۶ نتیجه برای انحصاری
فریبا نوعدوست، سمیه دهداری، دامون رزمجویی، راهله احمدپور، پروانه شوکت،
دوره ۴، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۶ )
چکیده
گونۀ گياهی کُمای سازوئی (Ferula stenocarpa) گياهی است پايا از تیرۀ کرفسیان با ارتفاع حدود ۲ متر که در دمای زياد ناحیۀ رويشی سودانی رشد میکند. هدف از اين تحقيق، مطالعۀ بوم شناسی فردی گونۀ انحصاری ايران به نام کُمای سازوئی در استان خوزستان است. ابتدا، نقشۀ رويشگاه تهيه شد و ویژگی های رويشگاهی شامل پستی و بلندی، اقليم، ويژگی های خاک، گونه های همراه، فنولوژی، سيستم ريشه، مطالعات و تشريحی اين گونه بررسی و گزارش شد. نتايج نشان داد که این گونه در دامنۀ ارتفاعی ۱۵۹ تا ۸۵۰ متر از سطح دريا با متوسط بارندگی ۴/۱۱۲ تا ۹/۴۸۲ ميلیمتر و متوسط دمای سالانه، ۴۷/۲۴ تا ۹۳/۲۵ درجۀ سانتي گراد رويش دارد و به لحاظ جهت شيب تقریباً محدوديتی ندارد ولی شيب های ۴۰ تا ۶۰ درصد را ترجيح میدهد. در خاک هايی با بافت لومی، لومیرسی تا لومیسيلتی و غيرشور و از نظر مواد آلی و عناصر غذايی نیتروژن و فسفر فقير میرويد. هدايت الکتريکی خاک رويشگاه ۱-۷۲/۰ دسیزيمنس بر متر و اسيديتۀ آن در حدود ۴۷/۷ تا ۸۵/۷ است. رشد رويشی گياه اواسط اسفندماه، زمان ظهور گل ها اواسط فروردين و شروع بذردهی گياه هفتۀ آخر ارديبهشت است و بذرها تا اوايل خردادماه ريزش میکنند. اين گونه فقط از طريق بذر تکثير میشود. دانۀ گردۀ اين گياه دوکیشکل و بيضوی، با سه شيار شکاف مانند است. کُمای سازوئی در رويشگاه های خود تيپ غالب را تشکیل نداده و به صورت منفرد و پراکنده و لک های مشاهده شده است که از نابودی عرصه های طبيعی اين گياه به دليل چرای بيش از حد حکایت دارد.
فاطمه صادقی پور، نواز خرازیان، سعید افشارزاده،
دوره ۵، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۷ )
چکیده
منطقه حفاظت شدۀ پلنگ گالون با مساحتی بالغ بر ۳۴۹۳۵ هکتار در ۷۵ کیلومتری شمال غرب نجف آباد، و ۱۰۲ کیلومتری شمال غرب اصفهان واقع شده است. هدف از این تحقیق بررسی طیف گیاگانی، گسترۀ اشکال زیستی، تحلیل پراکنش جغرافیایی، تعیین وضعیت حفاظتی، گیاهان دارویی، مرتعی و سمی این ذخیره گاه است. نمونه های گیاهی طی فصول مختلف رویشی و در چندین مرحله جمع آوری شدند. اشکال زیستی نمونه ها و تحلیل پراکنش جغرافیایی تعیین شدند. براساس نتایج حاصل از این تحقیق، ۱۶۶ گونه، ۱۲۶ سرده و ۳۹ تیره در این منطقه شناسایی شدند. ۶ تیره، ۲۳ سرده و ۲۶ گونه متعلق به تکلپهایها و ۳۳ تیره، ۱۰۳ سرده و ۱۴۰ گونه متعلق به دولپه ایها هستند. بر پایۀ تحلیل پراکنش جغرافیایی، ۵۸ درصد از گونه های گیاهی در ناحیه ایران و تورانی گسترش دارند. شایان ذکر است که در این منطقه ۴۴ گونۀ انحصاری، ۹۷ گونۀ دارویی، ۴۸ گونۀ مرتعی و ۲۳ گونۀ سمی مشخص شده است. اشکال زیستی شامل ۵۴ درصد همی کریپتوفیت، ۲۴ درصد تروفیت، ۱۰ درصد ژئوفیت، ۷ درصد کامه فیت و ۵ درصد فانروفیت هستند. براساس معیارهای گونه های مورد تهدید، ۲۲ گونۀ در خطر کمتر و ۷ گونۀ آسیب پذیر هستند.
فریده عطار، ولی الله مظفریان، منصور میرتاج الدینی،
دوره ۵، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۷ )
چکیده
گونه Cousinia elymaitica به عنوان گونه جدید از غرب ایران گزارش میشود. این گونه به واسطه شکل رویشی، گلبرگ های ارغوانی و برگهای ساقه آغوش در بخشه Pugioniferae قرار دارد. نزدیک ترین خویشاوند آن، C. macroptera است. نقشه پراکنش به همراه تصاویری از این گونه ارائه شده است.
