فرشته حیدرقلی نژاد، یوسف حمیداوغلی، ولی الله قاسمی عمران، پوریا بی پروا،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1401 )
چکیده
گياه آب‌بشقابی به‌واسطه توليد تركيبات ارزشمندی نظیر آسیاتیکوزید، آسیاتیک‌اسید، مادکاسوزید و مادکازیک‌اسید از گياهان دارويي ارزشمند به حساب می‌آید. این گیاه دارای خواص دارویی فراوان از جمله افزایش حافظه و یادگیری، آرام‌بخش، کاهش فشارخون، آنتی‌اکسیدان قوی و ضدسرطان است. بهینه‌سازی روش‌هاي كشت‌بافت به‌منظور آسان‌‌نمودن استحصال تركيبات‌دارويي آن، فرايند انتقال ژن و نيز بهبود صفات دارویی گياه، حائز اهمیت است. کالوس‌های تهیه‌شده از گیاهان‌دارویی مختلف را می‌توان به‌منظور افزایش مواد موثره در کشت سوسپانسیون سلولی و انتقال ژن مورد استفاده قرار داد. باتوجه به این که آب‌بشقابی به‌عنوان گیاه دارویی ارزشمندی شناخته شده و پژوهش‌های محدودی در زمینه کشت‌بافت آن انجام شده است، هدف از انجام این آزمایش بررسی غلظت‌های مختلف دو هورمون BAP و NAA از ریزنمونه برگ برای تولید کالوس، یکی از منابع مهم تولید متابولیت‌های ثانویه است. بدین منظور، از ریزنمونه برگ در محیط MS همراه با غلظت‌های مختلف BAP در شش سطح 0، 0/5، 1، 1/5، 2/5 و 3/5 میلی‌گرم بر لیتر به همراه NAA در پنج سطح، 0/25، 0/5، 1 و 2 میلی‌گرم بر لیتر استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان‌داد بهترین کالوس‌دهی در ریزنمونه برگ با درصد القاکالوس 100 درصد، وزن‌تر 1/457 گرم و قطر 1/459 سانتی‌متر در ترکیب هورمونی 5/1 میلی‌گرم بر لیتر BAP و 5/0 میلی‌گرم بر لیتر NAA به دست آمد. نتایج نشان داد دو هورمون BAP و NAA اثرات سینرژیکی در افزایش و تولید کالوس‌های باکیفیت و مناسب دارند.
