1- دانشیار آبوهواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی کرمانشاه ، h_zolfaghari2002@yahoo.com
2- دانشیار آبوهوا شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی کرمانشاه
3- دانشجوی کارشناسی ارشد آب وهواشناسی کاربردی، دانشگاه رازی
چکیده: (3109 مشاهده)
میانگین بارش سالانه در ایران حدود 250 میلیمتر است که کمتر از یک سوم بارش میانگین جهانی است. علاوه بر کمبود بارندگی، توزیع نامتوازن و ناهمگون آن نیز بر بی اعتمادی به بارندگی در این سرزمین افزوده است. در این مطالعه، عدم اعتماد به بارش ایران با استفاده از شاخص عدم اعتماد به بارش (UI) که برخلاف روشهای متعارف، رژیم بارش یا توزیع زمانی و ویژگیهای بارش را مورد توجه قرار میدهد، بر اساس دادههای آماری 48 ایستگاه سینوپتیک کشور در یک دورۀ 30 ساله (1979 تا 2008) مورد بررسی قرار گرفته است. میزان روند و وضعیت معنیداری شاخص در هر ایستگاه از طریق آزمون ناپارامتری من کندال و برآورد کنندۀ شیب سن در سطح اطمینان 95% مشخص گردیده است. در نهایت، سطح کشور بر اساس مقادیر شاخص بدست آمده با استفاده از روشهای میانیابی IDW و Kriging پهنهبندی شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که میزان متوسط عدم اعتماد به بارش در کل ایران، برابر با 2/2 یا حدود 36% میباشد. میزان عدم اعتماد به بارش در نواحی مرطوب که شروع بارش زودتر و دورۀ بارندگی طولانیتری دارند، بیشتر و در مناطق خشک ایران که شروع بارش دیرتر و دورۀ بارندگی کوتاهتری دارند، کمتر است. اگر چه بین نواحی مختلف کشور از نظر عدم اعتماد به بارش، اختلاف زیادی وجود ندارد، با این وجود برخلاف دیدگاه سنتی رایج، عدم اعتماد به بارندگی در ناحیه مرطوب خزری و ناحیه نیمه مرطوب شمالغرب کشور، بیشتر است. در مقابل، کمترین مقدار عدم اعتماد به بارندگی، در منطقه خشک ساحلی جنوبی ایران مشاهده میشود. همچنین بهجز در ایستگاه بندرلنگه در جنوب ایران که دارای شیب صعودی شاخص به میزان 04/0 در سال است، در سایر ایستگاهها از نظر عدم اعتماد به بارش روند معنیداری مشاهده نمیشود.