8 نتیجه برای مورفولوژی
راهله احمدپور، سعیدرضا حسین زاده، نظام آرمند، سمیه چاشیانی،
دوره 4، شماره 3 - ( 9-1396 )
چکیده
تنش آبی يكي از مهمترين عوامل محدودكنندة رشد و عملكرد گياهان در بسياري از مناطق دنيا است. بهمنظور بررسي اثر تنش آبی بر برخي صفات مورفولوژيك، فيزيولوژيك و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان عدس، آزمایشی با 4 رقم پرکاربرد عدس (گچساران، کیمیا، زیبا و رباط) در 4 تيمار تنش آبی شامل 25، 50، 75 و 100 درصد (شاهد) ظرفیت زراعی به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در اتاقک رشد انجام شد .نتایج نشان داد که تنش آبی در سطوح 25 و 50 درصد ظرفیت زراعی به کاهش معنیدار ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک و افزایش معنیدار فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان، پرولین و پروتئین محلول برگی در مقایسه با سطح شاهد میانجامد. در بررسی صفات مورفوفیزیولوژیک، ارقام گچساران و رباط در بیشتر صفات تحت بررسی نسبت به ارقام کیمیا و زیبا برتری داشتند. در تنش شدید، محتوای پرولین و پروتئین محلول برگی، فعالیت آنزیم کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز در ارقام گچساران و رباط افزایش معنیداری نسبت به ارقام کیمیا و زیبا داشت. نتايج اين بررسي نشان داد كه ارقام رباط و گچساران از طريق بهكارگيري سازوکارهاي مختلف تحمل تنش آبی نظیر فعالیت بیشتر آنزیمهای آنتیاکسیدان، افزایش رنگدانههای فتوسنتزی، محتوای پرولین و پروتئین نسبت به ارقام کیمیا و زیبا، كمتر تحت تأثير اثر منفی تنش آب قرار گرفتند. با توجه به اینکه صفات تحت بررسی در این مطالعه معیارهای مناسبی جهت شناسایی ارقام مقاوم به تنش خشکی محسوب میشوند، بنابراین ارقام رباط و گچساران بهمنزلۀ ارقام مقاوم جهت کشت دیم معرفی میشود.
خدیجه محمودی، منیژه پاکروان، ولی الله مظفریان،
دوره 5، شماره 3 - ( 9-1397 )
چکیده
سرده Zoegea L. از تیره کاسنیان، به طور تقریبی دارای 10 گونه در جهان است. این سرده به عنوان یک عنصر ایرانی-تورانی و مدیترانه‌ای شناخته میشود که در جنوب غربی و مرکز آسیا و در مرکز، جنوب، شمال غرب و جنوب غربی ایران گسترش یافته است. طبقه بندی زیرگونه‌های این سرده در منابع مختلف آرایه شناسی متفاوت است. در این پژوهش تفاوت‌های گونه‌های نواحی مختلف ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. به علاوه ویژگیهای آناتومی و گرده‌شناسی نیز برای انجام تحلیل خوشه‌ای و تعیین حدود آرایه‌ها مورد استفاده قرار گرفتند. درنهایت این مطالعه نشان داد که Z. baldschuanica و Z. glabricaulis گونه های مستقلی هستند.
رقیه حیدری، رامین عزتی، محمدعلی زاهد،
دوره 7، شماره 3 - ( 9-1399 )
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر خاکستر آتشفشانی دماوند بر شاخص‌های ریخت‌شناسی و فیزیولوژیکی لوبیا به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان وزن خشک برگ در تیمار 100 میلیگرم در لیتر خاکستر آتشفشانی (0099/0 گرم) مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد بهینه محتوای قند محلول در غلظت 100 میلیگرم در لیتر خاکستر آتشفشانی به میزان 650/0 میلیگرم بر گرم وزن خشک برگ (mg/g D.W.) به‌دست آمد. بیشترین محتوای پروتئین و بهینه فعالیت آنزیم پراکسیداز به ترتیب با مقدار 680/0 میلیگرم بر گرم وزن تر برگ (mg/g F.W.) و 082/0 تغییرات واحد جذب در طول موج 470 نانو متر بر میلیگرم بر پروتئین (A470/mg/protein) مشاهده شد. بنابراین میتوان ادعا کرد که خاکستر آتشفشانی ممکن است موجب افزایش رشد گیاه و بیوسنتز ترکیبات آلی مانند آهن و آلومینیوم گردد.
