مرزنجوش به­عنوان گیاهی موثر برای درمان ناباروری در طب سنتی استفاده می­شد. تحقیق حاضر، به مقایسۀ اثر عصارۀ هیدروالکلی سرشاخۀ هوایی مرزنجوش با A_۲-  LHRH و ۱۷ بتااسترادیول بر فراساختار تخمک و هیپوفیز در ماهی گورامی سه­خال نابالغ پرداخته است. بدین­منظور ۶۰  قطعه ماهی گورامی سه­خال با میانگین وزنی۱± ۱/۲ گرم به شش گروه: دارونما، نرمال سالین، اتانولی و ۳ گروه تجربی (مرزنجوش و ۱۷ بتااسترادیول با دوز ۵۰ میلی­گرم بر کیلوگرم و  LHRH-A_۲ با دوز ۰۰۵/۰ میلی­گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند (هر گروه ۱۰ قطعه  ماهی). ماهیان به صورت IM، یک­روز­درمیان و در ۷ دوز تزریق شدند. فراساختار تخمک و هیپوفیز قدامی در هر سه تیمار اندازه­گیری و با تیمارهای کنترل مقایسه شد. نتایج نشان داد که اندازۀ فولیکول تخمک و میانگین قطر کیسه­های دستگاه گلژی در تیمار مرزنجوش از تیمار LHRH-A_۲ بیشتر، ولی از تیمار ۱۷ بتا­استرادیول کمتر است (p≤۰,۰۵). همچنین نتایج حاصل از مقایسه فراساختار هیپوفیز قدامی نشان داد که در تیمار مرزنجوش تعداد گرانول­های کوچک افزایش یافته و مقدار کمی گرانول بزرگ نیز در سلول گنادوتروپ ساخته شده است. در ماهیان تحت درمان با ۱۷بتااسترادیول نیز تعدادگرانول­های بزرگ به­طور قابل توجهی افزایش یافت، در­حالی­که درتیمار LHRH- A_۲ گرانول­های بزرگ لیز شده و تحریک به طور کامل صورت گرفته بود. نتایج حاضر حاکی از تاثیر گیاه مرزنجوش بر باروری ماهی گورامی سه­خال بود.