دوره 25، شماره 77 - ( 4-1404 )                   جلد 25 شماره 77 صفحات 0دوره0فصل__Se | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
nazaryan Y, haghzad A, ebrahimi L, bozorgmehr K. Assessment and ranking of physical resilience of urban areas against earthquakes; Case study of Tabriz metropolis. jgs 2025; 25 (77)
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3836-fa.html
نظریان یاسر، حق زاد آمنه، ابراهیمی لیلا، بزرگمهر کیا. سنجش و رتبه بندی تاب آوری کالبدی مناطق شهری در برابر زلزله؛ مطالعه موردی کلانشهر تبریز. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1404; 25 (77)

URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3836-fa.html

سنجش و رتبه بندی تاب آوری کالبدی مناطق شهری در برابر زلزله؛ مطالعه موردی کلانشهر تبریز
یاسر نظریان1 ، آمنه حق زاد* 2، لیلا ابراهیمی1 ، کیا بزرگمهر1
1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس
2- دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس ، Ameneh_haghzad@yahoo.com
چکیده:   (5857 مشاهده)
شهرنشینی و افزایش جمعیت شهرها در نتیجه افزایش طبیعی جمعیت و مهاجرت های روستا- شهری، موجب تمرکز متعالی ترین سرمایه های مادی و معنوی بشر در این سکونتگاه های شهری گردیده است. در عین حال بحران های مختلف طبیعی و انسانی این سرمایه ها را تهدید می ­کند. مدیریت شهری برنامه های مختلفی را برای مقابله با این بحران­ها درپیش گرفته است که رویکرد متاخر در این خصوص افزایش تاب آوری شهرهاست. مفهوم تاب­آوری در ابعاد مختلف کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی قابل بحث و بررسی است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی  وبا هدف سنجش وضعیت تاب­آوری کالبدی مناطق کلانشهر تبریز و تعیین وضعیت آن­ها نسبت به یکدیگر انجام شده است. برای این منظور از روش های تصمیم­گیری چند شاخصه (MADM)  و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده شده است. هم چنین از 3 مدل تاپسیس، ویکور و کوپراس برای رتبه­بندی مناطق از نظر تاب آوری کالبدی بهره­گیری شده است. در نهایت برای تلفیق نتایج مدل­های مذکور از مدل کپ­لند استفاده گردید. نتایج نشان دهنده این است که مناطق 2،8و9 به صورت مشترک بالاترین تاب­آوری کالبدی را دارند. در رتبه­های بعدی به ترتیب مناطق 1، 10، 3، 7، 5، 4 و در نهایت منطقه 6 قرار گرفته است.
واژه‌های کلیدی: تاب آوری کالبدی، مدل کوپراس، مدل ویکور، مدل تاپسیس، کلانشهر تبریز.
     
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فهرست منابع
1. احدنژاد، محسن؛ محمدی ترکمانی،حجت؛ خوش روی، قهرمان(1394). مدلسازی آسیب پذیری اجتماعی شهرها در برابر زلزله با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و نرام افزارGIS. فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای. 1(2): 32-1.
2. امانپور، سعید؛ ملکی، سعید؛ صفایی پور، مسعود؛ امیری فهلیانی، محمدرضا(1398). تدوین سناریوها و ارائه راهبردهای مؤثر در تاب آوری اجتماعی آینده (مطالعۀ موردی: کلانشهر اهواز). جغرافیای اجتماعی شهری. 6(2): 255-273.
3. حاتمی نژاد، حسین؛ زارعی، مهلا؛ حاجیلو، مهدی؛ تابعی، نادر؛ ولی زاده، زینب(1396). سطح بندی مناطق شهر مشهد بر اساس میزان برخوردری از خدمات شهری با استفاده از تکنیک ویکور. فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی. 17(57): 17-1.