ایمان علی نژادی، نسترن حیدری، حسین جوان بخت،
دوره 7، شماره 3 - ( 9-1399 )
چکیده
دوشکلی جنسی در نسبت طول انگشتان یک ویژگی مورفولوژیکی حاصل از برهمکنش بین هورمون‌های جنسی و ژن‌های Hox قبل از تولد بوده که تکوین هر دوی اندام‌های حرکتی دست‌ها و پاها و اندام‌های جنسی را کنترل میکند. وضعیت این روند و نسبت‌ها در گروه‌های مختلف جانوری از جمله در انسان، دیگر پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان بررسی شده است. در این مطالعه، دوشکلی جنسی از لحاظ نسبت بین طول انگشتان II تا IV (2D:3D, 2D:4D, 3D:4D) دست و پای چپ، در 54 نمونه از وزغ‌ها متشکل از گونه Bufo viridis (16 نمونه نر و 19 نمونه ماده) و گونه Pelobates syriacus (10 نمونه نر و 9 نمونه ماده) در شمال ایران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد در Pelobates syriacus ماده‌ها دارای میانگین طول بدن (SVL) بیشتری نسبت به نرها بودند و این اختلاف از نظر آماری معنیدار بود (05/0P≤). در گونه Bufo viridis نیز ماده‌ها دارای میانگین طول بدن بیشتری از نرها بودند اما این اختلاف بین افراد نر و ماده از لحاظ آماری معنیدار نبود. نسبت اندازه طول انگشتان دست و پا در سمت چپ بدن برای هر دو گونه از لحاظ (2D:3D, 2D:4D, 3D:4D) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در هیچ کدام از صفات مورد بررسی در اندام‌های حرکتی جلویی و عقبی، اختلاف معنیداری بین افراد نر و ماده در گونه Bufo viridis مشاهده نشد. اما از لحاظ 2D:4D بین افراد نر و ماده در گونه Pelobates syriacus اختلاف معنیدار (040/0P=) وجود داشت و این نسبت در افراد نر بیشتر از ماده‌ها بود. بنابراین، وجود تفاوت‌های معنیدار در این انگشتان در گونه Pelobates syriacus هماهنگ با این الگوی تغییرات در بیشتر دوزیستان و دیاپسیدها است.
نسترن حیدری،
دوره 8، شماره 1 - ( 3-1400 )
چکیده
نسبت طول انگشتان طی دوران تکوین جنینی سازماندهی شده و ممکن است با قرار گرفتن در معرض هورمون‌های استروئیدی جنسی درجات مختلفی از دوشکلی جنسی بین افراد نر و ماده در گروه‌های مختلف جانوری نشان بدهند. بین تمامی انگشتان یک فرد، نسبت بین انگشتان دوم به چهارم (2D:4D) بیشترین اهمیت را داراست. در این مطالعه، نسبت طول انگشتان دوم تا چهارم در هر دو سمت راست و چپ بدن در اندام‌های جلویی (دست‌ها) و عقبی (پاها) بدن در 44 نمونه (شامل 20 نر و 24 ماده) از مارمولک‌های گونه blanfordiAcanthodactylus جهت تعیین وجود دوشکلی جنسی در نسبت بین انگشتان نمونهها مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه همچنین دوشکلی جنسی نمونهها از لحاظ دیگر صفات مورفولوژیک (23 صفت متریک و مریستیک) مورد بررسی قرار گرفتند. دوشکلی جنسی در پنج صفت مورفولوژیک متریک و مریستیک مشاهده شد. اما از لحاظ نسبت اندازه انگشتان دست و پا، دوشکلی جنسی در اندازه طول انگشتان صرفاً در 2D:4D در سمت راست بدن در هر دوی اندام‌های حرکتی جلویی و عقبی مشاهده گردید. بهطوریکه، اندازه این صفت در نرها بیشتر از ماده‌ها بوده و این اختلاف نیز از لحاظ آماری معنی دار بود (P≤0.05).
حسین جوان بخت، نسترن حیدری، ایمان علی نژادی،
دوره 9، شماره 1 - ( 1-1401 )
چکیده
با وجود مطالعات رو به رشد در توصیف الگوهای دوشکلی جنسی در ویژگیهای مورفولوژیک خارجی و همچنین در نسبت انگشتان در چهارپایان، دانش ما در مورد برخی از مسائل اساسی و همچنین برخی از گروه‌های جانوری هنوز کم است. وضعیت این روند و نسبت‌ها در گروه‌های مختلف جانوری از جمله در انسان، دیگر پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان بررسی شده است. در این مطالعه، دوشکلی جنسی از لحاظ ویژگیهای مورفولوژیک خارجی و همچنین نسبت بین طول انگشتانII تا IV (2D:3D, 2D:4D, 3D:4D) اندام جلویی و عقبی، در 30 نمونه از وزغ‌های گونه Bufo eichwaldi (15 نمونه نر و 15 نمونه ماده) در شمال ایران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد ماده‌ها دارای میانگین طول بدن (SVL) بیشتری نسبت به نرها بودند و این اختلاف از نظر آماری معنیدار بود (50/90 میلیمتر در نرها در مقابل 93/114 میلیمتر در ماده‌ها و 00/0P=). از لحاظ دیگر صفات مورفولوژیک نیز نتایج آنالیز T-test (تست T برای نمونه‌های مستقل) نشان داد که صفات قطر بین دو چشم (IOD)، قطر منفذ گوش (TD)، طول بازو (LHU)، طول پیش بازو (FOL) و طول پا (FL) دارای اختلافات معنیداری (P ≤ 0.05) بین افراد نر و ماده هستند. همچنین نسبت اندازه طول انگشتان دست و پا در سمت چپ بدن برای گونه مورد مطالعه از لحاظ 2D:3D, 2D:4D, 3D:4D مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در دو صفت شامل طول انگشت چهارم پا (D4) و طول انگشت اول دست (F1) اختلاف معنیداری بین افراد نر و ماده وجود دارد. همچنین از لحاظ 2D:4D بین افراد نر (4628/0) و ماده (4853/0) اختلاف معنیدار (041/0P=) در انگشتان دوم و چهارم اندام‌های عقبی و از لحاظ 3D:4D بین افراد نر (6323/0) و ماده (6787/0) اختلاف معنیدار (040/0P=) در انگشتان سوم و چهارم اندام‌های عقبی وجود داشت. در این مطالعه همچنین برخی ویژگیهای زیستگاه، اکولوژی، تهدیدات و اقدامات حفاظتی مرتبط با گونه وزغ تالشی مورد بررسی قرار گرفت.
