Pedicularis L. سرده‌ای نیمه­انگلی است که غالباً در مناطق سرد و کوهستانی نیمکرۀ‌ شمالی پراکنش دارد. در این مطالعه کلالۀ 9 گونه از این سرده که در فلور ایران گزارش شده است به­وسیلۀ میکروسکوپ الکترونی تحت مطالعه قرار گرفت. سطح کلاله در P. pycnantha و P. wilhelmsiana مسطح است، در P. cabulica، P. caucasica ، P. rechingeri، P. sibthorpii، P. condensata  و P. strausii به شکل نیمه­کروی بوده و در P. rhinanthoides  مخروطی­شکل است. به منظور تعیین روابط بین گونه‌ها، تحلیل عددی با استفاده از 45 صفت کمی و کیفی ریخت‌شناسی، تشریحی و گرده‌شناسی انجام گرفت و نمودارهای حاصل از دو روش UPGMA و PCA ترسیم و روابط بین گونه‌ها مشخص شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل، صفاتی مانند ضخامت پری‌کارپ میوه، ضخامت پارانشیم حفره‌ای در برگ، ارتفاع ساقه، ضخامت پوست ساقه، ضخامت کل ساقه و طول رگبرگ میانی از­جمله صفاتی هستند که با وجود تغییرپذیری زیاد، می‌توانند در شناسایی گونه‌ها و تعیین روابط بین آنها مفید باشند.

جنس Gypsophila چهارمین جنس بزرگ تیرۀ­ Caryophyllaceae است. وجود یا فقدان کرک روی قسمت­های مختلف گیاه یکی از مهم­ترین صفات تشخیصی بین گونه­های این جنس محسوب می­شود. کرکپوش 13 آرایه از این جنس به­وسیلۀ میکروسکوپ الکترونی نگاره تحت بررسی قرار گرفت. در تمام آرایه­ها کرک­ها از نوع ترشحی و چندسلولی هستند. طول کرک بین بعضی گونه­های نزدیک از نظر ریخت­شناختی می­تواند به­عنوان صفت متمایزکننده به شمارآید. اگر­چه  صفات ریخت­شناختی در تعیین حدود بخشه­ها مهم­تر هستند، صفات مربوط به کرکپوش نیز آنها را تأیید می­کنند. کرکپوش در بین جمعیت­های یک گونه اغلب ثابت است؛ به استثنای دو گونه که نمونه­های بدون کرک آنها در اینجا با نام واریته جدید معرفی شده­اند:

G. pilosa var. glabra و G. polyclada var. leioclada..

پارک ملی بوجاق با داشتن اکوسیستم آبی شامل مانداب­های بوجاق و کیاشهر، مساحتی بالغ بر 3/3477 هکتار دارد. به­ منظور بررسی عوامل موثر بر پوشش گیاهی در رویشگاه ­های آبی و مرطوب پارک ملی بوجاق 44 قطعه نمونه در منطقه پیاده شد و برای آزمایش ویژگی­ های شیمیایی آب موجود از 22 قطعه نمونۀ آب برداشت شد. نتایج حاکی از تحلیل دو­طرفه گونه ­های شاخص اصلاح ­شده نشان داد که چهار گروه گیاهی در منطقه حضور دارند. گیاهان گروه اول غوطه­ ور و شناور و گیاهان گروه سوم و چهارم بیشتر هلوفیتیک هستند. گیاهان گروه دوم در مناطقی با ماسه و لای حضور دارند. نتایج حاصل از تحلیل تطبیقی متعارف متغیرهای آب (اسیدیته، عمق، فسفر، ازت، کلر، کربنات، بی­کربنات، هدایت الکتریکی، سدیم، پتاسیم) ارتباط معنی­داری با گروه ­های گیاهی نشان داد. مهم­ترین عامل موثر در پراکنش و تفکیک گروه­ های گیاهی نیز عمق آب بوده است. همچنین نقشۀ پوشش گیاهی مانداب بوجاق و کیاشهر بر­پایۀ گروه­ های گیاهی تهیه شد.

