[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: سال 32، شماره 96 - ( 2-1403 ) ::
جلد 32 شماره 96 صفحات 208-183 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی، تحلیل و نقد نظریه مجاز
احمد رضایی
دانشگاه قم ، a-rezaei@qom.ac.ir
چکیده:   (17169 مشاهده)
مجادلات کلامی بسیار در میان نحله­های اسلامی، به­ویژه اشاعره و معتزله، و مواجهه آنها با اصل بلاغت به جایی رسید که برخی از متکلمان وجود مجاز در قرآن را انکار کردند. علاوه‌بر آثار کلامی، این مقوله شاکلۀ کتاب­های بلاغی را نیز به خود اختصاص داد. به­خصوص از روزگار سکاکی، گویا گرانیگاه مباحث مربوط به مجاز از آثار کلامی به آثار بلاغی منتقل شد. مباحث اصلی در این آثار بر سر تعریف مجاز و حقیقت، کیفیت شناخت این‌دو، انواع مجاز و... بوده است. می­توان گفت اساس بسیاری از این مجادلات یا مشکل اصلی آنها توجه به یکی از جنبه­ها و غلفت از دیگر جنبه­های این موضوع بوده است. به­نظر می­رسد علی­رغم کوشش­ها و نکته­سنجی­های محققان مختلف در این آثار، به‌دلیل آمیختگی قلمروهای مختلف در این موضوع، پژوهش­های امروزی حوزۀ مجاز کمتر به تحقیقات پیشین پرداخته‌اند. در پژوهش حاضر، ضمن بررسی سیر مطالعات مجاز در کلام و آثار بلاغی مختلف، به‌شیوه تحلیلی‌ـ‌توصیفی، این موضوع از چشم­اندازهای مختلف تحلیل و نقد شده است. ماحصل پژوهش نشان می­دهد واژۀ محوری، درهم‌آمیختن قلمروهای مختلف، مباحث انتزاعی کلامی، تقسیم‌بندی­های غیرضرور، بی­توجهی به جنبۀ کاربردی زبان، هم­پوشانی گونه­های مجاز و تکرار مطالب، مشکلات اساسی تحقیقاتی از این دست بوده است. درکنار این مسائل، باید از بی‌توجهی به نکته­سنجی­های دانشمندانی مانند جرجانی و خطیب قزوینی نیز یاد کرد. به­نظر می­رسد اگر به جنبه‌های اطلاع­رسانی، کاربردشناسی و زمینۀ متن توجه کنیم، بسیاری از نابسامانی­های تشخیص معنایی مجاز حل خواهد شد. ازسوی‌دیگر، تقسیم این مقوله به مجاز مرسل و مرکب و اندک قلمروهایی که در ذیل این‌دو قرار می­گیرد، ما را از دیگر دسته­بندی­ها بی­نیاز خواهد کرد.
 
واژه‌های کلیدی: مجاز، بلاغت، کلام، تحلیل، نقد
متن کامل [PDF 867 kb]   (59 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: فنون بلاغی
فهرست منابع
1. ابوزید، نصرحامد (1391). رویکرد عقلانی در تفسیر قرآن. ترجمة احسان موسوی خلخالی. تهران: نیلوفر.
2. ارسطو (۱۳۹۸). خطابه. ترجمۀ اسماعیل سعادت. تهران: هرمس.
3. افراسیابی، غلامرضا و همکاران (۱۳۸۵). جستار دربارۀ مجاز مرسل. علوم اجتماعي و انساني دانشگاه شيراز. دورة بيست‌وپنجم. شمارۀ 3 (پياپي 48): ۱-۱۶.
4. بالو، فرزاد؛ عباسی، حبیب‌الله (1389). کلام‌محوری در ادب پارسی. زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی. سال هجدهم. شمارة 6.: 7-39.
5. براتی، مرتضی (1397). طبقه بندی استعاره از دیدگاه جرجانی. زبان و ادبيات فارسي دانشگاه خوارزمی. سال بيست‌وششم. شمارة ٨٤ : 7-29.
6. بوذری، امیر (1390). نظرية انكار مجاز در بلاغت اسلامي. نقد ادبی. سال چهارم. شمارۀ 14: 7-29.
7. تاج¬اﻟﺤﻼوى، ﻋﻠﻲ‌ﺑﻦ‌ﻣﺤﻤﺪ (بی¬تا). دﻗﺎﻳﻖ‌اﻻﺷﻌﺎر. ﺗﺼﺤﻴﺢ و ﺣﺎشیۀ ﻣﺤﻤﺪﻛﺎﻇﻢ اﻣﺎم. تهران: داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان.