4. حدادی، فرهاد؛ شیرمحمدی، حمید(1396). ارزیابی و اولویت بندی تصمیم گیران شهری در یکپارچه سازی سیستم حمل و نقل عمومی با استفاده از روش کوپراس (مطالعه موردی: شهر ارومیه). نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری. 8(30): 82-65.
5. رضایی، محمدرضا (1389)، تبیین تاب‌آوری اجتماعات شهری به منظور کاهش اثرات سوانح طبیعی (زلزله) مطالعه‌ی موردی: کلانشهر تهران، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
6. زبردست، اسفندیار،(1380)کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزی شهری و منطقه ای،نشریه هنرهای زیبا.(10):21-13.
7. سلطان حسینی، محمد؛ رضوی، سیدمحمدجواد؛ سلیمی، مهدی(1396). شناخت و اولویت بندی موانع خصوصی سازی صنعت فوتبال در ایران با رویکرد آنالیز چندمعیاره و کپ لند. مطالعات مدیریت ورزشی. (41): 36-17.
8. شهرداری تبریز(1392). اهم ضوابط و مقررات طرح تفصیلی تبریز.
9. فرجی سبکبار، حسنعلی؛ رضوانی، محمدرضا؛ مرشدی، بهنام؛ روستا، حسین(1393). سطح بندی فضایی محورهای گردشگری استان فارس بر مبنای خدمات و تسهیلات گردشگری. مجله پژوهش های جغرافیای انسانی. 46(3): 586-561.
10. ملکی سعید؛ مودت،الیاس(۱۳۹۱)، ارزیابی طیف آسیب پذیری لرزه ای در شهرها بر اساس سناریوهای شدت مختلف با استفاده از مدل های TOPSIS,MDوGIS(مطالعه موردی: شهر یزد)، نشریه جغرافیا و مخاطرات محیطی. (5): 142-127.
11. Abunnasr, Y. (2013). Climate Change Adaptation: A Green Infrastructure Planning Framework for Resilient Urban Regions. PhD Thesis, Massachusetts University, England.
12. Adger, W. N. (2000). Social and Ecological Resilience: Are They Related? Progress in Human Geography, 24 (3): 347 - 364. [DOI:10.1191/030913200701540465]
13. Agudelo-Vero, C.; Leduc, W.; Mels, A. R. and Rijnaarts, H. (2012). Harvesting Urban Resources towards more Resilient Cities. Resources, Conservation and Recycling, (64): 3 - 12. [DOI:10.1016/j.resconrec.2012.01.014]
14. Berkes, F.; Colding, J. and Folke, C. (2003). Navigating Social-Ecological Systems: Building Resilience for Complexity and Change. Cambridge: Cambridge University Press.
15. Bruneau, M.; Chang, S. E.; Eguchi, R. T.; Lee, G. C.; O'Rourke, T. D; Reinhorn, A. M.; Shinozuka, M.; Tierney, K.; Wallace, W. A. and Winterfeldt, D. (2003). A Framework to Quantitatively Assess and Enhance the Seismic Resilience of Communities. Earthquake Spectra, (19): 733- 752. [DOI:10.1193/1.1623497]
16. Caputo, S. (2013). Urban Resilience: A Theoretical and Empirical Investigation. PhD Thesis, Coventry University, England.