جنس تنگرسRhamnus L.  از تیرۀ عنابیان است و تاکنون هشت گونه از تنگرس در ایران گزارش شده است. در این تحقیق ساختار تشریحی برگ، اپیدرم، دمبرگ و شاخه ­های جوان نه جمعیت از دو گونه Rhamnus pallasii و Rhamnus cathartica با استفاده از نمونه ­های جمع ­آوری­شده از طبیعت در مناطق مختلف شمال ایران و نمونه­ های هرباریومی تحت بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد سلول ­های اپیدرمی برگ در دو شکل چند­وجهی و نامنظم وجود دارند. الگوی دیواره آنتی­کلینالی راست تا کمانی و موج­ دار بودند. در هر دو گونه هر دو سطح برگ دارای تیپ روزنه­ ای آنموسیتیک و دو زیرگونه R. pallasii subsp. pallasii و R. pallasii subsp. sintenisii دو نوع تیپ روزنه آنموسیتیک و پاراسیتیک مشاهده شد. صفات شکل سطح مقطع، نوع کرک، تعداد لایه ­های کلانشیم و پارانشیم در برگ و دمبرگ و شاخه جوان در بین تاکسون­ های تحت بررسی بسیار مشابه است. در­مجموع مطالعات تشریحی انجام­ شده، تشابه این تاکسون­ها را در صفات آناتومی نشان می­ دهد.

از آنجایی که سیستم رده ­­بندی APG که مبتنی بر مطالعات جامع تبارشناختی است با اقبال خوبی مواجه شده­ است، تطبیق رده­ بندی تیره ­ها و سرده ­های فلور ایران با این سیستم ضروری به نظر می­ رسد. تغییرات متعددی در محدودۀ تیره ­ها و راسته­ ها در این سیستم در مقایسه با سایر سیستم­ ها ایجاد شده­ است ولی در اینجا تلاش شده ­است تا منحصراً بر تغییراتی تاکید ­شود که در مورد گیاهان موجود در فلور ایران است به خصوص در مقایسه با مجموعۀ فلورا ایرانیکا و مجموعۀ فلور ایران. در این مقاله در مجموع 132 تیره برای ایران ذکرشده­ است که 22 تیره در مجموعۀ فلورا ایرانیکا دیده ­نمی­ شود. 21 تیره نیز از تیره ­های ذکرشده در فلورا ایرانیکا برای ایران بر اساس رده ­بندی APG IV در تیره های دیگر ادغام شده­ اند. براین ­اساس فلور نهان­دانگان ایران دارای حدود 8012 گونه از حدود 1234 سرده (جنس) است که در 132 تیره (خانواده) از 39 راسته جای می­ گیرند. با احتساب بازدانگان (17 گونه)، سرخس­ ها (60 گونه) و خزه ­ها (534 گونه) تعداد گونه­ های گیاهی ایران به حدود 8628 گونه می ­رسد. تیره­ های بزرگ ایران از نظر تعداد گونه به ترتیب تیرۀ باقلائیان (1401 گونه) و تیرۀ کاسنیان (1234 گونه) و از نظر تعداد سرده تیرۀ کاسنیان، تیرۀ گندمیان، تیرۀ کرفسیان و تیرۀ باقلائیان هستند. از نظر تعداد تیره، بزرگ ­ترین راستۀ ایران راستۀ میخک­ سانان است. بزرگ ­ترین سرده­ های ایران نیز سردۀ گون (Astragalus) با حدود 830 گونه و هزارخار (Cousinia) با حدود 280 گونه است. در دو نسخه اخیر APG ترتیب خطی از تیره ­ها نیز برای استفاده مسئولین هرباریوم­ ها ارائه شده ­است.