فیروزه بردبار، منصور میرتاج الدینی،
دوره ۵، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۷ )
چکیده
در این مطالعه عدد کروموزومی و کاریوتیپ برخی از گونه های گیاهی انحصاری که در شرق و جنوب شرقی ایران پراکنش دارند، مورد بررسی قرار گرفت. شمارش کروموزومی میتوزی برای شش گونه متعلق به سه تیره از نهاندانگان شامل: Chaenorhinum grossecostatum (۲n=۲۴)، Nanorrhinum campyloceras (۲n=۱۸)، Linaria iranica (۲n=۱۲) (بارهنگیان)، Gaillonia bruguieri (۲n=۲۲) (روناسیان)،Nepeta rivularis و N. assurgens (۲n=۱۸) (نعنائیان) برای اولین بار ارائه شده است.
منیژه پاکروان، سحر مرادپور، عزیزاله جعفری،
دوره ۵، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۷ )
چکیده
پوشش گیاهی یکی از مهمترین اجزای اکوسیستم های طبیعی است که علاوه بر بیان شرایط رویشی، معرف شرایط محیطی حاکم بر آن نیز است. بررسی تنوع گونه‌های گیاهی کشور به عنوان بستری لازم برای مطالعات بوم‌شناختی، مرتع‌داری، آبخیزداری، بانک ژن گیاهی، کشاورزی و دارویی از اهمیت قابل توجه‌ای برخوردار است. از طرفی شناسایی گونه‌های گیاهی مناطق مختلف امکان انجام مطالعات بعدی در زمینه‌های مختلف علوم زیستی را فراهم میکند. در این پژوهش فلور منطقه تنگ سرخ در شهرستان بویراحمد از استان کهگیلویه و بویراحمد مورد بررسی قرار گرفته است. منطقه مورد بررسی به وسعت ۵۰۰۰ هکتار در۳۰ کیلومتری شرق یاسوج قرارگرفته است. بلندترین ارتفاع آن ۲۸۰۰ و کمترین آن برابر۱۸۰۰ متر از سطح دریا است. این پژوهش با کسب اطلاعات لازم منطقه جهت مطالعه گیاگانی آغاز شد. گیاهان منطقه جمع آوری و پس از پرس، نمونه‌های هرباریومی تهیه و در هرباریوم دانشگاه الزهرا با استفاده از منابع فلور شناسایی شدند. نتایج این بررسی نشان داد که در منطقه تنگ سرخ ۴۶ تیره، ۱۴۵ سرده و۱۷۲ گونه وجود دارد که شامل ۹۷/۶ درصد فانروفیت‌ها، ۲۳/۵ درصد کامفیت‌ها، ۶۰/۴۳ درصد همی‌کریپتوفیت ها، ۹۵/۱۳درصد ژئوفیت‌ها، ۲۴/۴۸درصد تروفیت‌ها هستند. اکثرگونه های منطقه به ناحیه رویشی ایرانو-تورانی با ۶۵/۶۹ درصد از فلور منطقه تعلق دارند. ۲۳ گونه انحصاری، ۲۰ گونه نادر،۳۰ گونه دارویی و۲۲ گونه سمی از۱۷۲ گونه معرفی شدند. ۱۵ گونه برای اولین بار از این استان گزارش شده اند.
دکتر فاطمه ربیع زاده، دکتر فرزانه بهادری،
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( ۶-۱۴۰۳ )
چکیده
ایران با دارا بودن حدود ۷۹ گونه از سرده پونه‌سا به عنوان یکی از مناطق پیدایش این سرده تلقی میشود. در حدود ۷۷ درصد از گونه‌های شناسایی شده این سرده در ایران، گونه‌های انحصاری هستند. گونۀ پونه سای ایرانی که در منابع مرجع گیاه شناسی به عنوان گونه‌ای مستقل به نام پونه‌سا ناميده مي‌شد، در فلور ایران موقعیت آرایه‌شناختی گونه Nepeta persica به واریته‌ای از گونه Nepeta kotschyi تغییر یافته است. در این تحقیق صحت جایگاه آرایه‌شناختی این دو گونه با بررسی صفات مختلف ریخت‌شناختی و ریزریخت شناختی آنها مانند ارتفاع گیاه، اندازه برگها، تاج پوشش، نوع کرکها و فندقه، با استفاده از تصاویر استریومیکروسکوپ الکترونی (SEM) و مطالعات آماری SPSS و بررسی معنیداری صفات توسط نرم افزار ANOVA مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که اختلاف معنیداری در ویژگیهایی مانند شکل برگها، کرکها و روزنه های آن و همچنین ارتفاع آنها وجود دارد. هر چند در اندازه و شکل بذرها به وضوح اختلافی مشاهده نشد. هر دو گونه دارای فندقههای مشبک با زوائد زگیل مانند بودند. همچنین شکل ظاهری کرکهای بلند در برگهای دو گونه کاملا متفاوت هستند به طوریکه در گونه N. persica دارای زوائد زگیل مانند ولی در گونه N. persica با سطح صاف هستند. بر اساس داده های به دست آمده از مطالعات آرایه‌شناختی دو گونه N. persica و N. kotschy و نتایج مطالعات ریختشناسی و ریزریختشناسی و تصاویر میکروسکوپ الکترونی از سطح برگها که برای اولین بار در این مقاله آورده شده است پیشنهاد مستقل بودن دو گونه ارائه گردید.
