و نتایج مثبتی به همراه داشته، توسعه و گسترش گردشگردی در نواحی روستایی است. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر میزان رضایت گردشگران از فضای گردشگری روستایی در ناحیه خرقان شهرستان بوئین زهرا است. نوع تحقیق کابردی و روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی بوده و برای گردآوری اطلاعات از روشهای کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه) استفاده شده است. جامع آماری این تحقیق، 100 نفر از گردشگران در منطقه مورد مطالعه به صورت تصادفی مورد سنجش قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آماری توصیفی و استنباطی (تحلیل عاملی) استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان داد که اصلیترین ضعف موجود در روستا در جذب و توسعهی گردشگری، عدم وجود آب و هوای مناسب در فصلهای مختلف با ارزش میانگین50/2بوده است و مهمترین نقطه قوت روستا در توسعهی گردشگری با ارزش میانگین 55/3 مربوط به دسترسی به زیرساختهای خدماتی – بهداشتی در روستا است. همچنین یافتهها تحلیل عاملی نشان داد که وجود آب و هوای مناسب در فصلهای مختلف میتواند باعث توسعهی فضای گردشگری شود، که مقدار بار عاملی این متغیر 864/0 است. و اصلیترین نقطه ضعف در راستای توسعهی فضای گردشگری با توجه به تحلیل عاملی تعاملات بین مردم و گردشگران با بار عاملی 532/0 بوده است.
سیدحسن مطیعی لنگرودی، زهرا کاتب ازگمی،
دوره 6، شماره 21 - ( 9-1396 )
چکیده
با توجه به محدود بودن فعالیتها و ناچیز بودن درآمد حاصل از مشاغل روستایی، توسعه گردشگری میتواند با به وجود آوردن مشاغل مختلف در نواحی روستایی، ضعف درآمد در این فضاهای زیستی را بر طرف نموده و زمینههای کسب درآمد بیشتر را فراهم نماید. در دهستان لیچارکی به دلیل ساحلی بودن منطقه و ایجاد جاذبههای تجاری و تفریحی، نظام معیشتی نواحی روستایی در حال تغییر است؛ به طوری که تعداد شاغلان در بخشهای مختلف گردشگری و خدماتی رو به رشد است. هدف تحقیق، بررسی اثرات توسعه گردشگری بر رونق اقتصاد دهستان لیچارکی حسن رود بوده است. روش انجام تحقیق توصیفی – تحلیلی با تأکید بر مطالعات کتابخانهای و میدانی است. با توجه به گستردگی حجم جامعه آماری، از روش نمونهگیری کوکران برای تعیین حجم نمونهها استفاده گردید، بر این اساس از بین 2155 خانوار و 8628 نفر جمعیت روستا تعداد 328 نفر از سرپرستان خانوار به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. دادهها با استفاده از نرمافزارspss و آزمونهای آماری پارامتری پیرسون، آزمون T مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که گردشگری در دهستان لیچارکی حسنرود منجر به رونق اقتصادی شده است؛ به طوری که توسعه گردشگری موجب تغییر ساختار شغلی از بخش کشاورزی (5/23 درصد) به بخش خدمات و گردشگری (4/63 درصد) شده است. همچنین، افزایش اشتغال در بخش خدمات، افزایش درآمد ساکنان روستایی و کاهش فقر از دیگر پیامدهای اقتصادی توسعه گردشگری در دهستان لیچارکی حسن رود بوده است.
سعدی محمدی، عبدالمجید احمدی،
دوره 6، شماره 21 - ( 9-1396 )
چکیده
پایداری گردشگری، تأثیرات مثبت توسعه گردشگری را به حداکثر و تأثیرات منفی گردشگری نابسامان را به حداقل میرساند. حرکت در این مسیر نیازمند ارزیابی وضع موجود پایداری با دیدی جامع و با سنجش دیدگاه تمامی بازیگران این عرصه و در تمام ابعاد است. در پژوهش حاضر، پایداری وضع موجود گردشگری روستای اورامان تخت شهرستان سروآباد در چهار بعد کالبدی- محیطی، اجتماعی، اقتصادی و نهادی و با نظر سنجی از سه گروه مردم محلی، گردشگران و مسئولین مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که در بخش نظری از منابع کتابخانه و در بخش عملی از پیمایش میدانی مبتنی بر توزیع پرسشنامه و مصاحبه جهت گردآوری اطلاعات بهره گرفته شده است. نتایج تجزیه و تحلیل دادهها حاکی از این واقعیت است که وضعیت گردشگری منطقه چندان مطلوب نبوده و در حالت ناپایداری ضعیف قرار دارد و بعد نهادی، بیشترین تأثیر را در رقم خوردن چنین وضعیتی دارد. همچنین با توجه به اهمیت اصل رضایت در تحقق گردشگری پایدار، گردشگران از وضع موجود گردشگری روستا احساس رضایت داشته اما در مقابل مردم محلی و مسئولین نارضایتی دارند. از میان مشخصههای فردی نیز، شاخصههای میزان درآمد، سن و بعد خانوار، قابلیت پیشبینی وضع موجود میزان رضایت روستاییان از وضعیت گردشگری روستا را دارد.