8. تفتازانی، سعدالدین مسعودبن‌عمر (1416). مختصرالمعانی. قم: دارالفکر.
9. تفتازانی، سعدالدین‌مسعودبن‌عمر (1376). شرح المختصر. قم: دارالحکمه.
10. تفتازانی، سعدالدین‌مسعودبن‌عمر (1387). شرح المختصر. قم: کتبی نجفی.
11. تقوی، سیدنصرالله (۱۳۱۷). هنجار گفتار. تهران: چاپخانة مجلس.
12. جرجانی، عبدالقاهر (۱۳96). اسرارالبلاغه. ترجمۀ جلیل تجلیل. تهران: دانشگاه تهران.
13. جرجانی، عبدالقاهر (1412). أسرارالبلاغه. المصحح محمود محمد شاکر. جده: دارالمدني.
14. حسینی نیشابوری، عطاءالله محمود (1384). بدایع¬الصنایع. مقدمه و تصحیح رحیم مسلمانیان قبادیانی. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
15. الخفاجی الحلبی، ابومحمد عبدالله‌بن‌محمد‌بن‌سعيد‌بن‌سنان (1427). سرالفصاحه. داود غطاشه الشوابکه. اردن: دارالفکر.
16. دینوری، ابومحمد عبدالله‌بن‌مسلم‌بن‌قتيبه (۱۹۷۳). تأويل مشكل¬القرآن. شرح احمد صقر. بیروت: دارالتراث.
17. رازی، ﺷﻤﺲ¬اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ‌ﺑﻦ‌ﻗﻴﺲ (1388). اﻟﻤﻌﺠﻢ ﻓﻰ ﻣﻌﺎﻳﻴﺮ اﺷﻌﺎر اﻟﻌﺠﻢ. به‌کوشش ﺳﻴﺮوس ﺷﻤﻴﺴﺎ. تهران: علم.
18. رازی، شمس¬الدین (1373). المعجم فی معاییر اشعار العجم. به‌کوشش سیروس شمیسا. تهران: فردوس.
19. رامی تبریزی، شرف¬الدین حسن‌بن‌محمد (1385). حقايق الحدائق. تصحیح سید محمدکاظم امام. تهران: دانشگاه تهران.
20. رجایی، محمدخلیل (1392). معالم¬البلاغه. شیراز: دانشگاه شیراز.
21. سارلی، ناصرقلی؛ سعادت‌درخشان، فاطمه (1389). دوره¬بندي تاریخ دانش بلاغت فارسی. نقد ادبی. سال سوم. شمارة 10: 7-33.
22. سکاکی، یوسف‌بن‌ابی‌بکر (بی¬تا). مفتاح¬العلوم. قم: کتابخانۀ ارومیه.
23. سکاکی، یوسف‌بن‌ابی‌بکر (۱۴۰۷). مفتاح‌العلوم. عبدالحميد الهنداوي بیروت: دارالکتب العلمیه.
24. ﺷﻔﻴﻌﻲﻛﺪﻛﻨﻲ، ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ (1372). ﺻﻮرﺧﻴﺎل در ﺷﻌر ﻓﺎرﺳﻲ. تهران: آگاه.
25. شمیسا، سیروس (1387). بیان. تهران: میترا.
26. شمیسا، سیروس (1393). بیان. تهران: میترا.
27. صفوی، کورش (1396). استعاره. تهران: علمی.
28. صفوی، کورش (1383). از زبان‌شناسی به ادبیات. جلد دوم: شعر. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
29. طبانه، بدوی (1393هـ. ق). البیان العربی. بیروت: دارالعوده.
30. طبانه، بدوی (۱۹۸۶). البیان العربی. بیروت: دارالعوده.
31. العسکری، ابوهلال الحسن‌بن‌عبدالله‌بن‌سهل (۲۰۰۶). الصناعتین. علي محمد البجاوي و محمد ابوالفضل ابراهيم. بیروت: المكتبه العنصريه.
32. غلامرضایی، محمد (۱۳۹۲). مجاز از دیدگاه بلاغت. مطالعات زبانی و بلاغی. شمارة ۸: ۱۴۱-۱۶۸.
33. فتوحی، محمود (1386). نگاهی انتقادی به مبانی نظری و روش‌های بلاغت سنّتی. ادب‌پژوهی. دورة اول. شمارة 3: 9-37.