17. Carpenter, S. R. Walker, B.; Anderies, J. M. and Abel, N. (2001). From Metaphor to Measurement: Resilience of What to What? Ecosystems, (4): 765 - 781. [DOI:10.1007/s10021-001-0045-9]
18. Du, M., Zhang, X., Wang, Y., Tao, L., Li, H (2020). An operationalizing model for measuring urban resilience on land expansion. Habitat International. (102): 102-206. [DOI:10.1016/j.habitatint.2020.102206]
19. Folke, C.; Carpenter, S. R.; Walker, B.; Scheffer, M.; Chapin, T. and Rockström, J. (2010). Resilience Thinking: Integrating Resilience, Adaptability and Transformability. Ecology and Society, 15 (4). 20p. [DOI:10.5751/ES-03610-150420]
20. Gomes Ribeiro, P J; Jardim Gonçalves, L A (2019). Urban resilience: A conceptual framework. Sustainable Cities and Society. (50). [DOI:10.1016/j.scs.2019.101625]
21. Holling, C. (1973). Resilience and Stability of Ecological Systems. Annual Review of Ecology and Systematics, (4): 1- 23. [DOI:10.1146/annurev.es.04.110173.000245]
22. ICLEI. (2011), Briefing Sheet on 'Towards urban resilience'. Available at http://archive.iclei.org/fileadmin/user_upload/documents/Global/News_Items/Image_Documents_web_news_11/Briefing_Sheet_Urban_Resilience_20110616.pdf. Retrieved September 8, 2016.
23. ICLEI. (2015), Resilient City Agenda. Available at Available at http://resilientcities2015.iclei.org/fileadmin/RC2015/files/Sendai_Conference/ICLEI_RCAgenda_201502.pdf. Retrieved September 8.
24. Jha, K., Miner, W. Geddes, S. (2012). Building urban resilience: principles, tools, and practice, The world Bank, 155 p. [DOI:10.1596/978-0-8213-8865-5]
25. • Kerr, L. and Menadue, J. (2010). Social Change and Social Sustainability: Challenges for Planning Profession. Congress 2010: Planning Pathways, Christchurch.
26. • Kontokosta, E., and Malik, A., (2018), The Resilience to Emergencies and Disasters Index: Applying Big Data to Benchmark and Validate Neighborhood Resilience Capacity, Sustainable Cities and Society, (36): 272-285. [DOI:10.1016/j.scs.2017.10.025]
27. León, J., March, A. (2014). Urban morphology as a tool for supporting tsunami rapid resilience: A case study of Talcahuano, Chile, Habitat International, (43): 250-262. [DOI:10.1016/j.habitatint.2014.04.006]
28. Mayunga, J. S. (2007). Understanding and applying the concept of community disaster resilience: A capital-based approach. A Draft Working Paper Prepared for the Summer Academy for Social Vulnerability and Resilience Building, Munich. 1-16 p.
29. Meerow, S., Newell, J. P., & Stults, M. (2016). Defining urban resilience: A review. Landscape and Urban Planning, (147): 38-49. [DOI:10.1016/j.landurbplan.2015.11.011]
30. O,Brien, K; Sygna, L; Haugen, J. E. (2004). Vulnerable or Resilient? A Multi-Scale Assessment of Climate Impacts and Vulnerability in Norway. Climatic change, 64 (1-2), 193-225. [DOI:10.1023/B:CLIM.0000024668.70143.80]
31. Schäffler, A. (2011). Enhancing Resilience between People and Nature in Urban Landscapes. A MSc. Thesis. University of Stellenbosch, South Africa.
32. Sharifi, A (2019). Resilient urban forms: A review of literature on streets and street networks. Building and Environment. (147): 171-187. [DOI:10.1016/j.buildenv.2018.09.040]
33. Timmerman, P. (1981). Vulnerability, Resilience and the Collapse of Society: A Review of Models and Possible Climatic Applications. Institute for Environmental Studies, Canada: University of Toronto.
34. Viteikiene, Milda. and Zavadskas, Edmundas Kazimieras, (2007), Evaluating the sustainability of Vilnius city residential areas, Journal of Civil Engineering and Management, 8 (2): 149-155. Walker, B. and Salt, D. (2006). Resilience Thinking: Sustaining Ecosystems and People in a Changing World. Island Press, Washington DC. [DOI:10.3846/13923730.2007.9636431]
35. Zhou, H. et al. (2009). Resilience to natural hazards: A geographic perspective, "Nat Hazards, DOI:10.1007/s11069- 009- 9407-y, 2009.
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Applied researches in Geographical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb