آزاده نیک نژاد، علی رضا شفیع زاده اسفندآبادی، فاطمه عبدالهی سروستانی،
دوره 10، شماره 1 - ( 3-1402 )
چکیده
ظهور ویروس‌های جدید، همواره تهدیدی برای سلامتی افراد جهان بوده است که جدیدترین نمونه آن سویه‌های جدید ویروس کرونا (SARS-CoV-2) و سندروم حاد تنفسی ناشی از آن (ARDS) است. وضعیت کنونی، اهمیت تولید سریع واکسنهای پایدار ارزان قیمت را که به تجهیزات خنک‌کننده به منظور نگهداری و حمل و نقل نیاز ندارند، بیش از پیش نشان می‌دهد. با این حال در کشورهای در حال توسعه، بیشتر واکسن‌ها هنوز به دلیل هزینه‌های واردات و نیازهای نگهداری و حمل و نقل در دسترس نیستند. بنابراین مهم است که واکسن برای کشورهای در حال توسعه مقرون به صرفه باشد تا واکسیناسیون در مقیاسی وسیع صورت گیرد. واکسنهای گیاهی نسبت به سایر انواع واکسن و روش‌های تولیدی مقرون به‌صرفه‌تر هستند و میتوانند در مقادیر زیاد تولید شوند. علاوه‌براین واکسنهای گیاهی مزایای دیگری هم دارند که در این مقاله به آنها پرداخته میشود. با این حال با توجه به اینکه یک محصول دارویی گیاهی قرار است به صورت نیمه فرآوری‌شده (مانند پوره سیب‌زمینی یا رب گوجه‌فرنگی) بهعنوان واکسن مصرف شود، مهم است که بررسی‌های نظارتی خاصی که برای واکسنهای تزریقی اعمال میشود، برای این محصولات نیز اعمال شود تا عوارض مصرف آنها از نظر بالینی بررسی شود. مقاله مروری حاضر به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های تولید واکسنهای گیاهی به منظور مقابله با بیماری‌هایی مانند کووید 19 می‌پردازد.