34. قزوینی، جلال¬الدین محمد¬بن‌عبدالرحمن‌بن¬عمر (1989). الایضاح فی علوم البلاغه. محقق محمد منعم خفاجی. قاهره: المکتبه التوفیقه.
35. قزوینی، جلال¬الدین محمد¬بن‌عبدالرحمن‌بن¬عمر (۲۰۰4). الایضاح فی علوم البلاغه. علی بوملحم. بیروت: دارالمکتب الهلال.
36. قیروانی، ابوعلى حسن‌بن‌رشیق (1421). العمده فی محاسن الشعر و آدابه و نقده. بیروت: مکتبه الهلال.
37. قیروانی، ابوعلى حسن‌بن‌رشیق (1981). العمده فی محاسن الشعر و آدابه. محمد محيي‌الدين عبدالحميد‌. بیروت: دارالجيل.
38. گرکانی، حاج محمدحسین شمس¬العلما ( ۱۳۷۷). ابدع¬البدایع. تبریز: احرار.
39. ﻣﺎزﻧﺪراﻧﻲ، ﻣﺤﻤﺪﻫﺎدى‌بن‌محمدصالح (1376). اﻧﻮاراﻟﺒﻼﻏﻪ. ﺑﻪ‌ﻛﻮﺷﺶ ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﻏﻼﻣﻲﻧﮋاد. تهران: ﻣﺮﻛﺰ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻗﺒﻠﻪ با همکاری میراث مکتوب.
40. ناشر، عبدالحسین (۱۳۷۳). دررالادب. تهران: هجرت.
41. همایی، جلال¬الدین (1373). معانی و بیان. به‌کوشش ماهدخت همایی. تهران: هما.
42. Aboozeid, Nasr Hāmed (2012). A Rationla Approach to Interpriting to Quran, Teranslated by Ehsan Moosavi khalkhāli. Tehran: Niloofar [In Persian]
43. Afrāsiābi, Gholām Rezā, et al (2006). An Inquiry about Metonymy, Journal of Social Sciences and Humanities, Shiraz University,20, 3 (48):1-16 [In Persian]
44. Aristotle (2019). Rhetorique. Translated by Esmail Saādat. Tehran: Hermes. [In Persian]
45. Askari, Aboo Helāl (2006). Alsanāatyain. by Ali Mohammad Albjavi and Mohammad Abolfazl Ebrāhim. Beyroot: Maktaba Onsoriya. [In Arabic]
46. Bāloo, Farzād; Abbāsi, Habib (2010). Logocentricm in the Persian literature. Persian Language and Literature of Kharazmi University, 18 (68): 7-39. [In Persian]
47. Boozari, Amir (2011). Theory of Metonymy in Islamic Rhetoric, Literary Critisism, 4(14):1-29. [In Persian]
48. Barāti, Mortezā (2018). Classification of Metaphors from Jorjani's Viewpoint. Persian Language and Literature of Kharazmi University, 26 (84):7-29. [In Persian]
49. Dinevari, Aboo Mohammad (1973). Ta'vil-o Moshkel Al-Qoran. by Ahmad Saghar. Beyroot: Dar Al-Torās. [In Arabic]
50. Fotoohi, Mahmood (2007). A Critical Look on the Theoretical Principles and Methods of Traditional Rhetoric, Literary Studies, 2(3):9-37. [In Persian]
51. Ghazvini, Jalāl Al-Din Mohammad (1989). Al-Izāh fi Oloom Al-Balāgha. by Mohammad Mon'em Khafāji, Ghāhereh: Maktaba Al-Towfigha. [In Arabic]
52. Ghazvini, Jalāl Al-Din Mohammad (2004). Al-Izāh fi Oloom Al-Balāgha. by Ali boo Molhem. Beyroot: Dar Al-Maktaba Al-Helāl. [In Arabic]
53. Ghirvāni, ibn-Rashigh (1981). Al Omdeh fi Mahāsen al-she'r va adab. by Mohammad Mohyi-Aldin Abdal Hamid. Beyroot: Dar Aljil. [In Arabic]
54. Gholām Rezāyi, Mohammad (2013). Metonymy Basted on the Prespective of Rhetoric. Linguistic and Rhetorical Studies, 8(14):1-168. [In Persian]
55. Garakāni, Hāj Mohammad Hossein Shams Al-Olamā (1998). Abda Al- Badaye. Tabriz: Ahrār. [In Persian]
56. Homāyi, jalāl Al-Din (1994). Rhetorics. by Mahdokht Homāyi. Tehran: Homā. [In Persian]
57. Hosseini Neyshāboori, Ataollāh Mahmood (2005). Badāye' Al-Sanāye'. by Rahim Mosalmāniān Ghobādiāni. Tehran: Afshār Foundation. [In Persian]