سرده سنجد (تیره سنجدیان) در ایران با یک یا دو گونه به نام های E. angustifolia و E. orientalis معرفی شده است. گونه های سنجد در ایران در سطح وسیعی کاشته شده و در عین حال رویشگاه های طبیعی محدودی نیز از آن دیده میشود. شکل برگ و میوه گوناگونی بسیار زیادی را نشان میدهد. شکل و طعم میوه تنوع زیادی دارد و مبین این موضوع است که پایه های مناسب در طول زمان دستخوش انتخاب قرار گرفته اند. در حال حاضر چندین رقم مشخص از این گونه در ایران انتشار دارد. گونه ها و ارقام آنها بر اساس نمونه های هرباریومی و مطالعات صحرائی مورد بررسی قرار گرفتند و در نهایت یک گونه برای ایران تشخیص داده میشود. از این گونه شش رقم به نام های شکری، عنابی، خرمائی، چوروک، کالهی و شورهای تشخیص داده شد که بر اساس مفاد کتاب" اصول نامگذاری گیاهان کاشته شده" معرفی میگردند.

روابط فیلوژنتیکی بین زیرگونه های Eumeces schneiderii princeps و Eumeces schneiderii pavimentatus با استفاده از 143 جفت باز از توالی ژن 16S میتوکندریایی مورد بررسی قرار گرفت. آنالیزها با استفاده از رویکرد حداکثر احتمال (ML) به کمک نرم افزار RAxML بر روی 12 نمونه جمع آوری شده از حدود 24 منطقه مجزا صورت گرفت. نتایج مطالعات مولکولی ما چهار کالد کامال مجزا و به خوبی حمایت شده ای از لحاظ موقعیت فیلوژنتیکی، تفاوت ژنتیکی و ویژگی های مشخص در مورفولوژی و ویژگی  های زیستگاهی آنها تشخیص داد. این کالدها شامل گروه هایی از

Scincus (3)  Eurylepis (2)  Eumeces schneiderii princeps+Eumeces schneideri pavimentatus (1) و Scincopus (4)

هستند. همچنین، رابطه فیلوژنتیکی تاکسون ناشناخته Eumeces sp. با کالد Scincus بطور کامل مشخص و آشکار نیست. آنالیزهای فیلوژنتیکی صورت گرفته جنس Eurylepis را در کنار کالدهای حاوی جنس Eumeces قرار نداد. به عالوه، نتایج این آنالیزهای فیلوژنتیکی یک وضعیت مونوفایلتیک را برای گونه Eumeces schneiderii نشان داد.

در این مقاله Silene ghahremaninejadii از تیره میخکیان (Caryophyllaceae) به عنوان یک گونه جدید، بر اساس تفاوتهای چشمگیر در صفات رویشی و زایشی خود با نزدیکترین گونه های موجود، یعنی S. marschallii و S. ruprechtii شرح داده شده است. گونه جدید دارای قاعده فشرده، برگ ها و دمگل بدون کرک، کاسه استوانه ای فاقد کرک در سطح داخلی، گلبرگ شکافته به صورت عمیق و فاقد فلس های تاجی و میله پرچم بدون کرک است. در این مقاله همچنین فرضیهای در مورد روند گونهزایی آن پیشنهاد شده است.

نمونه هایی قابل توجه از مناطق جنگلی کجور، بین لشکناره و گندیس کالی استان مازندران جمع آوری گردید که شباهتهای زیادی با گونه A. szowitsianum دارد، با این تفاوت که میوه آنها فاقد کرک است. مطالعات بیشتر نشان داد که این نمونهها گونهای جدید است، که A. mazandaranicum نامیده میشود. این گونه جدید از مناطق همپوشانی بین دو ناحیه اروپا-سیبری و ایرانی-تورانی جمع آوری شده است. جمعیتهای دیگری نیز از این گونه با زیستگاه مشابه یافت گردید. در ا

دو گونه خزۀ جدید به نام‌های Grimmia dissimulata و Schistidium pruinosum متعلق به تیرۀ Grimmiaceae برای فلور خزه‌ای ایران از استان خراسان رضوی گزارش می‌شوند. براساس تحقیقات انجام شده، تا کنون 16 گونه گریمیا و 13 گونه شیستیدیوم از ایران گزارش شده است. در این تحقیق، صفات کلیدی، پراکنش جغرافیایی و همچنین شکل‌های هر دو گونه آورده شده است.