دکتر ابراهیم فانی، دکتر مجتبی مکاری،
دوره 11، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
در سال‌های اخیر استفاده از روش‌های یادگیری ماشین در زمینه‌های مختلف کشاورزی در حال افزایش است که این روش‌ها، اطلاعات بسیار خوبی را برای پیشبینی و بررسی سطوح عملکرد مختلف در گیاهان به ما ارائه می‌دهد. در پژوهش حاضر، با توجه به نتایج حاصل از آزمایش اولیه با سطوح تنش شوری و کوددهی مشخص (سطوح تنش شوری صفر، 75 و 150 میلیمولار کلرید سدیم و سطوح کوددهی صفر و 3 گرم در لیتر سیلیس) که از قبل انجام شده و با استفاده از مدل رگرسیون غیرخطی (NLR) و زبان برنامهنویسی پایتون، صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی شنبلیله در سطوح تنش شوری و کوددهی سیلیس تعریفشدۀ جدید (شوری تا سطح 300 میلیمولار و کوددهی سیلیس در دو سطح 1 و 2 گرم در لیتر) بدون انجام آزمایش عملی و براساس سطوح شوری و کوددهی اولیه پیشبینی گردید. مدل رگرسیون غیرخطی، یک الگوریتم پرکاربرد در تحلیل داده‌هایی است که رابطه بین متغیرها به صورت غیرخطی است و می‌تواند روابط معنی داری میان متغیرها با استفاده از توابع غیرخطی ایجاد کند. نتایج نشان داد که تاثیر مثبت سیلیس بر میزان کلروفیل فلورسانس (Fv/Fm) از صفر تا سطح شوری 180 میلیمولار و میزان شاخص سبزینگی (SPAD) از صفر تا سطح حشوری 100 میلیمولار نمایان میشود. به نظر میرسد با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر، میتوان با استفاده از یادگیری ماشین، صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی شنبلیله را در سطوح تنش شوری و کوددهی سیلیس تعریفشدۀ دیگر بدون انجام آزمایش عملی، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داد.
مهسا آرامی، جلال غلام نژاد، مصطفی شیرمردی،
دوره 12، شماره 3 - ( 6-1404 )
چکیده
بحران آب در مناطق کویری از جمله شهرستان اردکان، موجب شده تا برخی از صنایع جهت توسعه فضای سبز از پساب صنعتی و فاضلاب شهری به عنوان منابع آبی جهت آبیاری فضای سبز استفاده کنند. مجتمع صنعتی چادرملو از جمله صنایعی است که در راستای مدیریت این بحران، فضای سبز ایجاد شده در آنجا را با منابع آبی موجود در محل کارخانه یعنی پساب صنعتی و فاضلاب شهری تصفیه شده آبیاری میکند. هدف از پژوهش حاضر بررسی برخی از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک تعدادی از گیاهان کشت شده در این مجتمع که آبیاری آنها با منابع آبی ذکر شده یا آبهای خاکستری انجام میشود، میباشد. این تحقیق در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تیمار آبی شامل سه نوع آب تصفیه فاضلاب شهری، پساب صنعتی و مخلوطی از هردو نوع آب در سه تکرار برای شش گونه گیاهی زیتون، اکالیپتوس، انار،کاج تهران، ابریشم مصری و سنجد تلخ و بررسی صفات مورفولوژیک ارتفاع و قطر تنه و اندازه گیری صفات فیزیولوژیک شامل مقدار برخی عناصر شامل آهن، روی، منگنز، مس، کادمیوم و سرب، انجام شد. نتایج نشان داد از بین سه تیمار اعمال شده، تیمار با فاضلاب تصفیه شده شهری افزایش معنی دار صفت ارتفاع را درختان انار، زیتون، سنجدتلخ و ابریشم مصری به دنبال دارد.