58. Jorjāni, Abd Al-Ghahhār (2017). Asrār Al-Balāgha. By Mahmood Mohammad Shāker. Jadda: Dar Al-Madani. [In Arabic]
59. Jorjāni, Abd Al-Ghahhār (2017). Asrār Al-Balāgha. Translated by Jalil Tajlil. Tehran: Tehran University. [In Persian]
60. Khafāji Al Halabi, Aboo Mohammad (2006). Serr Al Fasāha. By Dāvood Ghatāsheh Al-Shavābeka. Jordan: Dar Al-fekr. [In Arabic]
61. Mazandarāni, Mohammad Hādi Ibn Mohammad Sāleh (1997). Anvār Al-Balāgha. by Mohammad Ali Gholāmi Mojāhed. Tehran: Ghebleh and Mirās-e Maktoob. [In Persian]
62. Nāsher, Abd Al-Hossein (1994). Dorar Al-Adab. Tehran: Hejrat. [In Persian]
63. Rajāyi, Mohammad Khalil (2013). Ma'ālem Al-Balāgha. Shirāz: Shiraz: Shiraz University. [In Persian]
64. Rāmi Tabrizi, Sharaf Al-Din Hossein Ibn-e Mohammad (2006). Haghāyegh Al-Hadā'egh. By Seyyed Mohammad Kāzem Imām. Tehran: Tehran University [In Persian]
65. Rāzi, Shams Al-Din (1994). Al-Mo'jam fi Ma'āyir-e Ash'āre Al-Ajam. by Syrous Shamisā. Tehran: Ferdows. [In Persian]
66. Safavi, Kourosh (2004). From Linguistics to Literature. 2th Volume. Tehran: Research Institute of Islamic Culture and Art. [In Persian]
67. Safavi, Kourosh (2017). Metaphor. Tehran: Elmi. [In Persian]
68. Sakkāki, Yousof Ibn-e Abibakr (N. D). Meftah Al-Oloom. Qom: Urmia Library. [In Arabic]
69. Sakkāki, Yousof Ibn-e Abibakr (1986). Meftah Al-Oloom. by Abdolhamid Alhendavi. Beyroot: Dar Al-kotob Al-Elmiah. [In Arabic]
70. Sārli, Nāser Gholi, Sa'ādat Derakhshān Fātemeh (2010). Periodizing History of Persian Rhetorics. Literary Criticism, 3 (10): 7-34. [In Persian]
71. Shafi'ee Kadkani, Mohammad Reza (1993). Imaginery Images in Persian Poetry. Tehran: Āagāh. [In Persian]
72. Shamisā, Syrous (2008). Rhetorics: Mitrā. [In Persian]
73. Tabāneh, Badavi (2014). Al-Bayān Al-Arabi. Beyroot: Dar Al-Owoda. [In Arabic]
74. Tabāneh, Badavi (1986). Al-Bayān Al-Arabi. Beyroot: Dar Al-Owoda. [In Arabic]
75. Taftāzāni, S'ad Al-Ddin Masoud Ibn-e Omar (1997). Sharh-e Al-Mokhtasar. Qom: Dar Al-Hekma. [In Arabic]
76. Taftāzāni, S'ad Al-Ddin Masoud Ibn-e Omar (1995). Mokhtasar Al-Ma'āni. Qom: Dar Al-Fekr. [In Arabic]
77. Taghavi, Seyyed Nasrollāh (1938). The Norm of Speech. Tehran: Majles Printing House. [In Persian]
78. Tāj Al-Halāvy, Ali Ibn-e Mohammad (N. D). Daghā'egh Al-Asha'ār. By Mohammad Kāzem Imām.Tehran: Tehran University. [In Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Rezāei A. Reviewing, Analyzing, and Criticizing the Theory of Metonymy. Persian Language and Literature 2024; 32 (96) :183-208
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4304-fa.html

رضایی احمد. بررسی، تحلیل و نقد نظریه مجاز. زبان و ادبيات فارسی. 1403; 32 (96) :183-208

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4304-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 32، شماره 96 - ( 2-1403 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.09 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4666