دانه­های گرده از 34 جمعیت متعلق به 16 گونه از زبان در قفاهای ایران توسط میکروسکوپ نوری و  میکروسکوپ الکترونی نگاره تحت بررسی قرار گرفت. چهار ویژگی طول محور قطبی (P)، طول محور استوایی(E)، نسبت طول محور قطبی به محور استوایی(P/E) اندازه­گیری شدند. دانه­های گرده پخت یا تقریبا پخت بوده کوتاه­ترین محور قطبی متعلق به C. tehranica (Boiss.) Rech.f. بوده و بلند ترین آن به C. trigonelloides (Boiss.) Munz  (3/37-15/28 میکرومتر) تعلق داشت. همچنین کوتاه ترین محور استوایی به C. stocksiana (Boiss.) Nevski. و بلندترین آن به     C. orientalis Schrödinger (2/25-5/17 میکرومتر) تعلق داشت. براساس تزیینات  اگزین که با میکروسکوپ الکترونی نگاره مشاهده شده دو نوع تیپ دانۀ گرده مشخص شده است. تیپ 1: اگزین به طور مشخص در قطبین ضخیم و برامده، شیارها پهن و تزیینات با خارچه­های متراکم. تیپ 2: اگزین در قطبین نوک کند، شیارها باریک و تزیینات خارچه ­های پراکنده. تصاویر تمام گونه­ها و ویژگی­های ساختار دانه گرده ارائه شده است. نتایج ما نشان داد که شکل دانه گرده و تزیینات آن ویژگی­های متمایز کننده­ای برای گونه­ها هستند. اگر چه برای حل پیچیدگی­های جنس کاقی نیستند اما نتایج این مطالعه قرار گیری گونه­های Aconitella در Consolida را تأیید کرد زیرا هر دو تیپ دانه گرده در گونه های  Aconitella دیده می شود.

طی بازنگری گونه‏ های یک­سالۀ جنس Silene در ایران، نمونه‏ های جالب­ توجهی مشاهده شدند که تاکنون به­ طور رسمی از ایران گزارش نشده‏اند. در این مقاله S. nocturna از بخشScorpioideae  به­ منزلۀ گزارشی جدید و S. gallica از بخشLasiocalycinae  از رویش­گاه‏ های جدید به گونه‏ های سومین جنس بزرگ فلور ایران افزوده می‏ شوند. شرح کامل هریک از گونه‏ ها، توزیع جغرافیایی در ایران و تصاویر آنها ارائه می‏شود.

در این بررسی، آرایه ­شناسی سردۀ Lappula Moench از تیرۀ گاوزبانیاندراستان­های خراسان براساس نمونه‌های وسیع موجود در هرباریوم دانشگاه فردوسی مشهد (FUMH) تحت­ مطالعه و بازنگری قرارگرفت. مطالعۀ حاضر وجود شش گونه از این سرده را در منطقه تأیید می‌کند که عبارتند از: Lappula barbata ،L. microcarpa ،L. semiglabra ،L. sessiliflora ،L. sinaica و .L. spinocarpos همچنین، بررسی نمونه‌هایی از این سرده در خراسان که قبلاً تحت عنوان گونۀ L. drobovii  به­ عنوان گزارشی از این منطقه برای فلور ایران ذکرشده بود نشان داده می­شود که با ویژگی های آن و با توجه به یک­ساله­ بودن، متعلق به گونۀ L. sessiliflora است. بدین­ سبب وجود گونۀ L. drobovii  در ایران رد می­شود. کلید شناسایی گونه‌ها، نقشه انتشار و تصاویرمیوه­ های آنها نیز در این مقاله ارائه شده ‌است.