گروه بیولوژی جانوری و مسئول آزمایشگاه حلزونها و لیسکهای خسارتزای کشاورزی، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران،ایران ، e1_ahmadi@yahoo.com
چکیده: (2196 مشاهده)
نرمتنان از آفات مهم اکوسیستمهای طبیعی و کشاورزی هستند که با تغذیه از قسمتهای مختلف برگ، ساقه، گل، جوانه، میوه و ریشه میزبان گیاهی مختلف و ایجاد خوردگی و کاهش بازارپسندی سالانه خسارت زیادی به محصولات کشاورزی و گونههای گیاهی زیستگاههای مختلف در کشور وارد مینمایند. از طرفی، ميزبانان واسط بیماریهای انگلی انسان و احشام بوده که در پزشکي و دامپزشکي حائز اهمیت هستند. به این منظور، نمونهبرداری حلزونها و لیسکهای مناطق غرب و جنوب استان تهران براساس وضعیت طبیعی، پوشش گیاهی، قرارگیری باغات و مزارع، از خاک یا زیر خاک، زیر سنگ و تنه، مناطق آبی و دیگر مناطق مربوط به زیستگاه حلزونها و لیسکها، در ۹ ایستگاه تعیین شده، انجام شد. جمعآوری، با استفاده از توریهای نمونهگیری و مستقیم با دست از روی گیاهان، درختچهها و حاشیه رودها صورت گرفت. مجموعاً، تعداد ۱۷ گونه متعلق به ۱۲ جنس از ۹ خانواده براساس خصوصیات مورفومتری (شکل، اندازه، نقوش روی صدف، اپرکول، دریچه صدف، راستگرد یا چپگرد بودن صدف، محل قرارگیری سوراخ تنفسی، خط میانه پشتی، موکوس و رنگ آن، اندازه بدن، سوهانک ،خط کلیه و دستگاه تولید مثلی) شناسایی شدند. بیشترین و کمترین تنوع گونهای در میان نرمتنان شناسایی شده به ترتیب با ۱۶ و ۶ گونه مربوط به ایستگاههای ۹ و۲ از غرب و جنوب استان تهران است. بزرگترین خانواده از نظر تنوع گونهای خانواده Helicidae با پنج گونه Monacha cantiana، Euomphalia pisiformis، Helicella krynickii، Helicella derbentina، Caucasotachea atrolabiata است. همچنین از بین گونههای شناسایی شده مهمترین گونه از لحاظ پزشکی در انتقال بیماریهای انگلی در انسان و دام گونه Lymnaea truncatula است. گونه Monacha cantiana نیز برای اولین بار از ایران گزارش میگردد. تمام نمونهها همراه با کلیه اطلاعات مکانی و زمانی مربوطه، در موزه بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور موجود هستند.
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
علوم جانوری دریافت: 1401/9/27 | ویرایش نهایی: 1402/7/4 | پذیرش: 1401/12/24 | انتشار: 1402/6/29 | انتشار الکترونیک: 1402/6/29